EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

DINIY SAHIPE

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE  

 

EDEBI SAHIPE

 

UYGURLARDA MUA'ARIP

 

ÖSMÜRLER SAHIPISI 

 

UYGUR TESHKILATLIRI

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

MUHIM LINKLER

 

  SH T H M  ARHIBI

 

E-mail: ertic@uygur.org
karakash_a@hotmail.com
 
 

|   Anaweten   |   |   Ottura Asiya   |   |   Islamdunyasi   |   |   Gherib   |    

1) Xitayning Teqlit Qilinghan Saxte Malliri Tüpeylidin Germaniyede 70 Ming Kishi Ishsiz Qaldi
2) Yawropa Parlamenti Ezaliri, < Xitayning Oyunchuqlirini Yawropa Bazarliridin Heydep Chiqirish Lazim > dep Körsetti
3) Sherqiy Türkistanning Chégra Boylirida Xitayning 200 din Artuq Saqchixanisi Bar
4) Xitayning Germaniye Hökümet Torlirigha Jasusluq Wirusi Iwetilgenliki, Germaniye Bixeterlik Tarmaqlirini Chöchütti
5) < Xitay – Norwigiye Mediniyet Heptisi > ning Arqa Körünishi Ğdawamiğ

1) Germaniye Puxralirining 67 pirsenti, < Kishilik Hoqoq Mesiliside Xitaygha Qarita Téximu Qattiq Pozitsiyede Bolush Kérek > dep Qarimaqta
2) Qeshqerde Tarixta Körülüp Baqmighan Derijide Éghir Qurghaqchiliq Apiti Yüzberdi
3) Ramazanning Yéqinlishishigha Egiship Xitay Hakimiyiti Mesjitlerge we Diniy Zatlargha Qaratqan Nazaritini Kücheytti
4) Chilan Makani Charqiliq
5) Xitayning 2 – Nöwetlik Memliketlik Gilem Yermenkisi Hotende Ötküzüldi
6) Aqsudiki zor Qatnash Weqeside 6 Déhqan Öldi
7) Xitayning San Xia Tosmisi Etrapidiki Xitaylar Sherqiy Türkistangha Yürüsh Qildi
8) Sherqiy Turkistandin 5000 Yerlik Oqughuchi Xitaydiki Atalmish < Xinjiang Toluq Ottura Sinipliri > GHa Yoilgha Sélindi
9) Buyil Ali Mekteplerge Oqughuchi Qobul Qilishta, < Pilanliq Tughut Sherep Kénishkisi > Alghan Yerliklerning Perzentlirige 10 Nomur Qoshup Bérildi
10) Parijda 100 ming Etrapida Qachaq Xitay Bar  Ğdawamiğ

ETIC ning ishenchilik qanallardin igellishiche, 2006 – yili Kuchar nahiyesidin Xitayning ichki ölkiliridiki bir zawutqa 40 neper Uyghur qiz mejburi ishlemchilikke iwetilgen bolup, Ğdawamiğ

< Sheriy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning aldinqi qétimliq xewiride, Xitay hakimiyitining yéqinqi aylardin buyan Aqsuning Kuchar, Toqsu, Shayar we Bay nahiyéliride omomiy yüzlük axturup tutush herikiti qozghighanliqi bayan qilinhan idi. Ğdawamiğ

Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanda atalmish < pilanliq tughut > siyasitini ijra qilish jeryanidiki wehshilikliri kündin – künge eghirliship barmaqta.  Ğdawamiğ

Kommunist Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanda Qazaqlarnimu öz ichige alghan yerlik xelqqe qaratqan atsimilatsiye qilip yoqutush siyasiti taza ewjige chiqqan bügünki künde,Ğdawamiğ

<< Tianshan tori > ning 8 – ayning 15 – küni xewer qilishiche, nöwette Turpanning üzümi piship, keng dayiride ichki – tashqi bazarlargha sélinishqa bashlanghan
Buyil Turpanning Üzüm térilghu kölümi 400 ming mo bolup, yilliq ishlepchiqirish miqdari 500 ming tonnigha yetidu  Ğdawamiğ

Nöwette Saudi Erebistanning Jidde shehride yashap turiwatqan wetenperwer, teqwadar ustazlirimizdin Abdulla Alim ependi, 8 – ayning 17 – küni Germaniyediki < Sherqiy Türkistan informatsiyon Merkizi > ning ishxanisini ziyaret qilip, merkez reyisi Abdujelil Qaraqash we merkezde ishlewatqan xadimlar bilen körüshti.  Ğdawamiğ

1) < Pilanliq Tughut Siyasiti > ge Emel Qilmighan Yéza Bashliqi Wezipisidin Élip Tashlandi
2) Xitay – Qirghizistan Dölet Bashliqliri Birleshme Bayanat Elan Qilip " Sherqiy Türkistan Térorchiliri " gha Birlikte Zerbe Bérish Heqqidiki Bayanatqa Imza Atti
3) Shanghai Hemkarliq Teshkilatining Bu Qétimqi Birleshme Herbiy Meniwerining Asasi Meqsidi, < 3 xil küchler > ge Ünümlük Taqabil Turushtin Ibaret
4) Bishkek Bayanatigha Baha  Ğdawamiğ

14 - aughust Beijing waqti saet 14 din 30 minut ötkende , Shang hai' shehrining Pudong rayunidiki Shang hai' yer shari pul muamile merki binasigha ot ketti, bu binagha 2005 - yili ish bashlighan bolup igizliki 101 qewet qilip lahyielinip hazir 97- qewiti yaséliwatqan iken. Ğdawamiğ

ETIC ning wetendin igellishiche, buyil 8 – ayning 10 – küni ( jüme ) 90 yéshida alemdin ötken Kucharliq ömila, shundaqla teqwadar, wetenperwer ustazlirimizdin Sidiq Qari Hajim öz hayatida 600 din artuq Uyghur yashqa diniy telim bergen bolup,  Ğdawamiğ

Shinhua tor bitining bügün chüshte Qirghistan paytexti Bishkektin bergen xewiride, Xitay dölet reisi Hu Jın Tao Qirghistanda ilip baridighan dölet ishlar ziyariti üchün bügün saet 12 din 30 minut ötkende mexsus ayrupilan bilen Bishkekke kelgen we Bishkekning manas ayruportida yazma nutuq sözligen. Ğdawamiğ

12 – awghust saet 18 de Sherqiy Türkistanning shiaé sawxu dégen yéri bilen 30 chaqirim shamal ighizida qattiq boran chéqip boran kuchi 12 balgha yetken. Boranning bashqa jaylardiki kuchimu ottura hésap bilen 10 baldin chüshmigen. Ğdawamiğ

Shinjiang paytext gézitining 13 – aughust saer 11 de bergen bir xeweride, Sanji shehridiki jinmey kömür xangda, kömü xangning gömürülüp chüshishi sewebidin 7 adem xang astida qilip ölgen. Ğdawamiğ

Tengritagh torining xewer qilishiche. Sherqiy Turkistan latariyesi fotbul komandisi 11- aughust öz meydanida 5 te nöl netije bilen Ching dao liming komandisini yéngip hel qilghuch musabiqining bosurghusigha bösüp kirdi.Ğdawamiğ

Teklimakan qumluqini késip ötidighan 2 - chong tash yol alardin xoten'ge baridighan , Aqsu – Hoten tash yoli 8 - ayning 1 - küni resmi pütüp 10 - ayning 1 - künidin bashlap aptumbillar qatnaydiken. Ğdawamiğ

Chungching sheherlik yéza igilik idarisining muawén bashliqi Gong Tian Rungning chüshendürishiche, Chungching sheherlik hökümet tarmaqliri Sherqiy Türkistangha paxta térishqa baridighan ishlemchilerning yol qatnashtiki emeli qiyinchiliqini Ğdawamiğ

Mushu ayning 11 - küni Yawropa Sherqiy Türkistan Birlikining Firankfurt shöbisi Gérmaniyening Frankfurt sheheriki Heinrish-Krafts-béghida barliq ezalarning ishtirak qilishi bilen kolliktip paaliyet élip bardi. Bu qétimqi paaliyetke, bu teshkilatning ezaliri ailisi bilen qatnashqandin bashqa, Ğdawamiğ

Shinhua torbétining 8 - ayning 10 - küni Ürümchidin bergen xewirige qarighanda, Xitayda élip bériliwatqan xelq'ara boksiyur teklip musabiqisidin xushallinarliq bir xewer kelgen. Sherqiy Türkistanliq boksiyur mahiri Qanat Islam 69 kilogéramliqlar boyunche élip bérilghan yérim helqilghuch musabiqide,   Ğdawamiğ

8 - ayning 9 - küni Xitay herbi kommutétining muawén reisi go bo shiung , Ürümchide Shanghai hemkarliq goruhigha eza döletlerning qoralliq herbi qisimlirining bash shitab bashliqliri bilen körüshken we bu bashliqlar herqaysi döletlerning muxpirlirining sorighan suallirigha jawap bergen. Ğdawamiğ

1) Ürümqide 6 Ay Ichide 4909 Neper Kishi Resmiy Qolgha Élinghan
2) Besh Neper Ösmürni Boghuzlap Öltürgen Qatil Ma jün Bir Uyghur Saqchi Teripidin Qolgha Chüshürüldi
3) Gansuluq Paxtichi Xitaylar Sherqiy Türkistangha Kirishke Bashlidi
4) Yaponluq Alimlar Hotenliklerning Uzun Ömür Körüsh Sewebini Tetqiq Qilishqa Bashlidi
5) Hoten Qashtéshi 50 Nechche Döwlette Setilmaqta
6) Bingtuanning Ikki Dewiziyesi Ichkiridi Ölkilerdin 400 Ming Xitay Ishchi Yötkimekchi Ğdawamiğ

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning buyil 7 – ayning 18 – künidiki xewiride, Aqsunung Kuchar nahiyeside yerlik xelqning Ğdawamiğ

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning wetendin biwaste igellishiche, nöwette .Ğdawamiğ

1) Wang Le Quan Amerikigha We Gherip Dunyasigha Hujum Qildi
2) Shihu Nahiyeside 5 Neper Ösmür Boghuzlap Öltürülgen
3) Uyghur Ösmürlirini Xitayda Mejburi Oghurluqqa Séléwatqan Wijdansiz Munapiq Ablikim Heqqide
4) Ürümqidiki < Terorizim > gha Qarshi Xelq Eskerliri
5) Nikayigha Alghan Xotunlirini Zeherlik Chekimlik Yötkeshke Séliwatqan Mexluq Rozi Heqqide
6) Ürümqide Olturaq Öylerning Bahasi Dawamliq Ashmaqta
7) Aqsuda Déhqanlarning Yol Boyliridiki Öyliri Mejburi Chéqilmaqta
Soraq – so’algha we iqtisadi jazagha tartilghan.
8) Sherqiy Türkistanda Toluq Otturini Püttürgen 154 Ming Oqughuchining Yérimi Oqushsiz Qaldi
9) Shanghaidin Kelgen Inkas
10) Xitayning Sherqiy Türkistandiki Baj Kirimi, Xitayning Otturiche Sewiyesidinmu Yuquri
11) Xitaydiki Charisiz Uyghur Qizliri Ğdawamiğ

1) Aqsuda Chong Tutqun
2) Ürümqide 25 Ming Parchidin Artuq Diniy Kitap Qeghez Zawutida Éritip Yoq Qilindi
3) Turpanliq Uyghur Qizlirining Chach Örüsh Musabiqisi
4) Bing Tuan Qarmighidiki Poliklar Ichkiridin Kélidighan Paxtichi Xitaylar Üchün Öy Sélishqa Bashlidi
5) Ürümqide Bei Jing Olimpik Yighinining Waqtini Körsitidighan Sa’et Munarisi Quruldi
6) Sherqiy Türkistangha Kéliwatqan Chetel Sayahetchilirining Yérimigha Yéqinraqi Rusiyéliklerdin Ibaret
7) Aqtuda 42 Neper < Milliy Bölgünchi > ni Tutup Bergen Muhtar Mamut Heqqide
8) Germaniye Bash Ministiri Merkel Xanim 8 – Ayning Axiri Xitayni Ziyaret Qilmaqchi
9) Buyil, Sherqiy Türkistandiki Ali Mekteplerge Qobul Qilinghan Chetellik Oqughuchilarning Sani Ikki Mingdin Eship Ketti
10) Xitayning Türkiyediki Bash Elchisi Sün Go Shiang Tengritagh Torbitini Ziyaret Qilghan Ğdawamiğ

2007 - yil 8 - aynng 30 - küni Xitay Axbarat torining xewiride, 8 - ayning 2 - küni ettigen saet 8'de, Qanas kölide ismi namelum tarixta körülüp baqmighan bir su haywini bayqalghan.Ğdawamiğ

Atalmish Shinjiang Radio istansiyisining bergen bir xewiride, her bir kompartiye ezasi bir bayraq bolishi kérek dégen timida maqala ilan qildi.Ğdawamiğ

2007 - yil 8 - ayning 3 - künidiki ``Shinjiang`` radio istansisining xewride körsütülixhiche. 8 - ayning 1 - küni Peyziwat nahyisidin 130 neper déhqan Uyghur qizi Beijing, Tianjin qatarliq Xitay sheherlirige bérip ishlesh üchün yolgha chiqti - dep xewer berdi. U qizlar déhqan kiyimini sélip ishchiliq kiyimini keygenmish. Ğdawamiğ

Shinjang xelq radio istansiyisining 30 - iyul bergen bie xewiride. Mushu ayning 28 - küni kechte, Xitay doler medeniyet ministirlikining tashqi ishlar ministirkining tashqi medeniyet idarisi aptunom rayungha Shinjiang Uyghur muqami, Ğdawamiğ

1) Germaniyede Bei Jing Olimpik Yighinigha Qarshi Namayih Ötküzüldi
2) Ürümchi Saxte Kenishke Jenniti
3) Uyghur Naxsha – Usol Sen’iti Tunis we Misirliqlarni Heyran Qaldurdi  
Ğdawamiğ

Xitay Shinxua torbitining 8 - ayning 1- küni tunnistin bergen bir xewiride. Aptunom rayunluq naxsha –ussul sen'et ömigi 7 - ayning 22 - küni Tunnisqa bérip sen'et numurlirini körsütüp Tunnis xelqining yuquri bahasigha irishken. Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 7 – ayning 31 – küni xewer qilishiche, nöwette Sherqiy Türkistanda AIDS wirusini yuqturuwalghuchilarning emiliy sani 60 mingdin ashqan bolup, 2006 – yili 12 – ayning 31 – künigiche özini melum qilghuchilarning sani peqetla 18 ming 209 neper iken Ğdawamiğ

Birqanche kündin buyan Sherqiy Türkistandiki Xitay metbu’atlirini, < Xitay xelq azatliq armiyesi > qurulghanliqining 80 – yilliqini tebrikleshke dayir xewer – uchurlar qaplap ketti. Ğdawamiğ
 

Qirghizistan dairiliri 30‏- Iyul küni Qirghizistandiki Amérika qisimlirini qollap, Bishkektiki Amérika elchixanisi aldida namayish teshkilligen, Ğdawamiğ

Xitay chong qurughluqida 110 ming 35 neper insan imza kampaniyisi toplap Xitay kommunistlirining 2008 - yili ötgezmekchi bolghan olimpék tenterbiye herkitini ötgüzishige qarshi naraziliq pa'aliyitini bashlidi.  Ğdawamiğ

1) Aqsuda Uyghur Yashliri Üchün Xitayche Kolliktip Toy
2) Ili Deryasining Süyi Örlep, Agahlandurush Siziqidin Halqip Kétti
3) Ürümqide Bir Xitay Ayrupilan Sétiwaldi
4) Sherqiy Türkistanda Ikki Ay Ichide Mejburi Ishlitilgen 44 Neper Déhqan Qutquzuwélinghan
5) < Memliketlik Yerlik Qanun Turghuzush Muhakime Yighini > Ürümqide Chaqirildi
6) Sherqiy Türkistandiki Hökümet Tarmaqliri Atalmish < 1 – Awghust Armiye Bayrimi > ni Tebrikleshke Bashlidi  Ğdawamiğ

1) Ürümqide Atalmish < Qosh Tilliq Oqutush Boyiche Xelqaraliq Ilmiy Muhakime Yighini > Chaqirildi
2) Xitay Qoralliq Saqchi Qisimlirining Mu’awin Bash Qomandani Sherqiy Türkistanda
3) Sherqiy Türkistanda 300 Neper Türme Saqchisigha Médal Tarqitildi
4) Sherqiy Türkistanda Un'ning Bahasi Örlep Ketti Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning 7 – ayning 28 – küni xewer qilishiche, Korla sheherlik saqchi idarisi buyil 4 – ayda shherning Uyghurlar zich olturaqlashqan Saybagh ahaliler rayonida mexsus Uyghur qizilpachaqlardin teshkil tapqan 400 kishilik paylaqhilar etriti qurghan bolup, Ğdawamiğ

1) Qeshqer Yéngisheher Nahiyeside Oqush Yéshidiki Uyghur Ösmürlirining Yérimidin Köpireki Xitayche Yeslilerge Yighiwélindi
2) Turpanning Issiqi 44 Giradusqa Chiqti
3) Bügür Nahiyesidiki Kelkün Apitide 10 Kishi Öldi Ğdawamiğ

1) Buyilning Aldinqi Yérim Yilida Bashqa Yurtlargha Ishlemchilikke Heydelgen Uyghurlarning Sani 900 Minggha Yetti
2) Xitay Eskerliri Sherqiy Türkistan Arqiliq Poyez Bilen Rusiyege Yürüp Ketti
3) Peyziwatta 4.3 Bal Yer Tewridi
4) Qorghastiki Kelkün Apitide Ikki Kishi Öldi
5) Turpanda Yéza – Bazar Kadirlirigha Mejburi < Qosh Tilliq Kurs >
6) Buyilning Aldinqi Yérim Yilida Sherqiy Türkistangha Kelgen Xitay < Sayahetchi > lerning Sani 8 Milyondin Ashti
7) Sherqiy Türkistanda 5 – ay Kirgendin Buyan Tarixta Misli Körülmigen Derijide Éghir Apetler Yüzberdi
8) Adil Hoshur Xitay Boyiche Eng Chong At Beygisi Qurulushini Bashlidi Ğdawamiğ

20 - esir'imam buxarisi dep nam Qazan'ghan islam terghibatchisi, Sherqiy Türkistan islam jumhuriyitining pirizdénti, marshal Elixan Töre yazghan Türkistan qayghusi namliq kitap Türkiyediki teklimakan Uyghur neshiryati terpidin neshir qilindi. Ğdawamiğ

1) Milliy Rehbirimiz Rabiye Qadir Germaniyede Dalay Lama Bilen Körüshti
2) Bingtuan Buyil Ichki Ölkilerdin 580 Ming Neper Xitay Ishchi Yötkimekchi
3) Sherqiy Türkistandiki Déhqanlarning Yilliq Otturiche Kirimi 2015 – Yiligha Barghanda Andin Xitayning Otturiche Sewiyesige Yéqinlishalaydu
4) Qing Daoda Déhqanlar Hökümetke Qarshi Namayish Ötküzdi  Ğdawamiğ

Tengritagh tor betining 23 - iyuldiki xewirige qarighanda Xitayda chiqidighan chong gézitlerdŭn “Nur Géziti” (Guangming Ribao) mundaq bir obzor élan qilghan. Obzorda mundaq diyilidu: “Qeshqerning Yeken nahiyisidin 68 yashliq Rozi Ayup bilen 60 yashliq Ğdawamiğ

Öz xewirimiz: Ürümchi sheherlik 14 - Ottura mektepning oqutquchisi, yash alim, dangliq tarixchi Yüsüpjan Yasin ependining "Uyghurlarning Qedimqi Ejdadi Mu Heqqide Izdinish" namlik maqalisi, 2004-yili Turpan jornilining 2-sanida élan qilinghandin kéyin, Ğdawamiğ

Resimde Xitay tajawuzchi armiyesi wetinimiz Sherqiy Türkistanning Turfan sheheridiki wogzalda xudini yoqatqan halda körenglep, ige-chaqisiz, bash-panasiz qalghan Uyghur xelqige heywe körsetmekte. Ğdawamiğ

Yéqindin buyan Pakistanda, Xitaygha qarshi quralliq kuchlar arqa arqidin partlitish we özini qoshup partlitip zerbe birish herkitini élip birip Xitay dairlirini saramsémgha chüshürüp qoyghan.
Bügünki b b s ning bir xewiridin qarighanda, Ğdawamiğ

1) Kucharda Uyghur Qizlirini Xitaygha Yötkesh Siyasitige Qarshi Namayish Ötküzüldi
2) Uyghur Qizlirini Xitaygha Yötkesh Mesilisi Tüpeylidin Qeshqer we Hotende Ikki Neper Kenit Kadiri Öltürülgen
3) Shinghada Dehqanlargha Qiz Séliqi
4) Uyghur TV Norwégyege Yürüp Ketti Ğdawamiğ

BBash shitabiy Gérmaniyening München shehridiki Shierqiy Türkistan Importmatsion Mergéizi tesis qilghan Uyghur TV si ish bashlighan kündin bashlap hazirghiche Gérmaniyede paaliyet élip bérip, Gérmaniyediki Dunya Uyghur Qurultiyi, Yawrupa Sherqiy Türkistan birliki  Ğdawamiğ

Iran mutexessisliri ottura asiya rehberlirining rayondiki diniy esebiy guruhlarning tehditini köptürüwetkenlikini bildürdi. Iran awazi radiosining mutexessislerdin neqil keltürüshiche, Ğdawamiğ

Aptonom rayonluq jamaet xewpsizlik nazariti bu yil 5 ‏- aydin 6 ‏- ayning 30 ‏- künigiche, aptonom rayon buyiche 938 kilogram partlatquch dora, 18 ming 318 dane kapsul, 3532 métir pilik , Ğdawamiğ

< Xinjiang geziti > ning xewer qilishiche, < aptonom rayonluq diniy xizmet yighini > 7 – ayning 10 – küni Ürümqide chaqirilghan.
< Aptonom rayon > ning reyisi Ismayil Tiliwaldi yighinda qilghan sözide, her derijilik hökümet tarmaqliridin, Ğdawamiğ

< Xinjiang geziti > ning 7 – ayning 11 – künidiki xewiride körsütülishiche, Hoten wilayitidiki her derijilik partiye – hökümet tarmaqliri, siyasi éngi yuquri bolghan < wetenperwer diniy zatlar > ni terbiyilep chiqish üchün zor küch serip qilghanmish. Ğdawamiğ

1) Sherqiy Türkistanning Yaylaqliridimu Saqchixanilar Qurulushqa bashlidi
2) Hotendiki Laysu Kenti, Dunyadiki 4 Chong Uzun Ömür Körüsh Merkizining Biri
3) Xitayning Türkiyede Turushluq Bash Elchisi Sherqiy Türkistanda
4) Xitay Hökümiti Buyil Sherqiy Türkistandin Bashqa Yurtlargha Ishleshke Iwetidighan 330 Ming Kishini Telim – Terbiyedin Ötküzmekchi
5) Sherqiy Türkistanda Ataghliq Usulchi Nilnar Abdullaning Namida Fonda Jemiyiti Quruldi
6) Awustiriyediki Pikaplarning Sani Pütün Xitaydiki Pikaplarning Sanidin 23 Hesse Köp
7) < Sherbi Rayon Arxip Xizmiti Yighini > Ürümqide Chaqirili Ğdawamiğ

1) Uyghur Ta’amliri Chet'elliklerni Heyran Qaldurdi
2) Pakistanda 3 Neper Xitay Ishchi Öltürüldi
3) Sherqiy Türkistanda Börek Kesilige Giripdar Bolghuchilarning Sani Bir Milyongha Yéqinlishidu, Emma Doxtur Yétishmeslik Mesilisi Intayin Éghir
4) Sherqiy Türkistanda Tupraqning Qumlishish Süriti Yiligha 104 Kuwadirat / Kilométirgha Yétidu
5) Bingtuanlik Xitaylarning Térilghu Yerdin Ghemi Yoq
6) Xitay Hökümiti, Musteqilliq Küchliridin Oq Yep Ölgen Huang Qiangni Qaytidin Bazargha Sélishqa Bashlidi
7) Tibet – Xitay Muzakirisidiki Asasliq Ixtilap we Ziddiyetler Ğdawamiğ

ETIC ning wetendin igelligen deslepki melumatigha qarighanda, 7 - ayning 4 - küni ( charshenbe ) Ürümqining Yen'en kochisida qatnawatqan 16 - yol aptawuzida bomba partilash weqesi yüz bergen. Ğdawamiğ

Bu jamining talibliri ular göröge éliwalghan pahishixana qurghan Xitay puxralirini qoyup bergen.
U yene „hökümet Islamabaddiki bu pahishixanini taqaydighanlighigha wede bergenligi we Xitay bilen Pakistanning dosluq munasiwitini oyliship bu 9 Xitay puxrasini qoyup berduq“ dédi  Ğdawamiğ

1936 - yili Berlin Olimpik yighinida Hitler milletchilik we militarizimni dagh-dughuluq teshwiq qilip, 3 yil kéyin dunya urushi qozghashqa asas saldi; 1988- yili Seol Olimpik yighini echilish aldida jenubi Koriye Chuandouxuan hökimiti nöwettiki Xitay hökimiti duch kelgen qiyinchiliqqa duch kelgen idi,   Ğdawamiğ

Abduréshid Haji Kérimi
Qeshqer sheheri tömen deryasi bilen qizil deryasining qap ottursigha jaylashqan sheher bolup, bu ikki derya Qeshqershehridin éqip ötüdu. bu deryalar Qeshqerning bostanliqlirini sughurup, sheher muhitigha güzellik ata qilip kelgen, Ğdawamiğ

1) Sherqiy Türkistanda Aldinqi Yérim Yilda 891 Neper Kishi Qatnash Weqeside Öldi
2) Tebiy Apet Tüpeylidin, Aqsuning Dehqanchiliq Ishlepchiqirishi Eghir Ziyangha Uchridi
3) Turpanning Üzümi Baldur Pishti
4) Ürümqi Ahalisining Bir Ayliq Istimal Chiqimi, Jenoptiki Uyghur Dehqanlirining 6 Ayliq Kirimidin Eship Ketti. Ğdawamiğ

1) Xitay Hakimiyiti Yerlik Xelqning Qattiq Naraziliqigha Qarimastin, Uyghur Qizlirini Ichki ölkilirige Yötkesh Qedimini Tezletmekte
2) Peyziwat Nahiyésidinla Xitaygha Iwetilgen Uyghur Qizlirining Sani 5000 Din Ashidu
3) Wang Le Quanning Yurti Shan Donggha Iwetilgen Gholjuluq Qizlarning Sani 500 Din Ashti
4) Sherqiy Türkistanning Shimaliy Rayonlirida Tarixtin Buyanqi Eng Qattiq Qurghaqchiliq Apiti Yüzberdi
5) Xitayning Ichki Ölkiliridiki < Xinjiang Toluq Ottura Sinipi > da Oquwatqanlarning Yerimidin Köpireki Déhqan Baliliri
6) Xitay Hakimiyiti 2010 – Yilighiche Omomiy Noposini 1 Milyart 400 Milyon Etrapida Tizginlimekchi
7) Xitay Hökümiti Pichan Nahiyéside Ghayet Zor Néfit Saqlash Ambiri Berpa Qilmaqchi
8) Sherqiy Türkistanning Sawen Nahiyéside Zor Nefit we Tebiygaz Zapisi Bayqaldi Ğdawamiğ

Abdureshid Haji Kérimi
Essalamu Eleykum Uyghur Qérindashlar !
Xitay kommunistik partiyisi, "Shinjang Uyghur aptonom rayonluq partkom" höjjet tarqitip qandaqtur, millitimizni, özmillitidin waz kéchip millitimizni "Xitay" milliti déyishge,  Ğdawamiğ

1) Qeshqer Soda Yermenkisi Ayaqlashti
2) Ürümqi – Lan Zhou Néfit Torubbisi Qurulushi Pütüp, Resmiy Néfit Aqquzulush Aldida Turmaqta
3) Sherqiy Türkistan, Dunyaning Eng Chong Renglik Paxta Ishlepchiqirish Bazisigha Aylandi
4) Xitay Eskerlirining Kiyimi Özgertildi
5) Hoten Qashteshining Bahasi Tarixtin Buyanqi Eng Yuquri Sewiyege Chiqti Ğdawamiğ

Xitay kommunistik partiyési 1921 – yili 7 – ayning 1 – küni qurulghan idi. Shunga, bu ay kirgendin buyan Sherqiy Türkistandiki her derijilik partiye – hökümet tarmaqliri, Xitay kommunistik partiyési qurulghanliqining 86 – yilliqini tekbirlesh üchün heshemetlik murasim we pa’aliyetlerni uyushturup, kompartiyeni bolushigha medhiyilep kelmekte. Ğdawamiğ

1) Peyziwattin 180 Uyghur Qizi Bei Jinggha Yolgha Sélindi
2) Sherqiy Türkistanda Chümbel Taqighan Ayallargha 5000 Yuan Jaza
3) Xitay Hakimiyiti Uyghurlargha, < Hejge Barmaymen > dep Mejburi Imza Atquzushqa Bashlidi
4) Hotenning Chira Nahiyeside Chong Tutqun Ğdawamiğ

1) Sherqiy Türkistandiki Kompartiye Ezalirining Sani Bir Milyondin Ashidu
2) Yéngisarda Örük Yermenkisi Ötküzüldi
3) Xitayning Ichki Ölkiliridiki Sergerdan Uyghur Ösmürlirining Sani Qanchilik ?
4) Sansakuda Xitaylar Achqan Pahishexanilarning Sani Köpüyüshke Bashlidi
5) AIDS Virus Yuqturuwalghan Yeza Doxturi Xizmitidin Heydeldi
6) Xitayning Uyghur Siyasi Mehbuslargha Qaratqan < Kapalet Puli > Jazasi
7) Sherqiy Türkistandiki Atom Sinaq Bazisi – Malen
8) Bu Qandaq Yardem ? Ğdawamiğ

Mushu ayning 30-küni „Yawropa Sherqiyturkistan birliki Frankfurt Shöbisining bir qisim ezaliri, Bérlinda oyushturulghan „ Türk Medeniyet Küni“ paliyitige qatnashti. Bu paliyetni Gérmaniyediki Türk teshkilatliri birlikte uyushturghan bolup, Ğdawamiğ

"German Awazi" ning 6 - ayning 30 künidiki xewiride körsitilishiche, nechche künning aldida Xitay 180 yimeklik zawutini taqighan. Xitay yimekliklerni nazaret qilish orunlirining tekshürüp bayqishiche bu yimeklik ishlepchiqirish zawutliri qanungha xilap halda Ğdawamiğ

Shinjiang xewer torining 27 - künidiki xewerde melum qilishiche.
Bu yil Aptonum rayon boyunche hökümet memuri xadimliqigha oqughuchi qobul qilishi jemiyetke yüzlelengendin kéyin, imtihangha qatnishish üchün tizimlatqanlarning sani 57 ming 633 ge yétip tarixtiki eng köp sanni igelligen.Ğdawamiğ

Hazir Ürümchi shehride 9770 adem zehrlik chikimlik chekkenler tizimlikige élinip royxeteke élinghan. Ualrning ichide AIDS kisilige giriptar bolghnalrnign sani 79.4% bolup, yash qurami 15 din 35 giche bolghan bolup, 70% erkekler iken..  Ğdawamiğ

1) < Aptonom Rayonluq Siyasi Kengesh > ning Hökümet Torini Weyran Qilghan Xitaygha 10 Ayliq Qamaq Jazasi Bérildi
2) Nur Bekri, Her Derijilik Partiye – Hökümet Tarmaqliridin, < Qosh Tilliq Yesli > ni Pütün Sherqiy Türkistangha Omomlashturush Qedimini Tézlitishni Telep Qildi
3) Ismayil Tiliwaldi, Iranning Xitayda Turushluq Bash Elchisi Bilen Körüshti Xitayning Iranda Turushluq Bash Elchisimu Qeshqerghe Yétip Keldi
4) Ürümqide Her Küni Ottura Hisap Bilen 4 Qétim Ot Apiti Yüz Béridu
5) Moskuwada 100 din Artuq Xitay Aqquni Qolgha Chüshken Ğdawamiğ

Bügünki qarargha riyasetchilik qilghan, Uyghurlarning yéqin dosti, Tam Lantos ependi, 2005 - yili 1- ayning 11 - künidiki Beijing ziyaritide. US Congressman Tom Lantos meets with reporters at the US Embassy in Beijing, 11 january 2005 / AFP PHOTO/Frederic J. BROWN Ğdawamiğ

Öz xewirimiz: Xitay hakimiyiti 2001 – yili 1 – aydin éribaren Qeshqerning Maralbéshi nahiyeside Uyghur diniy zatlargha qarita omomiy yüzlük tazilash herikiti élip bérip, kichigidin diniy telim alghan we normal diniy pa’aliyetler bilen shughullanghan 300 ge yeqin bigunah Uyghur yashlirini qolgha élip türmilerge tashlighan idi.  Ğdawamiğ

6-ayning 23 –künidin bashlap 24- künigiche Jiang Xi Ölkisining yéza – kentliride 63 ming qétim chaqmaq chéqip, arqisidin yaqqan qattiq yamghur tüpeyli öy - waranlart éghir ziyangha uchrighan. Ğdawamiğ

Öz xewirimiz: DUQ qarmighidiki < Yawropa Sherqiy Türkistan birliki > teshkilati teripidin 6 – ayning 24 – küni München shehridiki Lerchenauer See köli boyida Germaniyediki Uyghur qérindashlirimiz üchün ötküzüp bérilgen dala seyliside,  Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning 6 – ayning 26 – küni xewer qilishiche, < aptonom rayon > ning reyisi Ismayil Tiliwaldi bashchiliqidiki partiye – hökümet wekiller ömiki, 6 – ayning 13 – künidin 24 – künigiche Xitayning sherqi shimaldiki 3 ölkisi  Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 6 – ayning 25 – küni xewer qilihiche, Qeshqer Yéngisar nahiyelik hökümet tarmaqliri, < éshincha emgek küchlirini bashqa yurtlargha yüzlendürüsh > digen nam bilen,   Ğdawamiğ

Yéqindin buyan wetinimiz Sherqiy Turkistanda, Xitay mensepdarliri hérxil wastilarni qollunup, zor bir turkumdiki uyghur qiz – chokanlirini ichkiri ölkilérge yötkep, adem étkéschiliklri bilen shughullunuwatidu. Ğdawamiğ

Xitay hökümiti, Uyghurlarni Xitaylashturush qedimini tezlitish meqsidide, ötken yildin etibaren Sherqiy Türkistanning Uyghurlar zich olturaqlashqan jenobi rayonlardiki yeza – qishlarlarda Uyghur ösmürliri üchün Xitayche yesli qurushqa bashlighan Ğdawamiğ

Pakistan islamabaddiki Lar Jamisining Imami bügün bularni bildirdi: bu jamining talibliri ular göröge éliwalghan pahishixana qurghan Xitay puxralirini qoyup bergen Ğdawamiğ

Xitay hakimiyiti, Sherqiy Türkistandin Xitayning ichki ölkilirige mejburi ishleshke iwetilgen Uyghur déhqan qizlirigha bolghan siyasi nazaretni kücheytish meqsidide, ulargha qanun xadimliri we hökümet emeldarlirini qoshup iwetish usolini qollanghan bolsa, Ğdawamiğ

< Xinjiang iqtisat geziti > ning 6 – ayning 21 – küni xewer qilishiche, keyinki yillardin buyan Xitay bilen Qazaqistan otturisidiki soda miqdari tez sürette eshishqa bashlighan. Ğdawamiğ

DUQ reisi, Uyghur milliy herikitining rehbiri Rabiye Qadir xanimning Hayat sergüzeshtiliri ekis ettürülgen „Die Himmels stürmerin“ yeni „Kök qehridiki Boran – chapqun“ namliq terjimihal xaraktérlik eserning Gérmanche nusxisining resmi neshirdin chiqish munasiwiti bilen ötküzilwatqan murasimler dawam qilmaqta. Ğdawamiğ

< Boxün > axbarat torining 6 – ayning 21 – küni Shanggangda chiqidighan < Da Gong Bao > gezitide elan qilinghan maqalidin neqil keltürüp xewer qilishiche,  Ğdawamiğ

< Xinjiang geziti > ning xewer qilishiche, < aptonom rayonluq partikom > ning mu’awin sekritari Nur Bekri, 6 – ayning 20 – küni Ürümqide chaqirilghan < aptonom rayonluq milliy til – yeziq xizmet komutetliri mudirliri yighini > da qilghan sözide, Ğdawamiğ

RFA xewiri: D U Q reisi, Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanimning hayat sergüzeshtiliri ekis ettürülgen "kök qehridiki boran - chapqun" namliq terjimihal xaraktérlik eserning némische nusxisi resmiy neshridin chiqti. Ğdawamiğ

Hayat küresh démektur, Küresh mewjutluqning aldinqi sherti! Küresh rohni, bedenni güzelleshtüridu. Rabiya ana 60 yash, u néme üchün shunche güzel?! Chünki u millet üchün yighlidi, weten üchün küldi. Ğdawamiğ

Kommunist Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanda iqtisadi jehette Xitay köchmenliri bilen yerliklerge qarita periqliq siyaset yürgüzishi tüpéylidin, ikki terep otturisidiki iqtisadi periqmu kishini chöchütidighan dérijide chongaymaqta. Ğdawamiğ

Xitay hakimiyitining qattiq cheklime qoyushi tüpeylidin, Sherqiy Türkistan mosulmanliri Hej qilishta tarixta körülüp baqmighan dérijide qattiq qiyinchiliqqa we siyasi bisimgha duch kélmekte.Ğdawamiğ

 

< Tianshan tori > ning xewer qilishiche, 6 – ayning 19 – küni seher 2.30 da, Aqsuning Shingha nahiyesi teweside ikki yük mashinisi soqulup kétip, neqmeydanda 8 kishi ölgen, ikki kishi yarilanghan. Ğdawamiğ
 

< Xinjiang géziti > ning 6 – ayning 20 – küni xewer qilishiche, Qeshqer Yengisheher nahiyélık partikomning sekritari Guojianming, mezkur gézitning muxpirining ziyaritini qobul qilghanda, Ğdawamiğ

1) Xitayning Qonjirap Chégra Mudapiye Qisimliridin 40 Nechche Neper Esker Ölgen we Yarilanghan
2) Késeldin Yengi Qopqan Elagül Hoshur Xitaygha Ishlemchilikke Méngish Aldida Turmaqta
3) Bingtuan Saqchiliri Herbiy Telim – Terbiyeni Kücheytmekte
4) Qingdaodiki Tekeslik Ishlemchi Qizlar Ğdawamiğ

DUQ'ning reisi, Sherqiy Turkistan milli herkitining rehbiri we Uyghurlarning meniwi anisi Rabiye Qadir xanimning hayati eks'etürilgen, kitapxanlar teqezaliq bilen kütwatqan „Die Himmelsstürmerin“ namliq, Rabiye   Ğdawamiğ

< Xinjiang xelq radio istansisi > ning 6 – ayning 18 – künidiki xewiride körsütülishiche, yeqinda mezkur Radio istansisining alahide teklip qilinghan muxpiri Sunjianzhung, Xitayning Tianjin,Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 6 – ayning 18 – küni xewer qilishiche, buyil 5 – ay kirgendin buyan, Aqsuning Kelpin nahiyesige qarashliq herqaysi yezilardiki 29 Uyghur dehqan ayilisige nahiyélik sot mehkimisi teripidin, < balilirini mektepke iwetmigen > digen sewep bilen jaza höküm qilinghan. Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning 6 – ayning 18 – künidiki xewiride körsütülishiche, buyil 1 – aydin 3 – ayghiche bolghan mezgil ichide Sherqiy Türkistandin Xitayning herqaysi ölkilirige ishlemchilikke iwetilgenlerning omomiy sani 100 mingdin artuq bolup, bularning köpünchisi Jenobi rayonlardiki Uyghur déhqanliridin ibaret.Ğdawamiğ

Shinhua agentlighi, Beyjing, 13 - kün telgirammisi. Tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi Chin Gang bügün atalmish ” kommunistik partiye hakimiyitining Ğdawamiğ

-Yéqinda döletlik nopus tizgenlesh, pilanliq tughut kommutéti bilen döletlik tereqqiyat – islahat birleshme kommutéti birleshme uxturush chiqirip, Sherqiy Türkistan'ning yéziliridiki pilanliq tughut mulazimet eslehe türini yaxshilash üchün 10 milyon pul ajritishni qarar qildi, - dep xewer tarqatqan. Ğdawamiğ

Peyzawat nahyisining Janbaz yézisi Saraytam kenti 6 - mehellidiki 69 yashliq déhqan Abdukerim Hoshur özi lahiyelep, yaghach xadik harwa we yaghach wélsipit yasighan. Ğdawamiğ

Ulugh éra gézitining 6 - ayning 16 –küni bergen xewride körsütülishiche, merkizi axbarat agentliqining Washengton'din bergen bir xewiride, Xitay hökümiti dairliri, Iran'gha zor bir türküm qural – yaraqlarni yötkigenlikini körsetken. Iran bu qurallarni Taliban we Iraqdiki topilangchi kuchlarni basturush üchün ishlitidiken. Ğdawamiğ

Australiye Sherqiy Turkistan Jemiyitining Guantanamo türmisidiki Uyghurlarni Australiye hökümitining qobul qilishini telep qilip, Australiye parlamitigha köp qétim xet yézishi we her xil teshwiqatlarni élip bérish netijiside, yéqindin buyan bu mesile toghrisida Australiadiki metbuatlarda mulahiziler élip bérilmaqta. Ğdawamiğ

1. Memet Yasinning béshigha kelgen külpetler
2. Memet Niyaz Hajining Tiradigiyesi
3. Memet Kérimning Saqchidin Tayaq Yep Ölüsh Jeryani
4. Qoralliq saqchilarning Bulang – Talingigha Uchrighan Uyghur Tijaretchiler  Ğdawamiğ

ETIC ning aldinqi qétimliq xewiride, Xitay hakimiyitining siyasi, iqtisadi we ijtimayi jehettin chetke qéqish siyasiti tüpeylidin, Qaghiliqta 4 gizek tughqan Aminem isimlik Uyghur ayalning yurt – makanini tashlap, yoldishi we baliliri bilen birge Ürümqige kélip tilemchilik qiliwatqanliqi bayan qilinghan idi. Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 6 – ayning 14 – künidiki xewiride körsütülishiche, Sherqiy Türkistanning eng chong nefitliki hésaplanghan Qaramay néfitlikide yéqinda yéngidin ghayet zor teb'igaz zapisi bayqalghan bolup, Ğdawamiğ

Shinjiang xelq radio istansisi yéqinda ottura asiya rayon hemkarliqi Shinjianggha nep élip keldi! serlewhilik bir maqala élan qildi. Maqalida Ürümmchide 3 kün échilghan ottura asiya iqtisadi hemkarliq yighini, Ğ Shinjianggha nep élip keldi- dep biljirlidi. Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 6 – ayning 14 – küni xewer qilishiche, buyil 4 – ayning 12 – küni Yeken nahiyeside Perhat isimlik 11 yashliq bir Uyghur bala öyining aldida oynawatqanda, ikki natunush kishi kélip unungdin yol sorighan bolup, dora chilanghan yaghliq bilen unung eghizini tosup hushsizlandurghandin kéyin, awal uni nahiye bazirigha élip bérip solap qoyghan.  Ğdawamiğ

Ichki Mongghul Aptunom Rayonidiki noxtuluq ottura mektepning 2-yilliq sinip oqughuchisi Wang Xiao Wei, bu yil emdi 18 yashda iken. U toluqsiz ottura mektepdiki chéghidin bashlaplam internet tor téxnikisini ügünüp, Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning 6 – ayning 13 – künidiki xewiride körsütülishiche, buyil 1 – aydin 5 – ayghiche bolghan mezgil ichide, Sherqiy Türkistandiki her derijilik teptish organliri teripidin testiqlinip resmiy qolgha élinghanlarning omomiy sani 7354 neper, sot mehkimilirige eriz qilinghanlar 8691 neper.  Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning 6 – ayning 13 – künidiki xewiridin melum bolushiche, Sherqiy Türkistanda Hamildar ayallarning we yéngi tughulghan bowaqlarning ölüsh nisbiti kishini chöchütidighan derijide yuquri bolup,  Ğdawamiğ

Dalay Lama bashchiliqidiki Tibetlikler Xelqara siyasi sehnilerde Xitaygha qarshi telebbuzini yumshutup, < yüksek aptonomiye > dep towlighansiri, Xitay hakimiyitining poqi qétip, Tibetliklerge qaratqan siyasi we deplomatik hujumi shunche küchüyüshke bashlidi. Ğdawamiğ

1) Sherqiy Türkistanning Milliy Ma’aripini Xitaylashturush Qedimini Tezlitish Üchün Xitaydin 1000 Oqutquchi Yötkep Kélingen
2) Amérika Döwlet Mejlisi Xitaygha Qarita Iqtisadi Embargo Yürgüzüshke Hazirlanmaqta
3) Sherqiy Türkistanda Iqtisadi Böhran Yüzbérish Ehtimali Bar
4) Ürümqi Kochiliridiki Saqchi Itliri
5) Ürümqide < AIDS > Virusi Yuqturuwalghuchilarning Sani 700 Gha Yéqinlashti
6) Jenwe Yighinida Yawropa Birliki Bilen Xitay Otturisida Talash – Tartish
7) Xitay Hökümiti, Sherqiy Türkistandiki Tarixiy Makanlarning Biri bolghan Kucha Wang Ordisini < Wetenperwerlik Terbiyesi Bazisi > gha Aylanduruwaldi
8) Xelqara Ishchilar Uyushmisi Xitayni Eyiplidi
9) Ili Rayonida AIDS ning Tarqilish Sür’iti Kishini Chöchütmekte

Xitay döwlet reisi Hu Jin Tao Shwetsiye pahdishayining tekliwige binaen Shwetsiyede 3 künlük döwlet ishliri ziyaritige kelgen idi. Bu Xitay chong qurughlughidiki Xitay döwlet rei'sining tunji qétim Shwetsiyeni ziyaret qilishi bolup, Ğdawamiğ

< Xinjiang geziti > we < Xinjiang xelq radio istansisi > ning 6 – ayning 10 – künidiki xewiride körsütülishiche, Xitay hökümiti, atalmish < düshmen küchler > ning Sherqiy Türkistandiki milliy ottura mektep oqughuchilirini özlirige mayil qiliwélishining aldini élish üchün, Ğdawamiğ

Bügün, demokratik ellerde köp gizek tuqqan ayallar hökümet tarmaqlirining etibar berish siyasitige eriship, dawalinish, olturaq öy we iqtisadi hem ijtimayi parawanliq jehetlerde alahide imtiyazlardin behriman bolup kelmekte. Ğdawamiğ

Kommunist Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistangha qaratqan talan – taraj siyasiti uyghurlarnila emes, Qazaq qerindashlirimiznimu yurt – makanliridin ayrilip bashqa yurtlargha berip yitimchi bolup yashashqa yaki Bingtuanlik Xitaylargha malay bolup hayat kechürüshke mejbur qilmaqta.  Ğdawamiğ

ETIC ning biwaste igellishiche, nöwette Qirghizistnda Xitay pasaporti bilen tijaret qiliwatanlarning omomiy sani 14 minggha yeqin bolup, bularning mutleq köp qismi Xitay. Ğdawamiğ

Xinhua agentlighining jüme küni yeni 8 - chisla bergen bir xewiride munular ashkaralanghan. 62 yasgdiki Song Ping Xun mushu ayning 4 - küni özini öltürwalghanliqi ashkaralandi.
.Ğdawamiğ

New Yorktiki xelq ammisi Bu Lun Lun da tolunup kölimi keng bolghan bir namayish uyshturup Xitay chong qurughluqidiki 23 ming ademning Xitay kommunistik partiyisidin chékinip chiqip ketkenlikini qollash yüzisidn bu namayish élip barghan.  Ğdawamiğ

2007- 6 – 9 - küni Shiwetsiyening Paytexti Stockholm shehride, Shiwetsiye Uyghur Kommutétining orunlashturushi bilen, Xitay Reisi Hu Jin Taogha qarshi keng kölemlik namayish élip bérildi. .Ğdawamiğ

BBC ning 6 – ayning 8 – küni xewer qilishiche, Germaniyeda chaqirilghan G8 bashliqliri yighinining jüme künidiki yighinigha, Xitay, Biraziliye, Hindistan, Jenobi afriqa we Meksikining döwlet rehberlirimu qatnashturulghan bolup, Ğdawamiğ

6 – ayning 7 – küni < Shiwitsiye Uyghur Komutéti > ning teshkillishi bilen, bu döwlette yashawatqan Uyghur qérindashlar Xitayning döwlet resiyi Hu jintaogha qarshi ötküzülgen birleshme namayishqa qatnashqan,  Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning xewer qilishiche, 6 – ayning 8 – küni Ürümqide bashlanghan < aptonom rayonluq partikom wekiller qurultiyi > da, aldimizdiki aylarda Beijingda chaqirilidighan Xitay kommunistik partiyesi 17 – qurultiyigha qatnishidighan wekiller saylap chiqilghan. .Ğdawamiğ

< Bingtuan géziti > ning 6 – ayning 8 – küni xewer qilishiche, yéqinda, 4 – nöwetlik Xitay – Germaniye bilim hoqoqi qanuni terbiyilesh kursi Sherqiy Türkistandiki Bingtuande bashlanghan bolup, bu kurusqa, < aptonom rayon > we Bingtuanning bilim hoqoqini qoghdashqa mesul xadimliri qatnashturulghan.Ğdawamiğ

BBC ning 6 – ayning 8 – küni xewer qilishiche, Nöwette Awustiraliyede ziyarette boluwatqan Tibet rehbiri Dalay Lama, buyerde qilghan sözide, < bizning telep qiliwatqinimiz musteqilliq emes, belki Tibetning mediniyitini,  .Ğdawamiğ

< Xinhua axbarat aganliqi > ning 6 – ayning 7 – küni Gansuning Lanzhou shehridin bergen xewiridin melum bolushiche, shu küni Lanzhou shehride, Sherqiy Türkistandiki Bingtuan bilen Gansu ölkisi otturisida < ish küchi hemkarliq kelishimi > imzalanghan bolup, bu kélishimge asasen, buyilliq paxta mewsümide Gansu ölkisidin peqet Bingtuanning özigila 506 mingdin artuq Xitay ishlemchisi yötkep kélinidiken. Ğdawamiğ

Bügün, yeni 6 - ayning 7 - küni Shewitsiye parlamentining aldida Xıtaydiki insan heqliri (HUMAN RIGHTS IN CHINA) teshkilat terpidin namayish uyushturulup, bu namayishqa Shewitsiye Uyghur komtéti, Tibet, Falun Gong, Mongghul we Xıtay démguratliri teshkilatliri bulup jemi 70 artuq kishi namayish qildi.  Ğdawamiğ

Xitay tashqi ishlar bayanatchisi Jiang Yu ,7 - küni muxpirlarni kütuwélish yighinida munularni bildürdi: Zhung Guo hökümiti, Amerika Prezdenti Bushning Rabiye Qader heqqide dégen sözlirige qattiq narazilq bilduridighanliqini ipadilidi. Ğdawamiğ

Bügün Shiwetsiye köchmenler ministerligining ministeri Tubiyaz bashliq Shiwetsiye köchmenler ministerlikidiki bir bölük xadimlar hemde Shiwetsiyede pa'aliyet élip bériwatqan Türk teshkilatlirining mes'ulliri, bashqa milletlerdin terkip tapqan bir türküm xadimlar Shiwetsiye Uyghur kommutétining ishxanisigha kilip Uyghurlarning dert ehwalini anglighan. Ğdawamiğ

Tengritagh torining 6 - ayning 7 - küni bergen xewiridin qarighanda. Bügün Xitay memlikiti boyiche adettiki ali mekteplerge bir tutash imtihan biridighan tunji küni iken. Pütün rayon boyunche bu yil toluq ottura mektepni püttürgen oqughuchilardin 154 ming 96 neper oqughuchi,  Ğdawamiğ

Gérmaniyidiki sanaetleshken 8 dölet bashliqlar yighinigha qatnishishtin burun, chix dölitini ziyaret qilghan Amérika prézidénti Bush, Chix paytexti Pragada Dunya Uyghur qurultiyi reisi Rabiye Qadir bilen körüshüp, uning Uyghur kishilik hoquqi we démokratiyisi üchün élip bériwatqan kürishini medhiyilidi.. Ğdawamiğ

Xinhua agentliqi, Ürümchi xewiri. Elimizning gherbiy rayunidiki eng chong néfitlik - qaramay nefitlikide tebi'i gaz qidirishta bösüsh hasil qilindi. Bu néfitlik tewelikidiki  Ğdawamiğ
 

Chéx jumhuriyitide ötküzülgen dunya kishilik hoqoq we démokratiye yighinigha qatnishiwatqan Dunya Uyghur qurultéyi reisi Rabiye Qadir xanim, 5 - iyun küni shu dölette ziyarette boluwatqan Amerika prézidénti Jorj Bush we uning xanimi lora Bush bilen körüshti. Ğdawamiğ

Xinhua agéntiliqining xewer qilishiche Xitay tashqi ishlar ministirliginin yardemchisi Sui Tian Kai 4- küni munularni bildürdi.

Dölet reisi Hu Jun Tao Shiwetsiyede dölet ishliri ziyaritide bolidu. Bu ikki döletning munasiwitide yéngi qedem hasil qilghusi.  Ğdawamiğ

Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanda yerlik milletlerni talan – taraj qilish, Xitay köchmenlirige qarita siyasi we iqtisadi jehetlerdin türlük étibar bérish siyasitini yürgüzüshi netijiside, nöwette bu rayonda Bingtuan qarmighidiki Xitay köchemnliri bilen yerlik xelq otturisidiki iqtisadi periq yildin – yilgha zoruyup, resmiy yosunda ikki qutup shekillinishke bashlidi .Ğdawamiğ

< Germaniye dolqunliri > Radiosining xewer qilishiche, 2006 – yilining axirigha qeder Xitayda resmiy ruxset bilen ishlewatqn chetelliklering sani 180 ming neper bolup, ularning sani 3 yil ichide bir hesse ashqan.  Ğdawamiğ

Kéchlik tamaqtin kéyin uyghurlargha Uyghur usulini körsütüshke 10 minut waqit bergen bulup, merhum Kuresh Sultan ependining jiyen qizi Filore sunay bilen urunlangan muzikiga usul uynap berdi, özgiche alahidilike ige Uyghur usuli yéghin ehlining alahide diqqitini tartti. Ğdawamiğ

Ürümchi bashkent gézitining 6-ayning 4- küni élan qilghan xeweridin qarighanda. Munasiwetlik cheklimiler tüpeyli burun Yawrupadin rayonimizgha kelgen yoluchilar we soda ishliri bilen shughullinidighanlar aldi bilen Bei Jingda weyza achghuzup andin Ürümchige kilip ishlirini bijiretti. Ğdawamiğ

Ulugh era torining 6 - ayning 4- künidiki bergen xeweride ( mergezi axbarat agentliqining 4 - künidiki xewerde ashkarelishiche), mutexessisler bügün Nipalning Paytexti Katmandu'da chaqerilghan yighinda agahlandurush sözi qilip, Himalaya téghidiki muz choqqular tézlik bilen érishqa bashlawatidu, belkim yene 50 yil ichide uzul – késil yoqulushi mumkin. Ğdawamiğ

Bügün, kommunist Xitay hakimiyitining 1989 – yilidiki Bei jing Xitay démokratik oqughuchilar herikitini qanliq basturghanliqining 18 – yilliq xatire künidin ibaret.
 Ğdawamiğ

Hazirgha qeder Xitayning ichki ölkilirige iwetiliwatan Uyghur qizlirining öz railiqi bilen emes, belki her derijilik hökütlerning siyasi we iqtisadi besimi bilen mejburi iwetiliwatqanliqi we bu qizlarning Xitayda xuddi mehbuslardek qattiq nazaret astida  Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning 6 – ayning 4 – künidiki xewiride körsütülishiche, 5 – ayning 23 – küni Ürümqi shehri Saybagh rayonluq sot mehkimisi höküm elan qilish yighini chaqirip,  Ğdawamiğ

Rusiye perizdenti Putin agahlandurush sözi qilip: ”eger America bashquruludighan bomba systemisini Sherqiy Yawrupaning bosughusigheche kingeytidiken, Rusiye bashquruludighan bombelirini yingiwashtin Yawrupani nishangha ilishi mumkin ” - dedi. Ğdawamiğ

Yunnenning Pu Er rayunida yekshenme küni (6-ayning 3-küni), ettigende 6.3 bal yer tewrigendin kéyin, hazirghiche yene 50qitimdin artuq saqidh yer tewrigen. Uning ichide eng ighier bolghini yenila 5.1 bal bolghan. Ğdawamiğ

< Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilati Frankfurt shöbisining 6 – ayning 4 – küni chaqirghan 1- qétimliq idare heyyetliri yighinida, mezkur teshkilatning bundin kéyinki xizmet pilani we pa’aliyet dayirisi békitip chiqildi. Ğdawamiğ

< Ili axbarat tori > ning xewiride körsütülishiche, buyil 9 – aydin étibaren, Ghulja shehrige tewe barliq milliy bashlanghuch mekteplerning we milliy yeslilerning muzika derisliridin bashqa derisliklirining hemmisi Xitay tilida bérilidiken. Ğdawamiğ

Xitay hakimiyitining Uyghur qizlirini Xitayning ichki ölklirige mejburi ishleshke iwetish qilmishi weten ichi we sirtidiki Uyghurlarning qattiq naraziliqini qozghawatqan we Xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliriningmu küchlük diqqitini jelip qiliwatqan bügünki künde, Ğdawamiğ

Yéqinqi yillardin buyan Xitay hakimiyiti, < charwichilarni muqim olturaq rayonlirigha yerleshtürüsh > digen sho’arni kötürüp chiqip, Sherqiy Türkistanning shimali taghliq rayonlirida esirlerdin buyan charwichiliq bilen hayat kechürüp kelgen yerliklerni mejburi halda qaqas dehqanchiliq rayonlirigha yerleshtürüshke bashlidi.Ğdawamiğ

Xitayning ichki ölkilirige mejburi élip ketilgen Uyghur Qizlirining éghir xorluqlargha duchar boluwatqanliqigha dayir xewerler otturigha chiqqandin buyan, Xitay hökümiti özining axbarat wastilirini seperwerlikke keltürüp, Uyghur qizlirining ichkiri ölkilerde  Ğdawamiğ

Gerche Xitayning ichki ölkilirige mejburi ishlemchilikke iwetilgen Uyghur dehqan qizlirining Xitay xojayinliri teripidin éghir derijide xorluniwatqanliqi, ularning xuddi qullardek keche – kündüzlep éghir jismaniy emgekke séliniwatqanliqi, Ğdawamiğ

Uyhgurlarning Xitaylardin emes, belki Xitaylarning Uyghurlardin ayrilip yashiyalmaydighanliqidin ibaret bu heqiyqet asta – asta namayen boluhsqa bashlidi. Chünki bügünki künde Sherqiy Türkistanning kichikkine bir yézisimu Xitayning köpligen ölke we chong shehrlirining qutqazghuchisigha aylinip qalghan.  Ğdawamiğ

< Xinjiang géziti > ning xewer qilishiche, 5 – ayning 31 – küni, Awustiraliyening Xitaydiki elchixanisining xadimliridin terkip tapqan bir ömek tekshürüsh élip bérish üchün Ürümqige yetip kelgen  Ğdawamiğ

Uzun yillardin buyan Ürümqidiki ali we ottura – bashlanghuch mekteplerde, shundaqla yesli we balilar baghchilirida oqughuchi we ösmürlerning yimekliktin zeherlinish hadisiliri pat – apt körülüp turmaqta,  Ğdawamiğ

Ğ dawami ğ

 
 
 

 

  
 

 
     
 
 
 

 

  
 

ETIC 1996 - 20067İ Uygur.Org  11.11.2009 16:32  A.Karakas

  

er">