Sherqiy Türkistandin Xewer - Uchurlar

1) Xitayning Qonjirap Chégra Mudapiye Qisimliridin 40 Nechche Neper Esker Ölgen we Yarilanghan

Xitayning < azatliq armiye géziti > ning 6 – ayning 19 – künidiki xewiridin melum bolushiche, Qonjirap chégra éghizi, Sherqiy Türkistandin Pakistangha tutishidighan birdin – bir chégra éghizi bolup, bu chégra éghizini Xitay chégra mudapiye qisimlirining bir bataliyon eskiri qoghdap kelmekte.

Bu bataliyon bundin 58 yil burun Qonjirap chégra éghizigha yerleshtürülgen bolup, qumandanliq shitabi déngiz yüzidin 4300 métir igizlikke jaylashqan.
1986 – yili Qonjirap chégra éghizi échilghanda, bu herbiy qisim chégra éghizining amanliqini qoghdashqa mesul qilinghan.

Yuqarqi xewerde körsütülishiche, mohitning nacharliqi we < düshmen > bilen bolghan küreshler sewebidin hazirgha qeder bu bataliyondin 40 tin artuq esker ölgen we yarilanghan.
2004 – yili Xitay herbiy ishlar komutéti bu bataliyongha, < chégrani qoghdashtiki ülgülük bataliyon > dep nam bergen.

2 ) Késeldin Yengi Qopqan Elagül Hoshur Xitaygha Ishlemchilikke Méngish Aldida Turmaqta

< Tianshan tori > ning 6 – ayning 19 – küni xewer qilishiche, buyil 18 yashqa kirgen Elagül Hoshur, Qeshqer Konasheher nahiyesidin bolup, ötken yili toluqsiz ottura mektepni püttürgen.
Shu yili Nahiyediki Uyghur dehqan qizliri Xitayning Zhejiang ölkisige ishlemchilikke iwetilgende Elagülmu tizimlitighan bolup, salametliki nachar bolghini üchün, ata – anisi iwetishke qoshulmighan.

Hazir Elagülning kesili saqayghan bolup, aldimizdiki ayda yene bir türküm Uyghur qizliri bilen birge Xitayning ichki ölkilirige ishleshke yolgha chiqidiken.

Yuqarqi xewerde körsütülishiche, desliwide Elagülning ayilisidikiler uni Xitaygha iwetishke qoshulmighan, sewebi, Qizlirining bashqa yurtlargha bérishini xalimaydiken, hazirghiche ularning ayilisidikiler Qeshqerning u teripige ötüp baqmighan, ular Xitaydiki zawutlarning xizmet sharayiti nachar bolup qélip qizlirining japa tartip qélishidin, Qizlirini bozek qilishidin, bashqilarning qizlirini azdurup kétishidin ensireydiken.

Emma Nahiye rehberliri ulargha köp idiyewiy xizmet ishligenmish, Xitaygha barghan qizlarning ayda 1600 yuan ma’ash alidighanliqini, ulargha doxtur, ashpez we bashqa xadimlarni qoshup iwetip, ulargha yaxshi qaraydighanliqini sözlep, Elagülning ayilisidikilerni qayil qilghanmish, shunga Elagül késeldin yengi qopushi bilenla unung dadisi özlikidin Nahiyélik hökümetke bérip qizining ichkirige iwetishni telep qilghanmish.

Mezkur xewerde körsütülishiche yene, 2006 – yili Qeshqer Konasheher nahiyesidin 72 ming kishi bashqa yurtlargha ishlemchilikke iwetilgen.

Buyilmu nahiye boyiche yene 70 ming kishi bashqa yurtlargha bérip ishleshke yüzlendürilidiken.

Nahiye boyiche bashqa yurtlargha ishligili bérip, uzun mezgil shu yerde qalghanlarning sani 10 minggha yétip baridiken.
Wetendin kelgen inkaslardin melum bolushiche, Sherqiy Türkistanning jenobi rayonlirida, hökümetning besimi bilen bashqa yurtlargha bérip ishleydighan yerliklerning sanining köpüyishige mas halda, bu rayonlargha kélip yerlishiwatqan Xitay köchmenlirining sanimu körünerlik derijide eshishqa bashlighan.

3 ) Bingtuan Saqchiliri Herbiy Telim – Terbiyeni Kücheytmekte

< Bingtuan géziti > ning 6 – ayning 19 – küni xewer qilishiche, ötken yildin buyan Bingtuan terkiwidiki der derijilik jama’et xewipsizlik tarmaqliri, < asasi qatlamni tutush, asas sélish, asasi meshiqni japaliq meshiq qilish > digen sho’arni kötürüp chiqip, saqchilargha qaratqan herbiy telim – terbiyeni omomiy yüzlük kücheytken.

4 ) Qingdaodiki Tekeslik Ishlemchi Qizlar

< Xinjiang iqtisat géziti > ning 6 – ayning 19 – küni xewer qilishiche, nöwette Qingdaoning Jomo shehridiki Xin Yangguang keyin – kechek hessidarliq shirkitide ishlewatqan Sherqiy Türkistanliq 150 neper qiz bolup, bular Ilining Tekes nahiyesidin 3 yilliq toxtam bilen élip kélingen Uyghur, Qazaq, Mongghul, Tunggan, Shiwe, Qirghiz qizliri bolup, bular, pütün zawuttiki ishchilarning 3 ten bir qismini teshkil qilidiken.

Bu qizlar kélip ishligen tunji ayda her biri ottura hisap bilen 600 yuandin ma’ash alghan.
Bu qizlar yilda bir qétim ayilisini yoqliyalaydiken. .
.