Sherqiy Türkistandin Xewer Uchurlar
1) Sherqiy Türkistanda Aldinqi Yérim Yilda 891
Neper Kishi Qatnash Weqeside Öldi
< Tianshan tori > ning 7 – ayning 6 – küni xewer qilishiche, buyil kirgendin
buyan Sherqiy Türkistnda qatnash weqelirining sani körünerlik derijide
ashqan bolup, bunung ichide yoluchi aptawuzi weqeliri köp salmaqni
igelleydiken we 114 qétim yoluchi aptawuz weqesi yüz bergen.
Buyilning alqinqi yeim yilida, yeni 6 ay ichide pütün Sherqiy Türkistan
boyiche yüz bergen qatnash weqeliride 891 neper kishi hayatidin ayrilghan.
Yolochi aptawuzi weqesi we bu weqede ölgenler, omomiy qatnash weqelirining
31 pirsentini we ölgenler sanining 49 pirsentini teshkil qilidiken.
2) Tebiy Apet Tüpeylidin, Aqsuning Déhqanchiliq
Ishlepchiqirishi Éghir Ziyangha Uchridi
< Aqsu hökümet toi > ning xewer qilishiche, buyilning aldinqi yérim yilida,
türlük tebiy apetler tüpeylidin Aqsu wilaiining yeza igilik ishlepchiqirishi
éghir ziyangha uchrighan we biwaste iqtisadi ziyan 183 milyon yuange bérip
yetken.
Yuqarqi xewerde körsütülishiche, Aqsu wilayitining her qaysi nahiye, yéza we
kenitliri oxshimighan derijide möldür, qurghaqchiliq we qiro apetlirige
uchrighan bolup, apetke uchrighan ziraet kölümi 181 ming modin köpirekke,
miwilik bagh kölümi 75 ming modin köpirekke, orman kölümi 22 ming 240 mogha
yetken.
64 ming tuyaqqa yéqin charwa – mal apette ölüp ketken.
3) Turpanning Üzümi Baldur Pishti
< Turpan hökümet tori >ning xewer qilishiche, buyil Turpanning üzümi ötken
yildikige qarighanda baldur pishqan we yéqinqi künlerdin buyan türkümlep
bazargha selnishqa bashlanghan.
Turpanning buyilqi üzümlük bagh kölümi 450 ming mogha yetken bolup,
üzümlerning türi 300 xildin ashidu. Turpanning üzümi dunyagha dangliq bolup,
qen miqdari yuquri, posti nepiz we nahayiti suluq !
Üzüm pishqandin buyan dhqanlar baghliridiki üzümlerni poyez istansisi we
türlük sayahet nuxtilirigha apirip sétishqa bashlidi.
4) Ürümqi Ahalisining Bir Ayliq Istimal Chiqimi,
Jenoptiki Uyghur Dehqanlirining 6 Ayliq Kirimidin Eship Ketti
Sherqiy Türkistanda chong sheher bilen Yezilar otturisidiki iqtisadi periq
kishini chöchütidighan derijide zoraymaqta.
Mesilen, < Xiniang géziti > ning 7 – ayning 6 – küni xewer qilishiche, buyil
6 – ayda Ürümqi ahalisining kishi beshigha toghra kélidighan ayliq kirimi
ottura hésap bilen 865 yuandin köpirekke yétip, ötken yilning oxshash
mezgilidikidin 12 % ge yéqin ashqan, bir ay ichide her bir kishining istimal
buyumlirigha serip qilghan chiqimi 571 yuandin köpirekke yétip, ötken
yilning oxshash mezgilidikidin 13% pirsendin köpirek ashqan.
Sherqiy Türkistaning jenobi rayonliridiki Uyghur déhqanlirining nöwettik
kishi beshigha toghra kélidighan yilliq sap kirimi aran 1000 yuan etrapida
bolup, Ürümqi ahalisining bir ayda xejligen puli, Uyghur dehqanlirining 6
ayliq sap kirimigha toghra kélidu. .
|