Olimpik Xitayda Özgirish Peyda Qilamdu ?

1936 - yili Berlin Olimpik yighinida Hitler milletchilik we militarizimni dagh-dughuluq teshwiq qilip, 3 yil kéyin dunya urushi qozghashqa asas saldi; 1988- yili Seol Olimpik yighini echilish aldida jenubi Koriye Chuandouxuan hökimiti nöwettiki Xitay hökimiti duch kelgen qiyinchiliqqa duch kelgen idi, lékin 1987-yilining kéyinki yérimidin bashlap jenubi koriyede arqa-arqidin démokiratiye üchün kötirilgen qozghilish namayishlar jenubi koriye tarixida tunji xelq saylighan prizidentni Wujutqa keltürgen idi. Emise 2008 - yildiki Beijing olimpik yighini Xitayda nime özgirishlerni élip keler ?

Olimpic Watch teshkilatining mesuli Peter Kultilek Dunya- Xitay we asiyening démokiratiyélishishi munazire yighinida mundaq didi: " Biz Xitayning insan xelqiri depsendichilik ehwalidin nahayiti ümitsizlenduq, dunya olimpik komititi 2008-yilliq olimpik yighinini Beijing da ötkizishni qarar qilghanda Xitay hökimiti wede bérip buningdin kéyin Xitay xelqi teximu köp erkinlikke érishidu digen idi epsus hazirgha qeder héchqandaq özgirish yoq, Xitay olimpik yighinida altun medal élip birinchi bolushni oylaydu olimpik yighinining aldida bu mexsidige yetti yeni ölim jazasi bérish jehette dunya altun medali élip birinchi orungha ötti !!!

Kultilek ependi yene mundaq didi: Xitay xelqining teximu köp axbarat we sözlesh erkinligige érishishi üchün Olimpic Watch teshkilati dunya olimpik komititi, chegrasiz muxbirlar teshkilati we dunya insan xelqiri teshkilatliri bilen köp terepmilik hemkarlishiwatidu bularning ichide olimpik komititining tutqan pozitsiyesi bizni bekla ümitsizlendürdi biz ular bilen birnechche qétim sözleshtuq lékin ular inkas bildürmey turiwaldi yaki olimpik komititining siyasi bilen alaqisi yoq dep gep yorghilitiwatidu.

Olimpic watch teshkilati Xitayning ixtisad we maarip siyasitige arlashqini yoq peqetla Xitaydiki insan xelqiri ehwaligha diqqet qiliwatidu, yene kélip insan xelqirimu olimpik komititi nizamnamisigha yezilghan tursa lekin bizning olimpik komititi bilen bolghan hemkarlishishimiz meghlup boldi hazir biz olimpik yighinining sponsorliri we herqasi dölet olimpik komititliri bilen alaqilishiwatimiz ularning yardimidin ümit kütiwatimiz.

1936- yili Berlin olimpik yighinida Hitler teptartmay millietchilik we militarizimliqni teshwiq qilip 3 yil kéyin bolidighan jahan urishigha asas salghan idi. 1988 - yilqi Seol olimpik yighining aldida jenubi koriye hökimiti nöwettiki Xitay hökimiti bilen oxshash qiyin ehwalgha chüship qalghan idi we nurghun döletler koriyediki bu mustebitlik ehwali sewebidin olimpik yighinini bashqa dölette ötkizishni tewsiye qilghan idi lekin 1987-yilning kéyinki yérimidin bashlanghan qarshiliq we namayishlar mustebit chuandouxuanni texttin chüshirgen we xelq saylighan perizedent koriyege bash bolghan. emise 2008-yilliq Beijing olimpik yighini eyni waqittiki seol olimpik yighinigha oxshash Xitayda özgirish peyda qilarmu?

Koriye xiristiyan universitining piraffisori vivian lee ning qarishi mundaq: olimpik peqetla koriyening démokiratiyélishishi üchün toluqlighuchi amil bolghan asasliq amil bolmighan, shu chaghdiki Amérikining zor siyasi tesiri muhim rol oynighan lekin Amérika bu siyasi tesirini Xitaygha ishlitelmeydu elwette shu chaghdiki bir qisim koriye démokiratik zatlirining eqilghe muwapiq xelq asan qobul qilidighan pilan porogiramlirimu muhim rol oynighan we bu arqili oqughuchilar qozghilip namayish qilghan idi buni Xitay démokiratik zatliri qollinishqa tigishliktur.

Germaniye Xitay oqughuchilar birleshmisining reisi Pengshaoming kishilerdiki bu xata uqumni otturgha qoydi: yeni Beijing olimpiki -Xitayning olimpik yighini digen uqum. xelqara olimpik komititining pirinsipida mundaq diyilgen: olimpik yighini tenherketchiler arisidiki riqabet hergizmu dölet we millet ottursidiki riqabet emes. olimpik yighini ötkizishni hergizmu bir dölet we millet üstige almaydu eksiche bir sheher üstige alidu! lékin hazir Xitayda Beijing olimpik, Xitay olimpik bolup qéliwatidu.

Qisqisi 2008-yiliq Beijing olimpik yighini Xitaydiki erkinligini yoqatqan xelq üchün tepilghusiz pursettur .

Omnitalk toridin élindi