EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

DINIY SAHIPE

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE  

 

EDEBI SAHIPE

 

UYGURLARDA MUA'ARIP

 

ÖSMÜRLER SAHIPISI 

 

UYGUR TESHKILATLIRI

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

MUHIM LINKLER

 

  SH T H M  ARHIBI

 

E-mail: ertic@uygur.org
karakash_a@hotmail.com

 
 

|   Anaweten   |   |   Ottura Asiya   |   |   Islamdunyasi   |   |   Gherib   |    

Germaniyening Miyonhin shehride yashap kéliwatqan Uyghurlardin Rexi ependi we unung ayali Reyhangül xanimlar, sheherlik poyiz istansisining udulida,   « dawami »

Dunya Sahiye Teshkilati her yilning 5-ayaning 31-künini Xelqaraliq Tamaka Chekmeslik küni dep bikitken bolup, bu yilqisi 19-qétimliq „Xelqaraliq Tamaka Chekmeslik Küni“ hisaplinidu. Shu munasiwet bilen töwendiki tamaka chikish bilen munasiwetlik sanliq melumatlarni tordashlargha sundum.  Muhammet Emin « dawami »

Nörwegiyadiki eng nopuzluq gézitlerdin biri bolghan Often Posten gézitining 29 chisladiki xewride <XITAYNING BESIMI ....> serlewhilik maqala élan qilinghan bulup,   « dawami »

Yéqinda, < ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi > ning mesul xadimi jornalist Enwer ependining teshebbusi we orunlashturushi bilen, . « dawami »

Ötken jüme küni, < ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi > bilen < Yawropa Türk Fediratsiyoni > ning Karlsruhe shöbisi birlikte, Sherqiy Türkistan we Uyghurlarning omomiy weziyiti heqqide mexsus ilmiy söhbet yighini uyushturdi. « dawami »

Xitay bilen Yawrupa birleshmisining kishilik huquq söhbiti Awstiriyening paytexti Viyanada axiralshti   « dawami »

Xinjiang xewer torbéting xewer qilishiche. 5-ayning 26-küni seher waxti saat 01.05 minut ötkende Ürümchidin Atushqa qarap yolgha chiqqan yulichilar we yük tushuydighan poyiz atush shehrige 33 kilométir kélidighan badan bikitidin kalkün aptitige ucharap wagun üzülüp ketken.. « dawami »

2005 – yili 1- iyul küni, Xitay reisi Hu jintao bilen Rusiye prézidénti putin krémlin sariyida. AFP   « dawami »

 

Xelqara kechürüm teshkilatining seyshenbe küni élan qilinghan yilliq dokilatida Xitayning kishilik hoquq xatiriside héchqandaq bir ilgirileshning meydangha kelmigenliki sewebidin, mezkür teshkilatning, yawrupa ittipaqidin    « dawami »

Öz muxbirimiz Ayat xewiri: Tüngün kech Iranning Tabriz shehride Azeri Türkler mustteqilliiq namayishini bashlighan. Hazir 1 milyondin artuq namayishchi kochigha chiqqan bolup Iran saqchiliri bularni teqip astigha alghan. Weqe bolghan rayonda pütün   « dawami »

5 – ayning 20 – küni, Germaniyediki bir qisim Uyghur ziyalilirining teshebbusi we < Sherqiy Türkistan informatsiyon merkizi > ning pirezidenti Abduljelil Qaraqash ependining maqullishi bilen, < ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi > Germaniyening München shehride quruldi.  « dawami »

Xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliri, Xitay metbuatliri teripidin < tömur ayal > dep atalghan Germaniye bash ministiri we Germaniye Hiristiyan demokrat partiyesining reyisi Angela Merkel xanimning bu qétimqi Bei Jing ziyaritige umid qarimaqta. « dawami »

Xitay tashqi ishlar ministiri Li Zhaoxing 15-may küni Shanghai hemkarliq teshkilati tashqi ishlar ministirlirining shangheyde échilghan yighinigha qatnashqili kelgen Rusiye tashqi ishlar ministiri Sergey lawron bilen . AFP « dawami »

 

Yéqinda Xitay dölet tereqqiyat we islahat komitéti bu yil aliy mektep püttüridighanlarning az dégende 60% ining ishsiz qalidighanliqini melum qilghan.  « dawami »

Bügün, Xitay xelqi üchünla emes, belki Sherqiy Türkistan xelqi üchünmu eghir balayi – apetlerni élip kelgen, shundaqla Uyghur xelqining milliy mediniyitini éghir xaniweyranchiliqqa uchratqan atalmish < Poroltariyat mediniyet zor inqilabi > ning 40 yilliq xatire küni.  « dawami »

Hörmetlik radio anglighuchilar, yahshimu siler, men istansimiz muhbiri Reyhangül Dhupur,
Yéqinqi mezgillerdin buyan, Xitayning bezi ichki metbuatlirida we asasliq tor betliride, Xitayning ichki ölkiliride turiwatqan Uyghurlar heqqide, arqa – arqidin selbi maqalilar élan qilinmaqta,
« dawami »

Roz-Mohammed Goper
Yéqinqi künlerde yene shu Uyghurlar heqqidiki kishining könglini perishan qilidighan xewerler Merkizi Asiyadin tarqiliwatidu. Qazaqistan we Qirghizistan hükümetlirining xelqara qanunlargha boy sunmay, bir tereptin öz tewelikide yashawatqan Uyghurlarning insaniy heq hoquqlirigha ziyankeshlik qiliwatqanliqi,  
« dawami »

2006-05-13 – küni saet 11 de Özbekistan ERK partiyisining orunlashuturishi bilen Norwegiyede Endijan weqeside shéhit bolghanlarni eslesh we Özbekistan perzinti Islam Kerimopning Özbekistan xelqige yürgüzüwatqan sotsiyalizimni endize qilghan déktaturluq tüzümige bolgan naraziliqini ipalidilesh yüzsidin bu qétimqi namayishni élip bardi.   « dawami »

10-may Ürümchi waqti 5:30 ötkende Ürümchiidiki eng chong top sétish orunliridin biri bolghan Hua Ling top sétish bazirigha tuyuqsiz ot ketken. <<Xijiang Sheherliri>> gezitining xewer qilishiche, « dawami »

Sabiq char rusiye impériyisi 19-esirdiki uyghurlarning milliy musteqilliq qozghilangliri we bu qozghilanglar netijiside meydangha kelgen Ili sultanliqi, qeshqeriye dölitining yoqitilishi bilen munasiwetlik bolsa,  « dawami »
 

5  - ayning 6 - 7 künliri Gérmaniye Frankfurt shehrining Königstein digen yeride, „ Xelqara Insanheqliri Teshkilati“ ning yilliq yighini échildi..   « dawami »

 

Uyghur Amerika birleshmisining xewer qilishiche, Amerika hökümiti bügün Guentanamoda tutup turuluwatqan Uyghurlarning beshini guentanamodiki herbiy türmidin qoyup bergen.    « dawami »

2002-yili Iyulda, Xitay saqchisi bir torxanini tekshérmekte. Xitay hökümiti nurghun pul xejlep intérnétni tosush arqiliq, xelqning erkin torgha chiqishigha tosqunluq qilmaqta. AFP  « dawami »

Korash Atahan: Apiril aylirining kishige xushalliq we umid ata qilidighan bu künliri Gérmaniyegimu yétip keldi. Etrapta chang keltürüp sayrawatqan pesil qushlirining yéqimliq awazi kishining yürek tarisini titiritetti. « dawami »

Merkizi Parizhdiki chégrisiz muxbirlar teshkilati seyshenbe küni doklat élan qilip, Xitayning ipade erkinliki xatirisini tenqid qildi we Xitayni asiyadiki "dimukratiye gewdisining rak késili", dep eyiblidi. « dawami »

Qirghizistan amanliq dairiliri teripidin bu yil 3 - ayda tutup qélinghan Ismail qari isimlik bir Uyghur musapiri xiyalgha qayturulush xewpige duch kelmekte.  « dawami »

Özbekistan hökümiti düshenbe küni, Özbekistandiki ataqliq kishilik hoquq paaliyetchisi we Özbekistan kishilik hoquq jemiyitining reisi Ezemjan Fermanofni saxtipezlik qilmishi bilen qolgha alghanliqini bildürdi. Lékin fermanofning qollighuchiliri,  « dawami »

Merkizi Londondiki xelqara kechürüm teshkilati seyshenbe küni élan qilghan Qazaqistan dairiliri teripidin tutup turuliwatqan we Xitaygha qayturulush mumkinchiliki bolghan Yüsüp Qadir Toxti we Abduqadir Sidiqlar heqqidiki bayanatida,  « dawami »

Yéqinda Uyghur élidiki jungghar oymanliqining sherqigha jaylashqan kömürlükte 68 milyard 500 milyon tonniliq kömür bayliqi bayqaldi. Xitay mutexessisliri buning Xitay boyiche eng chong kömürlükke aylinidighanliqini bildürdi.. « dawami »

Xelqara jemiyet Iran yadro pilanining tereqqiyatidin jiddiy endishe qiliwatqan bir chaghda, Uyghur aptonom rayoni partkomining sékritari Wang Lequan Iranni ziyaret qilip,  « dawami »

<Merkizi agentliq muxbiri Linyulining Berlindin 3 - aprel yollighan telegrammisi>
Zhongguoluq ishpiyonlarning Gérmaniye chégrisi ichide mexpiy herketliri sézilgendin kéyin, Gérmaniye bixeterlikni qoghdash orunliri Zhunghuoluq ishpiyonluq xadimlirigha bolghan qattiq tekshürüshni kucheytti 
« dawami »

Türkmenistan prézidénti seper murat niyazof béyjingni ziyaret qiliwatqan bir chaghda, Xitay hökümiti bilen Türkmenistan Uyghur musteqilliqini telep qilidighan Sherqiy Türkistan küchlirige qarshi kélishim imzalidi. Xitay metbuatliri bu kélishimni Türkmenistan bilen Xitay térrorluqqa qarshi birlikte küresh qilishke qoshuldi, dep xewer qilghan. « dawami »

2006-yili 25-mart (Shénbé) Australiye Shérqiy Türkistan Jemiyiti Jenubi Austrlianing paitehti Adelaide sheherining Albarda Sport hem ijtimai kulubida 2006- yilliq Nowruz bayrimini tentenilik halda qarshi élip, 300 din artuq kishi qatnashqan Nowruz kechiligi ötküzdi.  « dawami »

Xitayning tashqiy périwut omumi zapas miqdari bu yil 2 - ayning axirlirighiche 853 milyard 700 milyon dollargha yétip, tunji qétim dunya boyiche eng köp tashqiy périwut zapisigha ige Yaponiyidin éship ketti. « dawami »

3-ayning 21 - 22 - künliri Rusiye prézidénti Wladimir Putin Xitayni ziyaret qilip, Rusiye yili paaliyitige qatnashti hemde Xitay dölet reisi Xu jintaw qatarliqlar bilen söhbetler ötküzdi   « dawami »
 

Öz xebirimiz: Shiwetsiyede yashawatqan Uyghur jamaiti 2006 yilliq nowruz bayrimini 25-mart küni? payteht Stockholmgha yighilip qizghin tebriklashti.  « dawami »

Bügün, < Xelqara Tibirkuloz késellikining aldini élish küni >, Tibirkuloz késelliki nöwette Sherqiy Türkistan xelqining salametlikige xewip yetküziwatqan eng jiddi mesililerning biri.  « dawami »

1982-yili Dunya Sehiye Teshkilati (WHO) her yili 3-ayning 24-kunini "Helqaraliq Tibirkuloz Kuni" qilip biketken bolup, tibirkuloz (tuberculosis, ½áºË²¡) kisilini dunya miqyasida yoq qilish uchun kop tirishchanliqlarni ilip barghan,   « dawami »

Xitay dairiliri Uyghur aptonom rayonining yéngi nopus statistikisini élan qildi. Tengri tagh torining uchuridin qarighanda, 2005 - yilining axirigha kelgende Uyghur aptonom rayonining daimiy turushluq nopusi 20 milyon 135 minggha, Ürümchi shehirining nopusi ikki milyon 333 minggha yetken.   « dawami »

Ürümchi shamalbaghda, yeni ittipaq yoli bilen yenen yolining otturisidiki töpilikke jaylashqan yol üstide, bir ‏- ikki ming kishilik mazar bar.  « dawami

1) Ibrahim Tursun
( 20 yash, Hoten Keriye Kökyardin, 2005 – yili 7 – ayning 8 – küni Ürümchi Sen shi hangzi ayaq talla bazirining arqisidiki binadin tutup kéttilgen, ununggha, diniy telim alghan talip dep guna artilghan, hazir Ürümchi Nenguan saqchihanisida tutupturulmaqta )  
« dawami »

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon merkizi >, 1996 – yili 6 – ayning 1 – küni Germaniyening München shehride qurulup qanuniy salahiyetke érishken axbarat we xewer – uchur merkizidin ibaret.  « dawami »

Gérmaniyede tughulush nisbitining yildin – yilgha töwenlep bérishi, nemis xelqini endishilendürmekte, Gérmaniyening eng köp tirajliq < Bild > gézitide élan qilinghan bir maqalide, < yene 12 ewlattin kéyin Némis xelqi yoqap kétishi mumkin > digen qarash otturigha qoyuldi. « dawami »

ETIC xewiri:Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistan xelqighe qarita mejburi < pilanliq tughut > siyasitini yolgha qoyushta uzun yillardin buyan anilarni xuddi jinayetchilerdek doxturxanilargha yalap apirip qursughidiki balini mejburi éliwetish,  « dawami »

ETIC ning alghan melumatigha qarighanda, birqanche kündin buyan Ili deryasi wadisida toxtimay dawam qiliwatqan shiddetlik qaraboran, Ghulja shehri we bezi nahiyilerde arqa – arqidin ot apitining kélip chiqishigha sewepchi bolghan.   « dawami »

< Xinhua axbarat tori > ning 3 – ayning 13 – küni bergen xewiride körsütülishiche, Xitay hökümiti Qaramay nefitlikining yilliq xam nefit ishlepchiqirish miqdarini 2010 – yiligha barghanda 20 milyon  « dawami »

< Xinhua axbarat tori > da körsütülishiche, Xitay hökümiti < 11 – besh yilliq pilan > mezgilide, Sherqiy Türkistandiki ayrudurumlarning sanini 18 ge, yoluchi toshush miqdarini 10 milyon kishige, yük toshush miqdarini 133 ming tonnigha yetküzüshni pilanlighan. « dawami »

< Xinhua axbarat tori > da xewer qilinishiche, birqanche kündin buyan Ürümchidiki hökümet tarmaqliri türlük paaliyetlerni uyushturush arqiliq, Wang Luobingning wapatining 10 yilliqini xatirileshke bashlighan we hette unung üchün mehsus pochta markisi bésip tarqitilghan.  « dawami »

< Xinhua axbarat tori > ning 3 – ayning 10 – küni Ürümchidin bergen xewiride körsütülishiche, mushu ayning 8 – küni 18.20 etrapida, Ürümchi Poyiz istansisidin qozghulup yolgha chiqqan 41012 – qetimliq yük poyizi,  « dawami »

Kommunist Xitay hakimiyitidin buyan Sherqiy Türkistanda ikki hökümet mewjut bolup keldi, biri - atalmish < Aptonom rayonluq xelq hökümiti >, yene biri - < Ishlepchiqirish Qurulush Bingtüeni >.  « dawami »

  • 03/12  - Jiger Yallughu                                                           «Memet Emin»

Jiger Yallughi bolsa eng köp uchiraydighan yuqumluq kisellerning biri bolup, jiger yallughini keltürüp chiqarghan virusning oxshimasliqigha asasen A, B, C, D, E tiptiki jiger yallughi dep 5 turge bolunidu. « dawami »

Sherqiy Türkistandiki diniy zatlarning Xitay hakimiyitining éghir ziyankeshlikige uchrap kéliwatqanliqi heqqide, istansimiz deriktori Perhat Yorungqashning Germaniyede siyasi panahliq tilep turiwatqan Abitjan Damollam bilen ötküzülgen söhbitining emiliy ehwalini anglaysiler 

Xitay hökümitining perwasizliqi, sehiye sahelirining bihotliqi, dawalash we aldini élish ishlirining palech we sewiyesizliki, shundaqla ajritilghan mebleghning yetersizliki … qatarliq amillar,   « dawami »

Kommunist Xitay mustemlikisi astidiki Sherqiy Türkistan Rayonida, hökümet Emeldarliri we Memuri Xadimliri ichide parixorluq, xiyanetchilik hadisilirining ewij élip ketkenliki hemmige ayan bolup kéliwatqan bir mesile.  « dawami »

< Xinjiang Iqtisat Geziti > ning xewer qilishiche, Sherqiy Türkistanda Uyghurlar merkezliship olturaqlashqan namrat jenobiy rayonliridiki yerlik xelq ichide Tughulush nisbitining éship bériwatqanliqi, Xitay hakimiyitini qattiq chöchütken. « dawami »

< Tianshan axbarat tori > ning 3 – ayning 8 – küni bergen xewiride körsütülishiche, Nöwette < Memliketlik Xelq Qurultiyi > gha qatnishiwatqan Qorchaq reyis Ismayil Tiliwaldi Beijingda qilghan sözide,    « dawami »

1 ) Dunyada mewjut bolup turiwatqan terilghu yerning igilirining peqetla bir pirsenti ayal.     « dawami »

Eydiz kisili virusi bilen yuqumlanghan ayallarning künsayin köpiyishi kishilerning diqqet étibarini qozghighan bolup, ayallar we qizlarni téximu köp eydiz kisili we HIV bilimlirige ige qilip,  « dawami »

Sherrqiy Türkistanliq Xanim ? Qizlarning Bayrimini Qutluqlaymiz !

Bügün, 8 - mart Dunya Ayallar Bayrimi, bu munasiwet bilen, 
 « dawami »

< Dunya Geziti > ning xewer qilishiche, peqet buyil 1 – aydila Iran Xitayni 1 milyon 900 ming tonna xam nefit bilen teminligen we bu arqiliq Iran, Xitayni nefit bilen teminleydighan eng chong döletke aylanghan.  « dawami »

< Germaniye Dolqunliri > radiosining Xewer qilishiche, ötken yili Yawropa birlikige eza 25 dölette bayqalghan 700 xildin artuq xeterlik buyumning yerimi Xitay teripidin ishlepchiqirilip türlük qanunsiz yollar arqiliq kirgüzülgen süpetsiz mehsulatlar bolup,   « dawami »

Xitayning ichki ölkiliridiki yerlik hakimiyetler iqtisatni tereqqi qildurup, Xitay xelqining turmush sewiyesini yoquri kötürüshni birinchi orungha qoyuwatqan bügünki künde,   « dawami »

Sherqiy Türkistanda Xitay köchmenlirining sanining shiddet bilen köpüyishige egiship, bu ziminning heqiyqi igiliri hisaplanghan Uyghur xelqining öz tupriqida azsanliq orungha chüshüp qalghanliqi bir emiliyet.   « dawami »

"8-mart" xelqara xanim-qizlar bayrimining dunyagha kelgenligining 96 yilliki munasiwiti bilen Uyghur xanim-qizlarning bayrimini qizghin tebrikleymen. Allah silerge uzun ömür ata qilghay, güzellik mengü silerge yar bolghay!!  « dawami »

Yéqinqi yillardin buyan chetellerde yashawatqan bir qisim Uyghurlar ichide Xitay teripidin ishlepchiqirilghan xilmu – xil oruqlitish dorilirini qollunush ehwalliri bir qeder omomliship qaldi,  « dawami »

Uxlawatqanda nepes toxtap qilish (Sleep Apnea) bolsa nahayti köp uchiraydighan bir xil kisellik bolup, bezide nahayti éghir aqiwetlerni keltürüp chiqiridu. Amirkida texminen 15 miliyundin 20 miliyun ademde bu xil kisellik bolup, « dawami »

< Tian shan axbarat tori > ning 3 – ayning 6 – küni bergen bir xewiride, < kelgüsini közde tutqanda, ichki ölkilerdiki terilghu yerler üzlüksiz aziyip beriwatqan ehwal astisa, Xinjiangda yengi terilghu yerlerni berpa qilishning yoshurun küchi nahayiti zor,  « dawami »

< Xinhua axbarat tori > ning bir xewiride, nöwette Sherqiy Türkistanda mewjut bolup turiwatqan atalmish < ishlepchiqirish qurulush armiyesi > ning herqaysi dewiziyeliri qarmighidiki 58 tüen – meydanining mehsus chegra boylirigha yerleshtürülgenliki bayan qilindi, « dawami »

Uyghur xelqi teripidin < Pelek Shahi > dep atalghan ataghliq dawaz Adil Hushur, nöwette Beijingda chaqiriliwatqan < memliketlik xeliq qurultiyi > ning muzakire yighinida pikir bérip, oqush chiqimlirining heddidin tashqiri éghirliqi tüpeylidin, Sherqiy Türkistanda universitet oqughuchilirining intayin qiyin ehwalda qalghanliqini otturigha qoyghan.   « dawami »

Öz xewirimiz: 1935 – yilidin buyan Saudi Erebistanda yashap kelgen wetenperwer, meripetperwer diniy ölima, mehshur jamaet erbabi Abdulqadir Ibrahim Türkistani 3 – ayning 6 – küni chüshten kéyin mekke shehride 94 yeshida wapat boldi.  « dawami »

2005-yili 7-ayning 5-küni Qazaqistan prézidénti Nursultan Nazarbayef Xitay dölet reisi xu jintaw bilen shangxey hemkarliq teshkilati yighinida. AFP    « dawami »

3 – ayning 5 – küni ( yekshenbe ) Germaniyidiki yüzligen Uyghur jamaitining ishtirakida ötküzülgen bu saylam, toluq dèmokratik pirinsiplargha asaslanghan halda èlip bèrildi.   « dawami »
 

Yéqinda Sibriidiki Tomsk uniwérsitétining proféssori éwgéniy Sawkowich wladimirowichning "shangxey hemkarliq teshkilati ramkisi astidiki Uyghur mesilisi" namliq ilmiy maqalisi shu uniwérsitét teripidin élan qilinghan.   « dawami »

Xitay dairiliri Uyghur élining Ili derya wadisini échish ishliri üchün 12 milyard 900 milyon yüen meblegh ajratqan.   « dawami »

Yéqinda kanadadiki Uyghur ziyaliysi we siyasi paaliyetchi Ghulam ependi "millitimiz axirqi nepisini éliwatidu" namliq maqalisini élan qildi. U bu maqalida Xitay dairlirining Uyghur mektepliride Uyghur tilida ders ötüshni chekligenlikining mahiyiti we buning Uyghurlargha élip kélidighan aqiwetlirini yorutup bérishke tirishqan.   « dawami »

Reyhangül Hupur ( Germaniye )

8 – mart dunya ayalliri bayrimi yeqinlishiwatqan shu künlerde, wujudumni mürekkep tuyghular chirmap aldi. 
« dawami »

1995-yili Uyghur Ilide tunji qétimliq EYDIZ kisili virusi yeni HIV bilen yuqumlanghuchi bayqalghandin 2005-yilining axirgha qeder bolghan qisqighina 10 yil ichide, Uyghur Ilidiki EYDIZ kisili virusi yeni HIV bilen yuqumlanghanlarning sani ademni chochutkidek suret bilen iship, tizimliktiki sani 11300 ge yetken.  « dawami »

Xitay Parlamentidiki Sherqiy Türkistanliq qorchaq wekiller Uyghur xelqining wekili emes, eksiche Sherqiy Türkistan xelqighe zulum séliwatqan mustemlikichi hakimiyetning sadiq ghalchiliridin ibaret !  
« dawami »

Ili deryasi boyidiki bir mehellide Gülshen isimlik kélishken, emma bextsiz bir Uyghur ayal olturidu. Buningdin bir nechche yil ilgiri iri zeherge xumar bölüp qalghan we ölüp ketkendin kéyin, Gülshenning ailiside tört tamdin bashqa héchnime qalmaydu. U ikki balisini élip, eski tüski nersilerni yighish arqiliq kün ötküzidu.   « dawami »

Gerche Kommunist Xitay hakimiyiti, ichki jehette Uyghurlar bilen Xitaylargha nisbeten periqlim muamile qilip kelgenlikini we türlük étibar bérish siyasetliri arqiliq Xitay aqqunlirini qisqa waqit ichide bay qilip,
 
« dawami »

BBC de élan qilinghan, < Nime üchün Xitay shunche mohim ? > digen maozuda élan qilinghan maqalida, Amerika Niyotun Uniwersititidiki Dr.Ceng Rui Sheng ependining sözi neqil keltürülüp,  « dawami »

Esli Sheriqi Jenubi Asiyadin bashlinip, kéyin Orta Asiya, Gheribi Asiya we Asiyaning bashqa jaylirigha tarqighan, andin Yawropadiki bir qisim dowletler bilen Afriqigha kéngiyip,   « dawami »

Germaniyede pa'aliyet élip beriwatqan < Yawropa Sherqiy Turkistan Birliki > teshkilati rehberlik heyiti muzakire qilish arqiliq, mezkur teshkilatning 15 - qetimliq omomiy saylimini 2006 - yil 3 - ayning 5 - kuni ( yekshenbe ) chaqirishni qarar qildi.  « dawami »

< Germaniye Dolqunliri > Radiyosining xewirige qarighanda, 2005 – yili Germaniye bilen Xitay otturisidiki sodida Gérmaniye eghir ziyan tartqan. Gerche 1999 – yilidin 2004 – yiligha qeder Gérmaniyening Xitaygha qilghan ekisport miqdari ottura hisap bilen 23.1 pirsent éship barghan bolsimu,   « dawami »

Engiliye BBC'ning 2 – ayning 27 – küni bergen bir xewiride, Xitayning nöwettiki herbiy küchi heqqide toxtulup, Xitayning hazir 2 milyon 300 eskiri, 2000 urush ayrupilani, 100 din artuq urush paraxoti we 100 din artuq bashqurilidighan bombisi barliqi qeyt qilinip shundaq dep körsütülgen:  « dawami »

Sherqiy türkistan xelqi tömür yol leniyesi we poyizni kommunist Xitay hakimiyitining Sherqiy türkistangha Xitay köchmini yötkeydighan we Sherqiy türkistandin talan – taraj qilinghan maddi bayliqlarni Xitaygha toshuydighan asasliq waste dep qarap kelgen idi.   « dawami »

Gerche germaniye tashqi ministirining bu qetimqi Xitay ziyariti jeryanida, Kishlik hoqoq mesilisining otturigha qoyulup – qoyulmighanliqi heqqide chetel metbuatlirida hazirgha qeder eniq bir melumat bolmisimu,    « dawami »

ETIC'ning alghan xewirige qarighanda, Ürümchi sheherlik hökümet, 2008 – yilining axirigha qeder kona salahiyet guwanamilirining hemmisini yengisigha almashturup bolush heqqide qarar alghan hemde hazirdin etibaren ilgiriki salahiyet guanamilirini yengisigha almashturushqa bashlighan.     « dawami »

1) Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizining Bayanati:
2) Xitay, 3 – Dunya Ellirining Bashpanahi Emes, Belki Ularning Qaqti – Soqti Qilghuchisidur
3) Angela Merkel Xanimning Yéngi Hökümiti We Gérmaniyediki Uyghur Teshkilatlirining Ehwali
4) Xitayning Germaniyedin Kütken Qoral – Yaraq Émbargosini Emeldin Qaldurush Heqqidiki Ümidi Sugha Chilashti
5) ETIC ning, Metsalihan Ehmet we Qurban Niyaz !Qatarliq Ikki Milliy Munapiqning Aqiwiti Heqqide Bergen Xewiri Xitay Metbuatliri Teripidin Toghrilandi
6) Germaniye Parlamentida Uyghurlar Mesilisi
7) Xitay Höküpmitining élan Qilishiche, Kéyinki 10 yil Ichide 50 Neper Sadiq Kommunist Milliy Küreshchiler Teripidin < Milliy Munapiq > dep jakalinip öltürülgen
8) Keyinki 5 yil ichide Sherqiy Türkistangha 1 Milyondin Artuq Chetellik We 54 Milyondin Artuq Xitay < Sayahetchi > Kirgen
9) Uyghur Mektepliride Qalaymiqan Heq Elish Hadisiliri Köpeygenn

Yéqinda xitayda, uyghur élini öz ichige alghan xéy lungjyang, lyawning, ichki mongghul we guangshi qatarliq 16 ölkining yéza rayonlirida maarip mesilisi heqqide mexsus tekshürüsh élip bérilghan. Tekshürüsh netijisidin melum bolushiche, mezkur ölkilerning yézilirida, maarip chiqimi mesilisi tüpeylidin,   « dawami »

Hörmetlik Qerindashlar, < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > teripidin tesis qilinghan < Uygur – TV > si barliq hazirliqlirini tamamlap yéqinda sinaq teriqiside purogram tarqitish aldida turmaqta, shunga sizlerni < Uygur – TV > si heqqide qisqiche melumatqa ige qilish meqsidide ushbu uhturushni tarqattuq: « dawami »

Diyabit kisili yeni qent siyish kisili yaki TANGNIAOBING diginimiz bedendiki insulin yeni YIDAOSU dep atalghan ashqazan asta bizide ishlep chiqirilidighan bir xil hormunning kemliki yaki yiterlik xizmet ötiyelmesliki sewibidin kilip chiqqan kisellik bolup, adette ikki chong turge bolinidu.  « dawami »

Amérika dölet mejlisi ezasi Kristofér Smis charshenbe künidiki guwahliq bérish yighinida qilghan sözide, Yahoo, Google, Microsoft we Cisco qatarliq intérnét shirketlirining Xitay hökümitining siyasiy öktichilerni ,  « dawami »

Ana-balilarning hoquq-manpeetining kepallikke ige qilinishi bir döwletning tereqiyat sewiyisini körsitip béridighan muhim ölchem. Biraq wetinim Uyghuristandiki sansiz anilar we balilar bu ölchemdin tolimu yiraq ..« dawami »

1) Ottura Asiya Jumhuriyetliride Yashawatqan Uyghur Muhajirlirining Nöwettiki Omomiy Weziyiti
2) Rabiye Xanimning Heqqaniy Telepliri We Xitayning Uyghurlargha Qaratqan Tüp Siyasiti Heqqide
3) Yawropa Birliki Musapirlar Siyasitini Birlikke Keltürüshni Qarar Qildi
4) Sherqiy Türkistanning Yilliq Xam Néfit Ishlepchiqirish Miqdari 300 Milyon Tonnidin Ashti ..
5) Bingtüenning Kelgüsi Xetiri
6) Uyghur Yashliri Ichidiki Derijidin Tashqiri Ishsizliqning Arqa Körünishi
7) Chong Sheherlerde Sersan Bolup Yürgen Uyghur < Yétimchilar > ning Teqdiri
8) Uyghurlarning Kishilik Hoqoq Mesilisining Xarektiri We Xitayning Periqliq Siyasiti
9) Xitayning Sherqiy Türkistanda Yürgüziwatqan Dinsizlashturush Siyasiti Éghir Aqiwet Keltürüp Chiqirishi Mumkin  .
« dawami »

Men insan heqliri, dimokrariye, barawerlik, hörlük, erkinlik, ténchliqqa bolghan intilish tuyghusi bilen Germaniyege kélip siyasi panahliq tilidim. Kim bilsun? Xitay kommonist hakimitining rezil qanuni astida yashash imkaniytim qalmay erkin döletke kelgen men, tunji qedemdila Xitay tarjimanning chala tarjimanliqi bilan Germaniyediki palaket basqan hayatimni bashlidim......« dawami »

Yéqinda Qirghizistanning Bishkek shehiridin anche yiraq bolmighan chuy wilayitige qarashliq iskira yézisida yüz bergen Tungganlar bilen Qirghizlar arisidiki toqunush kishilerning bu jumhuriyettiki az sanliq milletlerning    « dawami »

Öz xewirimiz. Türkiyediki Sherqiy Türkistan medeniyet we hemkarliq jemiyitining teshkillishi bilen 2- ayning 5-küni Xitayning Enqerediki bash eichixanisi aldida naraziliq namayishi ötküzüldi.  « dawami »

Hörmetlik xanimlar, ependiler:
Biz aldi bilen sizlerge, xeter astida qalghan Sherqiy Türkistan (Xinjiang Uyghur Aptonum Rayoni) xelqge, janabingizlar teripidin qanche yillardin béri semimiy hésyat bilen qiliniwatqan yardemler üchün, wetinimizde yashawatqan barliq qérindash milletler namidin chongqur memnuniyet ichide teshekkür bildürimiz.    
« dawami »

Gollandiyede "Sherqiy Türkistan Wehpi"ning orunlashtirshi bilen 2 - ayning 6 - küni Gollandiyede turushluq 50 din artuq Uyghur Gollandiyening Denhaag shehride namayish qildi....  « dawami »
 

1997-yili Sherqiy Türkistanning Ghulja shehride yüz bergen 5-febiral weqesining 9 yilliqini xatirlesh yighini Qazaqistandiki ashkare paaliyet ilip berishi cheklengen <Uyghuristan Xelq Partiyesi>ning uyushturishi bilen almatada ötküzüldi.   « dawami »

Bügün, yeni 2 – ayning 4 – küni, kommunist Xitay hakimiyitining 1997 – yili 5 – fewral küni Ghuljida élip barghan qanliq qirghinchiliqining 9 – yilliqi munasiwiti bilen, Germaniyening München shehridiki Xitay konsulxanisi aldida .  « dawami »

Bundin 9 yil burun yüz bergen Ghulja weqesi, pütün Sherqiy Türkistan xelqining kommunist Xitay hakimiyitining yerlik xelqqe qaratqan milliy zulmigha, milliy kemsitishige, siyasi, iqtisadi we ijtimayi jehetlerdiki adaletsizlikige qarshi körsetken ortaq inkasi we naraziliqidin ibaret bolup, « dawami »

Méning cheteldiki nechcha yilliq sersan-sergandanliqta ötken hayatim, manga bir heqiqetni téximu chungqur tönutti. U bolsimu insani kishlik hoquqning kapaletka ige qilinishidin ibarat. Bu hoquq peqetla özimizning mustaqil wetini, erkinlik, hörligimiz öz qolimizda bolush bilanla hel bolidu halas..   « dawami »

Xitay jamaet xewpsizlik ministirliqining aliy derijilik bir emeldari, Xitay hökümitining künséri köpiyiwatqan jamaet tertipini buzidighan weqelerge qarshi qattiq zerbe bérish herikiti pilanlawatqanliqini bildürdi.  « dawami »

Chégrasiz muxbirlar teshkilati charshenbe küni dunyadiki eng chong intérnét torini izdesh ponkiti bolghan Google ni eyiblep, uning Xitayning tor mulazimet mezmunlirini tekshürüsh telipige qoshulushining, söz erkinliki üchün bir qabahetlik xewer bolidighanliqini bildürdi.   « dawami »

Xitay hökümiti yéqinda "Xitay yashlar géziti"ning oqurmenler teripidin köp alqishqa ériship kelgen "bingdiyen" deydighan mexsus sanini taqiwetken. Bu gézit 10 yilliq tarixqa ige bolup,  « dawami »

Nöwette wetinimizda, insan haqlirining éghir darijide depsenda qilinishi biz Uyghurlarnila amas belki xelqara jamaetchilichinimu qattiq qayghuga salmaqta.  « dawami »

Bügün yeni 24-yanwar (seyshenbe) chüshtin kéyin, Norwegiyening Bergin shehrige jaylashqan Rafto fondi jemiyitide "2004-yilliq Rafto mukapati" degen temida yeghin ötküzüldi. « dawami »

2006-yili 1-ayning 21-küni Bishkek shehridiki tenterbiye sariyida Uyghur xelqining süyümlük perzenti, ataqliq xelq sen'etkari, kompozitor Nurmuhemmet Tursun wapatining bir yilliqigha béghishlanghan " öchmeydu menggu tembur sadasi" namliq chong tiptiki sen'et kéchiliki ötküzüldi.   « dawami »

Sherqiy Türkistan uchur merkizining bildürishiche, Uyghur aptonom rayonluq 10‏-nöwetlik xelq qurultiyining 4‏-yighini mezgilde hökümet Ürümchidiki bixeterlik tedbirlirini  « dawami »

Ismail Tilawaldi yighinda bergen hökümetning xizmet doklatida, "3 xil küchlerge zerbe bérish" ni 3 yerde tilgha élip, bu xizmetni aldinqi orungha qoyup ijra qilish kéreklikini tekitlidi.  « dawami »

KÖKTE KÜNNUR YERDE UYGUR, QUYASH TUGHUMDUR DILIMDA GHURUR  - Oghuzhan

1) Biz Uygurlar 17 ming yildin artuq dölet qurush tarixigha ige, Ariyan tipidiki qedimiy bir millet. Türkler, Ezerbeyjanlar, Özbekler, Türkmenler, Kashkaylar, Tatarlar, Qazaqlar, Qirghizlar we tilimizning yene bashqa diyalekit hem shiwiliride sözlishidighan goruppilar Uygur nesillik xelqler bolupla qalmay, bügünki German, Ungar (Wengir), Bulghar, Pin, Ukrayin, Irland, Iran xelqliriningmu tomirida Uygurning qéni örkeshlep turidu.
« dawami »

Sherqi türkistan uchur merkizidin igiligen xewerdin melum bolushiche, bu yil qurban héyt mezgilide, xitay hökümiti uyghur élining herqaysi jayliridiki meschitlerni téximu qattiq kontrol qilghan hemde bu heqte mexsus 219 ‏- Nomurluq höjjet chüshürüp qurban héyt mezgilide élip bérilidighan herqandaq paaliyetlerde bölgünchilik heriketlerdin qattiq saqlinishni alahide tekitligen.  RFA Mihriban « dawami »



  • Pütün Yurtdashlirimizning Kurban Héyt Bayrimini Chin Qelbimizdin Tebrikleymiz!
    Janabi Allah Bu Bayramni Pütün Islam Alimige Hayrilik Qilsun!

**********************

Taiwan merkizi Axbarat agentliqining muxbiri Lin Yuguoning 12-ayning 29-küni Xianggangdin bergen xewirige qarighanda, Sherqiy Türkistan axbarat merkizi shu küni Beijing dairilirini eghir jinayetchilerni Xinjiang’gha iwertmeslikke chaqirghan. Chünki jinayi ishlar jinayetchilirining köpiyip ketishi Xinjiangdiki xitay we Uyghurlargha oxshashla xewp elip kelidighan bolup, jemiyetke yoshurun ziddiyet urughini chachidiken.  « dawami »


• "Sherqiy Türkistan Information Merkizi" (SH.T.I.M) ning uçurliri Şerqiy Türkistan Informasyon Merkizi teripidin tayyarlanğan bolup, bu uçurlar Şerqiy Türkistan we Uygurlarning bügünki siyasiy, ijtima'i, diniy, medeniy - ma'arip hem iqtisadiy jehettiki omomi ehwalidin hewer béridu. Xitaylar teripidin "Xinjiang Uygur Aptonom Rayoni" dep atilip kéliwatqan bu zéminning esli nami "Şerqiy Türkistan" bolup, bu nam muşu muqeddes zéminning heqiqi igiliri bolğan Uygurlar teripidin qoyulğan we tarixtin boyan atilip kelgen. Bügünki künde Şerqiy Türkistan helqi kommunist Xitay hakimiyitining mustemlikisi astida zulum içide yaşimaqta.

• SH.T.I.M. ning wezipisi - Şerqiy Türkistan we taşqi dunyadiki Uygurlarğa munasiwetlik hewer - uçurlarni toplap we retlep çiqip, uni weten içi we sirtidiki xelqimizge we dunya jamaetçilikige öz waxtida anglitiştin ibaret.

• SH.T.I.M dunyaning herqaysi jayliridiki özige biwasta qaraşliq muxbirliri we wakaletçiliri teminligen xewer uçurlarning rastliqiğa we toğurliqiğa kapaletlik qilidu hemde uning mesuliyitini öz üstige alidu. Emma çet'el metbuatliri we xewer - uçur merkezliri teripidin teminlengen xewer - uçurlarning mesuliyitini öz üstige almaydu.

• Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizimizning Meqsidi

Informatsiyon merkizimizning meqsidi, Sherqiy Türkistan xelqining idilogiyesige, Birleshken döletler teshkilati Kisxiliq hoqoq omomiy bayannamisida körsütülgen heqiyqi demokratiye, kisxilik hoqoq, qanun döwliti we öz teqdirini özi belgilep yashash idiyesini singdürüsh, shundaqla Sherqiy Türkistan xelqi azru qilip kelgen milliy musteqilliq ghaysining emelge eshishi üchün hizmet qilish, Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistan xelqighe qarita yürgüziwatqan türlük kisxilik hoqoq depsendicxilik qilmishlirini delil – ispatlar bilen dunya jamaetcxilikige anglitishtin ibaret bolup, merkizimiz, 1966 – yili 6 – ayning 1 – küni Abdujélil Qaraqashning riyasetcxilikide Germaniyening München shehride qurulghan we merkizimiz Germaniyede Qanuniy salahiyetke ige..

Sherqiy Türkistan Information Merkizi Idare Hey'iti

 
 
 

 

 
 

 
     
 
 
 

 

 
 

ETIC 1996 - 2004 © Uygur.Org  11.06.2007 13:38  A.Karakas

 

er">