Xitayning Kelgüside Ach Qalmasliqi Sherqiy Türkistangha Baghliq

< Tian shan axbarat tori > ning 3 – ayning 6 – küni bergen bir xewiride, < kelgüsini közde tutqanda, ichki ölkilerdiki terilghu yerler üzlüksiz aziyip beriwatqan ehwal astisa, Xinjiangda yengi terilghu yerlerni berpa qilishning yoshurun küchi nahayiti zor, buyerde yengidin berpa qilinidighan terilghu yerlerdin paydilinip ashliq ishlepchiqirishini tereqqi qildurush – gherbiy rayonlar hemde memlikitimizning ashliq bixeterliki üchün intayin mohim ehmiyetke ige > dep körsütüldi.

Mezkur xewerde bayan qilinishiche, nöwette Beijingda < Memliketlik Xelq Wekiller Qurultiyi > gha qatnishiwatqan Sherqiy Türkistanliq qorchaq wekiller, merkizi hökümettin Sherqiy Türkistandiki bozyer qurulushi üchün teximu köp meblegh ajritishni we bu arqiliq Sherqiy Türkistanni Xitayning asasliq ashliq ishlepchiqirish bazisigha aylandurushni telep qilghan.

Bu xewerde körsütülishiche, nöwette Sherqiy Türkistandiki dehqanlarning kirimining 50 pirsentidin köpireki paxta ishlepchiqirishidin kelidiken we paxta terilghu yer kölümi 17 milyon modin artuq bolup, yilliq paxta ishlepchiqirish miqdari 1 milyon 800 ming tonnigha yetidiken.
Sherqiy Türkistanning yeqinqi zaman tarixigha nezer salidighan bolsaq, taki 1949 – yili kommunist Xitay hakimiyiti Sherqiy Türkistanni ishghal qiliwalghangha qeder, Sherqiy Türkistan xelqi ashliqta tamamen öz – özini teminlep eshinip kelgen, bu mezgilde hech bir acharchiliq apitimu körülmigen idi, buxil weziyet 49 – yilidin keyin özgerdi we Sherqiy Türkistandiki Xitay köchmenlirining sanining üzlüksiz köpüyishi, shundaqla Xitay hakimiyitining talan – taraj qilish siyasiti netijiside Sherqiy Türkistan xelqi ach – yalingachliqtin we namratliqtin qurtulalmidi. Hetta < mediniyez zor inqilawi > dep atalghan yillarda Sherqiy Türkistanda sansizlighan yerlik xelq achliqtin öldi, bu mezgilde peqet Sherqiy Türkistanning Bay nahiyesidila 5000 din artuq Uyghurnung achliqtin ölgenliki qeyt qilinmaqta.

Bügünki künde mustebit Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanni kelgüside milyarttin ashidighan Xitaylarning jenini baqidighan tayanch makangha aylandurushqa tirishiwatqanliqi, Sherqiy Türkistan xelqini aldimizda teximu zor balayi – apet we acharchiliqlarning saqlawatqanliqini körsütüp turmaqta.