Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining 2006-Yilliq Nowroz Kichiligi Ötkizildi

2006-yili 25-mart (Shénbé) Australiye Shérqiy Türkistan Jemiyiti Jenubi Austrlianing paitehti Adelaide sheherining Albarda Sport hem ijtimai kulubida 2006- yilliq Nowruz bayrimini tentenilik halda qarshi élip, 300 din artuq kishi qatnashqan Nowruz kechiligi ötküzdi.
Albard sport we ijtimahi kulubining heywetlik zali her qaisi sahalerdin kelgen Australiye hökümiti we teshkilatlirining wekiliri hem Sherqiy T,urkistanliq wetendashlarning qatnishishi bilen ötküzildi.

Bu qetimqi yighin’gha jenubi Australiye Shtat bash walisi - Michel Atkinson, jenubi Australiye shtatining basahlighi Mayik Ranning hem öz namidin qatnashti. Yighinda yene Janabi France hanim - jenubi Australiye parlamitining florie wekili, Janabi Kris Hanna - jenubi Australiye parlamitining nichil wekili, Janabi Tony Zippy - Sasberish sheherining sheher bashlighi.Jenubi Australiye Ottura sherq teshkilatliriining mehsuli Doktir Kamal hem jenubi Australiye Türk jemiyitining mesuliri qatnashti.

Mejilis riyasetchisi Shökret Yüsüp ependim we Abide Shemsidinlar Nowroz kéchiligining bashlanghanlighini élan qilip köpchilikni tebirikleshti.
Birinchi bolup Abdejelil Qarim ulugh Nowroz kéchiligining bashlinishi bilen kéchilike atap quran tilawet qildi.

Andin kéyin Jenubi Australiye Sherqiy Türkistan jemiyitining qarmighidiki Uyghur tili mektiwi oqughuchiliri teripidin. Australiye dölet marishi orunlandi. Bu marishining English tilida yuqiri hayajan, yangraq awazda bolushi yighin ehlini téximu hayajan’gha chömdürdi.
Kéyin yighin riyasetchisi Sh,ohret Yüsüp Uyghur, Türkiy xelqler we ottura sheriq xelqlirining tarixidiki 2000 yildin oshuqraq waqittin buyan mohim orun tutup kelgen Nowruz heqide sözlidi.

Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining reisi Dimiyan Rehmet ependi sözge chiqip, Ausrtalia Sherqiy Türkistan Jemiyitining yéqinqi bir qanche yilliq hizmetliri toghrisida tepsili toxtilip ötti.
U sözide axirqi bir yilda yeni, 2005- yilda Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining 11 qétim paaliyet élip barghanlighi, bu paaliyetlerde Sherqiy Türkistan dawasi asaiy téma qilinip, Australiyede yashawatqan Sherqiy Türkistanliqlarning omomi ehwaliri heqqide yighin éhlini xewerlendürüp ötti.

Australiyede 1975-yilidin bashlap mewjut bolup turwatqan Sherqiy Türkistanliqlarning sanining hazir1500 etirapida ikenligi, bu ahale ichide 5 neper Masterning yétiship chiqanlighi, yene 3 neperning Masterliqta oqiwatqanlighi, ali mekteplerde oquwatqanlarning 20 din oshuq, Australiyediki her xil Universitylarni pütergenlerning sanining 10 din oshuq ikkenligi, Australiyediki jamaetning Australiyening köp mediniyetlik siyasitining sharapiti bilen milletdashlirimizning ijtimahi, ixtisadi medeniy-ma’arip jehetiki köpligen netijilerge érishkenligini tekitlep ötti.

1997-yildin bashlap hazirgha qeder Sherqiy Türkistandin siyasi panaliq izdep kelgen siyasi musapirlarning Refugee ishlirini qilwatqan Adwkat Libby Hog rat hanim özining Sherqiy Türkistanliq musapirlar bilen uchirashqandin kéyinki tesiratliri heqide sözlep: “ bügen heqiqeten Uyghurlar Xitay komunistlirining zulimi astida insani heqqi, dimigiratiye we öz teghdirini özi hel qilish meslidide intayin éghir xorliqlargha uchurawatidü dunyadiki her bir xeliqning heq hoqoqliri bolghinidek, Uyghurlarningmu insani hoqoqi, demigiratiye hoqoqi, öz teghdirini özu hel qilishta özining hoqoqliri bolushi kerek.

Australiyege kelgen Sherqiy Türkistanliq refugeeler Australiye jemiyitige yéqindin masliship, Australiyening köp mediniyetlik siyasitiningg ghemhorlighida ijtimahi-ixtisadi jehetlerde yéngi-yéngi muwapiqiyetlerge érishti. Tirshchan, qabiliyetlik Uyghurlar Adelaidé Sydney sheherliride 6 resturant we coffee xanlarni échip, köp milletlik Australiye jemiyitige ,oz töhpilirini qoshwatidu. Men Australiye hökümitidin Uyghur xelqining bu heqqani küreshlirini téximu küchlük qollap, quwetlep ulargha her jehettin yardem bérishini soraymen” dédi.

Undin keyin jenubi Australiye Shtat bashlighi Mich Renngha wakaleten kelgen jenubi Australiye shtatining bash walisi Michel Atkinson sözge chiqti.U sözide Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining rehberligidiki Uyghurlarni asas qilwatqan Türkiy xelqlerining Australiyening köp mediniyetlik siyasitige masliship, her sahade qolgha keltürgen muwapiqiyetlirini tebiriklep: “ Nowroz bayrimingalrgha mobarek bolsun!” dédi.

Kün tertipliri arisida jenubiy Australiyede oqwatqan Uyghur oqughuchiliri we Australiye Sherqiy T,urkistan Jemiyiti Uyghur tili mektiwining oqughuchiliri kéchilike kelgen bu eziz mehmanlargha Uyghur kilassik muzika we usulliri, foliklar nomurliridin qiziqarliq kansiritlarni körsetti. Bolupmu Uyghur oqughuchiliri teripidin orunlan’ghan kolliktip usul-muqam usulli tamashibinlarning rohini kötirip, ularni shat-horamliqa chömdürdi.

Sydneydin alahide teklip qilin’ghan Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining peqri raisi Ehmet Igemberdi nutuqida – u bügünki bu hoshalliq tenteniliri ichide kommunist Xitay jahan’girligining zulimi astida qalghan Uyghur xelqining pajahalik teghdiri heqide tepsili tohtilip ötti.

2003-yili Australiye hokumiti Sherqiy Türkistandiki Aydiz keselikliridin saqlinish üchün 21 milyon Amirica dolliri yardem qilip, özining Beijingdiki elchisini Sherqiy Türkistandiki Aydiz késeliklirini tekshireshke ewetken.

Bu munasiwet bilen Ehmet Igamberdi Australiye hökümitige Sherqiy Türkistan xelqining namida zor teshekürler bildürdi.

Nöwette Amirika, Yawrupa we bashqa ellerde aktip pa’aliyet elip bérwatqan xeliqara Uyghur insane heqqi we demigiratiye fondining pirizdinti Rabiye hanim Qadir qizining pa’aliyetlirining Uyghur dawasini yéngi pellige kötergenligini alahide tekitlidi. Shu munasiwet bilen Ehmet Igamberdi özining Amirika hökümitige semimi teshekürlirini bildürdi. Hem Rabiye hanim Qadir qizining bundin kéyinki pa’aliyetlirige zor muwapiqiyetler, ténige salametlik tilidi .
Undin keyin edibiyat nomirida sehnige chiqan Wesime Shemsihin qizi Uyghurlarning “Wetensizliktin tughulghan oylar” dégen qoyuq siyasi puraqqa tolghan maqalisini köpchilikke oqup bérip, köpchilikni wetendiki pajieler heqide oylinishqa hem weten dawasini qizghin élip bérishqa chaqirdi.
Unungdin kéyin Uyghur tilli mektiwening ommaq balilirining orunlishida ikki nomurluq usul we naxshilar körsitildi.
Bu kéckilike qatniship senet we edebiyat nomurlirini orundighan bu tallantliq yash ertislerge hem yash ösmirlerge Australiye Sherqiy Türkistan jemiyiti namidin soghatlar tarqitildi. Sogharlatni Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining pehri raisi Ehmet Igamberdi öz qoli bilen tarqitip, yash senetchi oqughuchilar we osmirlerge yénimu zor muwapiqiyetler tilidi.

Bügünki bu Nowruz k,echiligige Australiye Sherqiy Türkistan Jama’atchiligi Uyghurlarning eng yaxshi köridighan dangliq tamaqliri, pichine-pirenikliri we yémeklikliri bilen qatnashti.
Yighin’gha qatnashqan eziz mehmanlar Uyghur muzika-usulliridin ilhamlinip, xilmi-xil Uyghur ta’amlirining temini tétip hem kéchilike qatnashqan jamaetchilikning qizghin mulazimitini körup, intayin qattiq tesirlendi. Ular: “siler bu kéchilikni heqiqeten nahayiti ghelbilik uyushturupsiler, silerning tarixinglar, uzun yilliq medeniyitinglar, rengdar muzika sen’etinglar hem silerning peziletlik ehlaqinglar bizde chongqur tesir qaldurdi. Siler bu mediniyet bayliqliringlarni ching saqlap, teximu tereqi qildurishignlar lazim. Biz silerge bu yolda teximu zor ghelbilerr tileymiz” deyishti.

Bu Nowruz kéchiligide Uyghur xelqining uzun shanliq tarixini ipadileydighan her xil resimlik höjetler, Sherqiy Türkistan bir-birini periqlenduridighan lekin ajayip güzel körünüsh menziriliri, Uyghur xelqining edebiyat-sen’et, qol hünerwenchilik, kiyim kéchek, Uyghur ta’amliri, hem bipayan Sherqiy Türkistaning qoynida yashawatqan Uyghur xelqining foto-resimliri we muzika – sen’et ewrishkiliri, qol-hüner buyumliri, gelem-etles, keshtichilik hönerliri körgezme qilindi. Shunung bilen birge Sherqiy Türkistaning yéqinqi tarixida qurulghan ikki jumhiriyet (1944-1949; 1933-1937)ler heqidiki tarixi höjetlik resimler körsitildi. Hem bügünki komunist Xitay zulumi astidiki Uyghur xelqining paje’elik ehwaliri tonushturulghan resimlermu körgezmidin orun aldi..

Kéchilikte yene jenubi Australiye bash walisi Michel Atkinson qatarliq mehmanlargha Sherqiy Türkistaning enenisige wekilik qilidighan milli buyumlar sogha qilindi.
Köngülük kéchilik kéch sa’at 10:30 da axirlashti.



Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyiti Teshwiqat Bölimi