Qirghizistanda Bir Uyghur Musapiri Xiyalgha Qayturulush Xewpige Duch Kelmekte

2006.05.02 RFA

Qirghizistan amanliq dairiliri teripidin bu yil 3 - ayda tutup qélinghan Ismail qari isimlik bir Uyghur musapiri xiyalgha qayturulush xewpige duch kelmekte. Uyghur kishilik hoquq teshkilatlirining eskertishiche, eger Ismail qari xiyalgha qayturup bérilse ten jazasigha uchrash yaki ölüm jazasigha höküm qilinish éhtimali bar iken.

Amérika Uyghur jemiyitining ashkarilishiche, esli yurti qeshqerdin bolghan Ismail qari bu yil 3 - ayning 15 - küni ayrupilangha olturup türkiyige ketmekchi bolghanda qirghizistan amanliq dairiliri teripidin tamozhnida tutup qélinghan. Ismail qarining adwukatining eskertishiche, qirghizistan dairiliri Ismail qarini saxta pasport ishlitish bilen eyipligen bolup, her waqit Xitaygha ötküzüp bérilish xewpi bar, dep agahlandurghan.

Ismail qari yéqinqi ikki aygha yetmigen waqit ichide ottura asiya jumhuriyetliri dölet amanliq dairiliri teripidin tutup qélinghan 4 -Uyghur musapir bolup hésablinidu. Bu yil 3- ayning 26 - küni Özbekistan hökümiti kanada tewelikidiki Uyghur Hüsenjan Jélilni tutup qélip hazirghiche qoyup bermidi. Buning sel aldida Qazaqistan dairiliri yüsüp qadir toxti we sidiq abduqadir isimlik ikki Uyghur musapirini tutup qalghan. Xelqara kechürüm teshkilatining eskertishiche, Xitay hökümiti bu ikki kishini ötküzüwélish üchün Qazaqistan dairilirigha bésim ishletmekte iken.

Ismail qarining hazir qeyerde tutup turuliwatqanliqi éniq emes bolupla qalmay, qirghizistan hökümiti uni néme sewebtin xiyalgha ötküzüp bermekchi boliwatqanliqini ashkarilimighan. 2003 - yili Pakistan hökümiti Ismail Semet isimlik bir Uyghurni Xitaygha qayturup bergendin kéyin, ürümchi sheherlik ottura xelq sot mehkimisi uni ötken yili 10 - ayda ölüm jazasigha höküm qildi. Uyghur musapirlirini qayturush we ulargha ölüm jazasi bérish xelqara kishilik hoquq organlirini endishige salmaqta. (Erkin)