ana sahipe
1
2
3
4
5
6
7
8
9
ana sahipe

Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

           115-San, 2006-02-15- Küni

1 ) Ottura Asiya Jumhuriyetliride Yashawatqan Uyghur Muhajirlirining Nöwettiki Omomiy Weziyiti
 

 

 

 

Sürette: Merhum Nighmet Bosaqob, Dilbirim Samquva we Sabit Abduraxman qatarliq

Kéyinki yillardin buyan, Qazaqistan, Qirghizistan we Özbekistan qatarliq Otrtura Asiya jumhuriyetlirin bir türküm Uyghur muhajirliri arqa – arqidin Amerika, Kanada we Yawropa birlikige eza döletlerge kélip siyasi panahliq tilimekte.
. ....

2 ) Rabiye Xanimning Heqqaniy Telepliri We Xitayning Uyghurlargha Qaratqan Tüp Siyasiti Heqqide

Ötkende, Uyghurlarning meniwiy anisi we ataghliq kishilik hoqoq qoghdughuchisi Rabiye Qadir Xanimning, Xitayni ziyaret qilish aldida turghan BDT bash katibi Koffi Annangha yazghan ochuq heti, chetellerda yashawatqan Uyghurarning küchlük diqqet – etibarini qozghighan asasliq mesililerning birge aylanghan idi.. ..... 

3 )  Yawropa Birliki Musapirlar Siyasitini Birlikke Keltürüshni Qarar Qildi

< Germaniye Dolqunliri > ( Deutsche Welle ) Radiyosining Xewirige asaslanghanda, Yeqinda, Yawropa Birlikige eza döletlerning ichki ishlar ministirliri Awustiriyening Paytehti Weyenada toplunup, 3 – Dunya elliridin Yawropa Birlikige eza döletlerge kélidighan siyasi musapirarni qattiq konturol Qilish, shundaqla, qaysi dölettin kelgenlerge qandaq siyaset qollunush kérekligi heqqide ortaq pirinsip belgilep chiqish mesilisini muzakire qilghan........

4 ) Sherqiy Türkistanning Yilliq Xam Néfit Ishlepchiqirish Miqdari 300 Milyon Tonnidin Ashti ..

Uyghur Aptonom Rayonida tunji néfitlik bayqilip hazirghiche bolghan 55 yil ichide, Junggo néfit qézish qedimini üzlüksiz tézlitip, yilliq xam néfit ishlepchiqirish miqdarini 300 milyon tonnidin ashurdi. Tengritagh tor bétining xewiride körsitilishiche, Junggo Tarim, Jungghar we Turpan-Qumul oymanliqida saqliniwatqan néfit, tebiiy gaz omumiy bayliq miqdarining 30 milyard tonnigha yétidighanliqini we buning pütün Junggoning quruqluqtiki néfit bayliq miqdarining 1/4 qismini igileydighanliqini melum qilmaqta.  . .....

5 ) Bingtüenning Kelgüsi Xetiri

Yeqinda, BBC ning internet tor betida, < Xinjiangdiki bingtüen, Xitayning gherbiy chegrisini qoghdimaqta > digen temida bir parche maqale elan qilindi. Bu maqale eslige Sherqiy Türkistangha barghan BBC muhbirining, Bingtüenlik Bai Xin Guo isimlik bir Xitay bilen ötküzgen qisqighine bir ziyaritining xatirisi idi....... 

6 ) Uyghur Yashliri Ichidiki Derijidin Tashqiri Ishsizliqning Arqa Körünishi

Xitay hökümitining,< chong gherbiy shimalni echish > digen niqap bilen, yiligha nechche 10 minglap Xitay köchminini Uyghur rayonigha yötkep kélip yerleshtüriwatqanliqi we Xitayning herqaysi ölkiliride teshwiqat ponkutliri qurup, Xitay puhralirini bu rayongha kélip xizmet qilishqa righbetlendüriwatqanliqi hemmige ayan........

7 )  Chong Sheherlerde Sersan Bolup Yürgen Uyghur < Yétimchilar > ning Teqdiri

Bizde < yétimchi > digen bu söz, öz yurtida siyasi, iqtisadi, ijtimayi we bashqa sewepler tüpeylidin yashash imkaniyiti tapalmay, yéngi hayatliq yoli izdep bashqa yurtlarda sersan – sergerdan bolup yürgen insanlargha qaritilghan has bir uqum, bu tiptiki insanlar desmaye, ijrimayi munasiwet digenlerdin tamamen mehrum, nede yétip, nede qopushinimu bilmeydu, ularning tayinidighini peqetla issiq teni we janabi allahtin tilep alghan meniwiy küchidinla ibaret xalas ......

8 )  Uyghurlarning Kishilik Hoqoq Mesilisining Xarektiri We Xitayning Periqliq siyasiti

HUyghurarning kishilik hoqoq mesilisi, nöwette xelqara siyasi sehnilerde kommunist Xitay hakimiyitining beshini aghritip kéliwatqan mohim mesililerning biri bolup kelmekte. Gerche xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliri, kéyinki yillarda Xitayning kishilik hoqoq weziyitide qismen yahshilinishlar yüzbergen bolsimu,   .......

9 ) Xitayning Sherqiy Türkistanda Yürgüziwatqan Dinsizlashturush Siyasiti Éghir Aqiwet Keltürüp Chiqirishi Mumkin

Kishilik hoqoq nuxtisidin élip éytqanda, diniy étiqad erkinliki, insanlarning eng asasliq heq – hoqoqlirining biri, shunung üchünmu, Birleshken döletler teshkilatining pirinsiplirida we uning terkiwidiki döletlerning asasiy qanunlirida, < insanlarning diniy étiqad erkinlikini qoghdash we uninggha kapaletlik qilish heqqidiki maddilar, eng asasliq nizam süpitide özining mewjutliqini saqlap kelmekte......


©UÇQUN-KIVILCIM - 15.02.2006 16:48  Hazirliğuçi: A. Qaraqaş