Sherqiy Türkistanning Jenobiy Rayonliridiki Yerlik Xelq Ichide Tughulush
Nisbitining Éship Bériwatqanliqi Xitay Hakimiyitini Chöchütmekte
<< Xinjiang Iqtisat Geziti > ning xewer
qilishiche, Sherqiy Türkistanda Uyghurlar merkezliship olturaqlashqan namrat
jenobiy rayonliridiki yerlik xelq ichide Tughulush nisbitining éship
bériwatqanliqi, Xitay hakimiyitini qattiq chöchütken.
Uyghur xelqi teripidin < qanxor jallat > dep atalghan < Aptonom Rayonluq
Partikom > ning bash sekritari Wang Lequan ötkende chaqirilghan < yéza
xizmiti yighini > da qilghan sözide, yerlik xelqning kündin – künge
namratliship ketishini, qandaqtur yerlik xelqning < pilandin sirt köp
perzent körgenliki > ge artip, < eger bay bolimen diseng, balini az tugh >
digen sepsetini kötürüp chiqqan we yerlik xelq ichide < pilanliq tughut >
xizmitini yenimu kücheytish kerekligini tekitligen.
Wang Laquan nahayiti öktemlik bilen mundaq dep
körsetken:
< Xinjiangda bu birqanche yildin buyan déhqanlarning kirimining éshish
nisbiti tolimu asta boluwatidu, Kishi béshigha toghra kélidighan otturiche
kirimning ashmasliqidiki asasliq amillirining biri – noposnung éshish
süritining tez bolushidin ibaret, iqtisadi tereqqiyatning miwiliri noposning
tez éship bérishi sewebidin nabut qilindi, bu birqanche yildin buyan Aptonom
Rayonimizda nopusnung éshish süriti memliket boyiche aldinqi qatarda turup
kelmekte, köpligen yéza – qishlaqlarda, bolupmu enobiy Xinjiangdiki azsanliq
milletler toplushup olturaqlashqan namrat rayonlarda tughulush nisbiti biraz
yuquri bolup, bu hal, iqtisadi tereqqiyat telibige zadila mas kelmeydu >.
Wang Laquan yighinda qilghan sözide, Sherqiy
Türkistanda pilanliq Tughut Xizmitini yenimu kücheytip, noposnung
köpüyishining aldini élish lazimliqini tekitligen.
Shu bir emiliyetki, Sherqiy Türkistan xelqining bügünkidek ach – yalingach
halgha chüshüp qélishining asasliq seweplirining biri – mustemlikichi Xitay
hakimiyitining yerlik xelqni iqtisadiy jehettin talan – taraj qilish, bu
rayongha Xitay köchmini yötkeshni tezlitish siyasitidin ibaret bolup,
chetellik iqtisadi analizchilar, eger Sherqiy Türkistan xelqi Musteqilliqqe
eriship öz – özige xoja bolghan teqdirde, Germaniyedek dölettin 4 – 5 hesse
chong bolghan bipayan zimini, pütmes – tügimes tebiy bayliqliri bilen
kelgüside duyaning eng bay döletliri qataridin örun alalaydighanliqini
texmin qilip kélishmekte. Ehwal shundaq iken, yene bügünki künge kelgende
Xitay hakimiyitining qilche nomus qilmastin, Uyghurlarning Namratliq
halitini ularning köp perzent körgenlikige baghlap qoyghanliqi, chetellerde
yashawatqan Uyghurlarning Qattiq ghezipini qozghimaqta..
|