EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

MAUZULAR:

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

DINIY SAHIPE

TARIH SAHIPISI

KISHILIK HOQUQ

IQTISADI SAHIPE  

EDEBI SAHIPE

UYGURLARDA MUA'ARIP

ÖSMÜRLER SAHIPISI 

UYGUR TESHKILATLIRI

ALAQE ADRISI

HAWARAYI

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

PIKIR DEPTIRI

MUHIM LINKLER

  SH T H M  ARHIBI

• 09/01  -   < Ürümchi Xelqara Chégra Sodisi Yermenkisi > we Sherqiy Türkistandiki < Alahide Iqtisadi Sheherler > ning ichki Mahiyiti

( < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning, < Ürümchi Xelqara Chégra Sodisi Yermenkisi > bashlanghanliqi munasiwiti bilen elan qilghan mexsus obzori )
15 – qétimliq < Ürümchi Xelqara chégra sodisi yermenkisi > 9 – ayning 1 - küni resmiy bashlandi.   « dawami»

• 09/01  -    "UCHQUN" 120 - San

1) Ürümchi Poyez Istansisini Xitay Aqqunliri Bilen Tolup – Tashti
2) Yeza mektepliride Xitayche Deris Beridighan Tunji Türkümdiki 1038 Neper Xitay Oqutquchi Sherqiy Türkistangha Yetip Keldi3 ) Xitay Hökümiti Kelgüsi 3 Yil Ichide Sherqiy Türkistandiki Pütün Kentlerde Partiye Yachikisi Ishxaniliri Tesis Qilishni Emelge Ashurmaqchi
4) Hoten Rayoni Xitayning Teripliginidek < Göher Makan > mu Yaki < Yoqsullar Makani > Mu ?
5) < Zhongguo Xinjiangning Tarihi We Hazirki Ahwali > Namliq Kitapning Uyghurchisi Neshirdin Chiqti
6) Xitay Köchmenliri Taptin Chiqishqa Bashlidi
7) Sherqiy Türkistanning Nopos Jehettiki Tereqqiyat Ehwali
8 ) Sherqiy Türkistanning Teb'i Mohiti Allahqa Amanet
9) Sherqiy Türkistanda < Qosh Tilliq Maarip > Yolgha Qoyulghandin Buyan, 6000 din Artuq Oqutquchi Telim – terbiyedin Ötküzüldi
10) Xitay, 54 Azsanliq Millet Üchün DNA Ambiri Tesis Qildi  «dawami»

• 08/30  -   Yamanliqqa Yaxshiliq Erkekning Ishi

Biz Uyghurlarda, < yaxshiliqqa yaxshiliq herkimning ishi, yamanliqqa yaxshiliq erkekning ishi > deydighan bir eqiliye sözi bar, özige yamanliq qilghan bir insangha yaxshiliq bilen jawap qayturush, mert, rehimdil, alijanap, peziletlik, wapadar we teqwadar insanlargha xas bolghan bir xislettin ibaret. « dawami»

• 08/29  -   < Milliy Téritoriyélik Aptonomiye Qanuni > Sherqiy Türkistan Xelqighe Nime Elip Keldi ?

( < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning, < Milliy Téritoriyélik Aptonomiye Qanuni > chiqirilghanliqining 22 – yilliqi munasiwiti bilen élan qilghan bash maqalisi )  « dawami»

• 08/26  -   Sherqiy Türkistanda Bir Milyon 880 ming Kishi Ach We Yalingach

< Tian Shan tori > da 8 – ayning 25 – küni elan qilinghan bir xewerde körsütülishiche, shu ayning 21 – küni chaqirilghan < aptonom rayonluq namratlarni yülesh yighini > da, hazirgha qeder Sherqiy Türkistan boyiche 440 ming neper alahide namratning we « dawami»

• 08/25  -   < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning, Qirghizistan Türmiside Késellik Sewebidin Hayati Xewp Aldida Turghan Obulqasim Hajim ( Axmet Gonan ) ni Qutquzuwélish Heqqide Xelqara Kishilik Hoqoq Teshkilatlirigha Jiddi Murajati

Sherqiy Türkistanliq Uyghur yash Obulqasim Hajim ( yene bir ismi Ahmet Gonan ), 1968 – yili 1 – ayning 1 – küni tughulghan, u, Qirghizistangha tijaret bilen turiwatqanda Qirghizistan saqchi dayirliri teripidin 1998 – yili qolgha élinghan we 2001 – yili 3 – ayning 12 – küni Qirghizistan Osh sheherlik sot mehkimisi héch bir délil – ispatsizla uni < térorist > dep eyiplep, « dawami»

• 08/24  -   Xitay hakimiyiti Sherqiy Türkistangha Köchmen Yötkesh Herikitini Jiddileshtürüsh Arqiliq, Milliy Toqunushlarning Téximu Küchüyishige Zémin Hazirlimaqta

Xunddi dunya jaametchilikige melum bolup kelginidek, nöwette Sherqiy Türkistanda kündin – künge küchüyüp beriwatqan milliy ziddiyet we toqunushlarning barliqqa kélishige sewepchi boluwatqan eng mohim amillarning biri  « dawami»

• 08/23  -   < Uyghurlar Terorist Emes ! >

Germaniyediki eng nopozluq axbarat wastilirining biri hisaplanghan < Germaniye Dolqunliri > radiosining 8 – ayning 21 – künidiki purogrammisida, mezkur Radioning muxpiri Aleksander ependining, merkizi Germaniyening München   « dawami»

• 08/23  -   Aqsuluq Qurban Sheripning Kawisi Rasa Oxshidi

Sürette: Aqsuning Shayar nahiyesi Gülbagh yézisidiki déhqan Qurban Sheripning terighan yerlik kawiliri buyil rasa oxshighan we her birining éghirliqi 27 – 30 kilogha yetken, epsuski bu bichare dehqan kawidin molhosol alghan bolsimu,   « dawami»

• 08/22  -   Xitay bilen Qazaqistanning Birleshme Herbi Maniweri Bashlinish Aldida Turmaqta

< Tianshan tori > ning xewer qilishiche, < Shanghai hemkarliq teshkilati > ning ikki ezasi – Xitay bilen Qazaqistanning atalmish < térorizim > gha qarshi birleshme herbi manewiri 8 – ayning 24 – künidin 26 – künigiche Qazaqistan bilen Sherqiy Türkistan chégriside élip bérilidiken, bu qétimqi birleshme manewergha, < Tianshan – birinchi nomur > dep nam berilgen. « dawami»

• 08/22  -   Buyilmu Ali Mektep Oqughuchilirining Küni Tes

< Tianshan tori > ning 8 – ayning 21 – künidiki xewiride körsütülishiche, < aptonom rayonluq maarip nazariti >, buyilmu adettiki ali mekteplerge qobul qilinidighan oqughuchilardin elinidighan oqush pulining ötken yildikige oxshash bolidighanliqini elan qilghan. « dawami»

• 08/22  -   Sherqiy Türkistangha Ikki Hepte Ichide 100 ming Xitay Yötkep Kélinidu

< Tianshan tori > da 8 – ayning 22 – küni elan qilinghan bir xewerde körsütülishiche, 9 – ayning 5 – künige qeder Xitayning Chungqing rayonidin 100 ming Xitay Sherqiy Türkistangha yötkep kélinip, Bingtüenning paxta yighiwélish ishlirigha sélinidiken.   « dawami»

• 08/19  -   Ma Jung Ying Sherqiy Türkistangha Qachan Bésip Kirgen ?

Ma Jung Ying, yene bir atilishi < Ga Siling > ( kichik qomandan ), Sherqiy Türkistanning yéqinqi zaman tarixigha intayin zor tesir körsetken mohim shexislerning biri. « dawami»

• 08/19  -   Gollandiyening Den Haag shehride Xitay Hökümitining Hüseyin Jélilni Qanunsiz Tutup Turiwatqanliqigha Naraziliq Bildürüsh Namayishi Ötküzildi

2006-yili 8-ayning 18-küni,"Dunya Uyghur Qurultiyi"ning chaqirqigha asasen Gollandiye Sherqi Turkistan Wahpi Gollandiyening Den Haag shehride Xitay elchixanisining aldida keng kölemlik namayish ötküzdi.  « dawami»

• 08/18  -   Hüseyin Jelil Weqesi Munasiwiti Bilen Germaniyede Ötküzülgen Naraziliq Nanayishining Emili Ehwali

• 08/18  -   Gérmaniyening Münshen Sheheride Xitay Hökümitining Hüseyin Jélilni Qanunsiz Tutup Turiwatqanliqigha Naraziliq Bildürüsh Namayishi Ötküzildi

Öz Xewirimiz: Bügün Gérmaniyening Münshen sheheride Uyghurlar keng-kölemlik namayish ötküzüp, Xitay hökümitining Kanada puqrasi Hüseyin Jélilni qanunsiz tutup turiwatqanliqi sewebi bilen Xitaylarning Sherqiy Türkistanda yürgüziwatqan « dawami»

• 08/17  -   Xitay Hökümiti Chet'ellerde Sherqiy Türkistan Mesilisi Heqqide Keng – Kölemde Teshwiqat Élip Berishqa Hazirlanmaqta

Xitay merkizi hökümitining orunlashturushi bilen, Xitayning chet'eldiki 30 döwlette turushluq elchixanisining asasliq xadimliridin terkip tapqan 53 kishilik tekshürüsh ömigi Sherqiy Türkistangha kelgen we bu ömek 8 – ayning 15 – künige qeder Sherqiy Türkistanning pütün rayonlirini kézip tekshürüsh élip barghan idi.  « dawami»

• 08/16  -   Rabiye Qadir Xanim < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ni Ziyaret Qildi

SSherqiy Türkistan milliy herikitining rehbiri we Uyghur xelqining meniwi anisi Rabiye Qadir xanim 8 – ayning 16 – küni München shehridiki < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning ishxanisini ziyaret qilip, merkezning pirezidenti Abdujelil Qaraqash we < ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi >  « dawami»

• 08/16  -   Qorchaq Reyis Ismayil Tiliwaldi, Ma'arip Tarmaqliri We Neshriyat Sahesidin Kommunizim Terbiyesini Kücheytishni Telep Qildi

< Xinjiang géziti > de 8 – ayning 14 – küni élan qilinghan bir xewerde körsütülishiche, atalmish < Aptonom rayonluq xelq hökümiti > ning reyisi Ismayil Tiliwaldi we < Aptonom rayonluq partikom > ning muawin sekritari Nur Bekri qatarliqlar < Xinjinag ma'arip neshriyati idarisi > gha bérip tekshürüsh élip barghan.  « dawami»

• 08/16  -   Sherqiy Türkistandiki Ali Mektep Oqughuchilirining 20 – 30 Pirsenti Namratlarning Perzentliri 

< Xinjiang iqtisat géziti > ning 8 – ayning 14 – künidiki xewiride körsütülishiche, Sherqiy Türkistanda her yili ali mekteplerge qobul qilinidighan 50 minggha yéqin oqughuchining 10 mingdin köpireki namrat ayililerning perzentliri bolup,  « dawami»

• 08/15  -   Alim Siyitof Ependining < Amerika Awazi > Téléwiziyeside Xitay Obzorchi Gao Xin Ependi Bilen Élip Barghan Munazirisi Uyghurlar Arisida Küchlük Inkas Qozghidi

< Dunya Uyghur Qurultiyi > ijra'iye komutétining reyisi, < Amerika Uyghur Birleshmisi > ning bash katibi Alim Siyitof ependining, ötken jüme küni ( 8 – ayning 11 – küni ) < Amerika Awazi > téléwiziyesining Xitayche < erkin munazire  « dawami»

• 08/14  -   < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > Teshkilati, Rabiye Xanimni Kütüwelish Üchün Mexsus Bagh Seylisi Pa'aliyiti Uyushturdi

8 – ayning 13 – küni, Germaniyening München shehride pa'aliyet élip bériwatqan < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilati, Uyghur xelqining meniwi anisi we Sherqiy Türkistan milliy herikitining rehbiri Rabiye Qadir xanim « dawami»

• 08/14  -    "UCHQUN" 119 - San

1) Xitay Hökümiti Ilida < Apet Rayonidin Uzaqlshturush > Digen Bahane Bilen Yerliklerni Mejburi Köchürmekte
2) Xitay Merkizi Herbi Ishlar Komutetining Rehberliri Sherqiy Türkistanda
3) Qaraqash Nahiyeside Internet Chayxanilirini Küzitidighan Suxenchiler Etriti Quruldi
4) Bay Nahiyesidiki Yeza – Kentlerning Köpünchisi Hökümetke Qerzdar
5) Xitayda Turushluq Chet’el Muxpirliri, Xitay Hökümitining Öktemlikidin Shikayetchi
6 ) Xitay hökümiti, < Qosh Tilliq Oqutush > digen Nam Astida Milliy Maaripni Xitaylashturush Qedimini Tezletmekte
7) Qaraqash Nahiyesidiki Kenit Kadirlirining Köpünchisi Qaraqosaq We Sawatsiz
8) Fukangda Yüz Bergen Kömürkan Qazasida Hazirgha Qeder 10 Xitay Öldi
9) Atush Enjüri Özining Tarixtin Qalghan Shöhritini Hazirghiche Saqlap Kelmekte
10) Turpanning Üzümi Piship Bazargha Kirdi   «dawami»

• 08/13  -   < 3 ependi > ler Qaysi Waqitlarda Xitaygha Kélip Birleshken ?

Hemmimizge melum bolghinidek, Sherqiy türkistanning yéqinqi zaman tarixidiki Mes’ud Sabri Bayquzu, Muhemmed Emin Bughra, Eysa Yüsüp Alptekinler, Sherqiy Türkistanning yéqinqi zaman tarixida ötken mexshur milletchi rehberler bolup, « dawami»

• 08/13  -   Xitay Yeza Igilik Ministirliki, Sherqiy Türkistanda Az Uchraydighan 6 xil Étibarliq Yawayi Haywanni Chetelliklerning Owlishigha Echiwetti

< Xinjiang iqtisat geziti > ning 8 – ayning 11 – künidiki sanida elan qilinghan bir xewerde körsütülishiche, Xitay yeza igilik ministirliki memliket boyiche 14 xil yawayi haywanni chetellik owchilargha echiwetken. « dawami»

• 08/13  -   Sherqiy Türkistanning Ot Apitidin Mudapiyélinish Küchi Intayin Ajiz

<< Xinjiang geziti > de 8 – ayning 13 – küni elan qilinghan bir xewerde körsütülishiche, nöwette Sherqiy Türkistanning ot apitidin mudapiye körüsh küchi intayin ajiz bolup, Sherqiy Türkistanda mewjut bolup turghan 80 nechche nahiye   « dawami»

• 08/13  -   Chetellik Sayahetchiler Uyghur Meshreplirige Ashina

Sherqiy Türkistan milliy herikitining Xelqaralishish qedimining tezlishishigha egiship, dunya jamaetchilikining Uyghurlargha we ular yashighan mohitqa bolghan qiziqishi yildin – yilgha eship barmaqta, buxil yüzlinish,  « dawami»

• 08/13  -   < Dunya Sakliri Milliy Kengishi > ning Reyisi Dr. Csapo I. Jozsef Ependi Bayanat Elan Qilip, Romaniyediki Xitayperes Metbuatlargha Qattiq Reddiye Qayturdi

Uyghurlar bilen tarixiy jehettin qandashliq we qerindashliq munasiwiti bolghan Saklarning asasliq qismi bügün Romaniyede yahsimaqta we Romaniyede siyasi, iqtisadi jehetlerde belgilik tesirge ige. « dawami»

• 08/12  -   Xitay Armiyesining Zamaniwilishishidin Ümit Yoq:

Armiyeni zamaniwilashturush, Xitay merkiti hökümiti teripidin 80 – yillarda otturigha qoyghan < 4 te zamaniwilishish > shoarining eng mohim terkiwi qismi.
Shundin buyan Xitay hökümiti herbiy qisimlirini zamaniwilashturush qedimini tézlitish üchün,   « dawami»

• 08/12  -   Yéqinqi Zaman Tariximizdin Örnekler:

Eysa Yüsüp Alptekin ependining, < Esir Sherqiy Türkistan > namliq tarixiy eslimiside körsütülishiche, Sherqiy Türkistan tarixida Uyghurlarning Xitayda élip barghan tunji namayish 1933 – yili 11 – aying 1 – küni Xitayning Nan Jing shehride élip bérilghan.  « dawami»

• 08/11  -   Hayatliq Yoli Üchün Uyghurlar Xitaygha, Xitaylar Sherqiy Türkistangha

Kéyinki yillardin buyan Sherqiy Türkistandin, Xitay dellallirining türlük chirayliq wediler bilen Uyghur qizlirini Xitayning ichki ölkilirige aldap apirip, ularni ippet nomusini setishqa we türlük nashayan ishlar bilen shughullunushqa mejbur qilghanliqigha dayir xewerler ayighi üzülmey kelip turmaqta. « dawami»

• 08/11  -   Buyil Uyghur Déhqanlirining Küni Tes

< Xinjiang geziti > ning xewirige asaslanghanda, buyilning aldinqi yérim yilida Sherqiy Türkistanda déhqanchiliq mehsulatlirining ichide qunaqtin bashqa mehsulatlarning hemmisining bahasi chüshken, hetta charwichiliq   « dawami»

• 08/11  -   Xitay Saqchi Dayirliri Torghat Chegra Éghizida 298 Bombini Qolgha Chüshürdi

< Qeshqer hökümet tori > ning xewer qilishiche, 8 – ayning 7 – küni Xitay tamojna xadimliri Sherqiy Türkistanning Qirghizistan bilen tutushidighan Torghat chégra éghizida, melum bir shirketning Qirghizistandin import qilghan  « dawami»

• 08/11  -   Sherqiy Türkistanda < Jiang Zemin Tallanma Eserliri > Daghdugha Bilen Tarqitilishqa Bashlidi

Öz xewirimiz: Xitayning sabiq dölet reyisi Jiang Zeminning < 3 ke wekillik qilish > digen sepsete otturigha qoyulghan we kommunizim terbiyesi yetekchi idiye qilinghan < Jiang zemin tallanma eserliri > namliq 3 tomluq qizil tashliq kitap  « dawami»

• 08/11  -   Hökümettin Sorimay Musulmanlar Qewristanliqi Achqanlargha Hessilep Jaza

< Xinjiang iqtisat geziti > ning 8 – ayning 11 – küni xewer qilishiche, Ürümchide hökümet terepning testiqini almay turup musulmanlar qewristanliqi achqanlargha yaki jinazini hökümet bélgilep bergen qewristanliqlarning sirtigha depne qilghuchilargha hessilep jaza bérilidiken. « dawami»

• 08/10  -    "UCHQUN" 118 - San

1) Wang Lequan, Xitayning Chetellerdiki Élchiliridin Xinjiang Heqqidiki Teshwiqatlarni Kücheytishni Telep qildi
2) Bingtanlik Xitaylar Bilen Yerlik Xelq Ottursidiki Iqtisadi Periq Téz Sürette Ashmaqta
3) Sherqiy Türkistanda Mejut 3700 Internet Tor bétining Aran 200 nechchisi Azsanliq Millet Tilida
4) Xitay Hökümiti Keyinki 30 yil Ichide Bingtuanning Omomiy Noposini 7 Milyongha Chiqirishni Pilanlimaqta
5) < Wetenning Birlikini Ilgiri Sürüsh Ömiki > Ürümchige Yétip Keldi
6) Buyil Bingtuan Xitayning Ichkiri Ölkiliridin 267 Ming Neper Paxta Yighiwélish Ishchisi Kirgüzmekchi
7) Buyil Yene Xitayning Ichki Ölkiliridiki Toluq Ottura Mekteplerge Sherqiy Türkistandin 3990 Neper Oqughuchi Mangghuzuldi
8) Ali Mekteplerni Püttürgen Xitaylarning Ishqa Orunlishish Nisbiti 54 %, Azsanliq Milletlerning Bolsa 34.43 %
9) Wu Hongda Ependi Bilen Falungongning Arisi Échildi
10) Mes’ud Sabri Bayquzu Ependining < Niyazqiz > Dirammisi We Uyghurlarning Xitaylar Bilen Toy Qilishqa Qarshi Chiqishining Tarixiy Sewepliri   «dawami»

• 08/09  -   Sherqiy Türkistanda Yaylaqlarning Bulghunishigha Hökümet Orunliri We Emeldarlar Bashlamchi Bolup Bermekte

Sherqiy Türkistanda yaylaqlarning éghir derijide buzghunchiliqqa we bulghunushqa uchrap beriwatqanliqi, uzun yillardin buyan yerlik charwichilarning qattiq naraziliqini qozghap kéliwatqan mesililerning biri, bolupmu qanunsiz halda altun qazghuchi   « dawami»

• 08/09  -   Yawrupa Sherqiy Turkistan Birligining Musa Hajaxun Haji heqqide Bayanati

Germaniyide siyasiy panahliq tilep, telepliri ret qilinghan Uyghurlar mesilisi heqqide, teshkilatlarning yillardin biri pütün imkanliri bilen térishchanliqlar körsitishi netijiside, « dawami»

• 08/109  -   Shayarda Bir Yash Muderris Balilargha Quran Ügetkenliki Üchün Qolgha Élindin

Uyghur aptonom rayonining Shayar nahiyiside bu yil 35 yashlardiki bir muderris yazliq tetildin paydilinip balilargha Qur'an ügetkenliki üchün Xitay dairiliri teripidin qolgha élinghan.  « dawami»
 

• 08/08  -   Sherqiy Türkistanda Yene Siyasi Tutqun

Xitay hakimiyiti xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatlirining shunche naraziliqigha qarimastin, Sherqiy Türkistanda bigunah Uyghurlarni siyasi seweptin tutqun qilip jazalash herikitini dawamlashturup kelmekte. « dawami»

• 08/08  -   Qeshqer Rayonida, Pensiyege Chiqip Ömri Hejige Barghan Ishchilarning Ma’ashliridin Bir Derije Élip Tashlandi

ETIC'ning wetendin biwaste igelligen uchurigha asaslanghanda, yéqinda Qeshqer wilayitidiki hökümet tarmaqliri mexsus küch teshkillep, buyil ichide Seudi erebistangha Ömri hajigha barghan pensiyege chiqqan Uyghur ishchilarni éniqlap chiqip,   « dawami»

• 08/08  -   Sherqiy Türkistandiki Xitay Metbuatlirida, < 11 – Sintebir Weqesi, Amerika Hökümiti Teripidin Bir Qolluq Pilanlanghan > digen Neziriyeler Teshwiq Qilinishqa Bashlidi

< Tian shan tori >, Sherqiy Türkistanda Xitay hökümiti teripidin bashquruliwatqan eng asasliq xewer torlirining biri.
Mezkur xewer torida 8 – ayning 8 – küni élan qilinghan, < 11 – sintebir weqesi heqqidiki süyqest neziriyeliri yene   « dawami»

• 08/07  -    "UCHQUN" 117 - San

1) < Radikal Islam > Bilen Xitay Kompartiyesining Oxshashliq Terepliri
2) Romaniyening Xitayperes Metbuatliri, < Dunya Saklar Milliy Kéngishi > We < Dunya Hunlar Qurultiyi > gha, < Sherqiy Türkistan Térorchiliri Bilen Éghiz – Burun Yalishiwatidu > dep hujum qilishqa bashlidi
3) ETIC‘ ning Arqidin, Tibet Sergerdan Hökümitimu Internet Téléwiziyési Qurdi
4) Xitay Dayirliri Sherqiy Türkistangha Kelgen Chetel Sayahetchilirini Jenidin Jaq Toyghuzmaqta
5) Germaniye Hökümiti Qanun Döwliti Söhbiti Arqiliq, Xitay Hökümitige Qaratqan Besimini Üzlüksiz Ashurushqa Bashlidi
6) Ürümchi, Xitay Aqqunlirining Jennet Makanigha Aylandi
7) Ili rayonidiki derijidin tashqiri ishsizliq, kopligen kishilerning bashqa yurtlargha berip medikarchiliq qilishini keltürüp chiqarmaqta
8) Hoten wilayiti yerlikning kaniyini siqip baj yighishta aldinqi orunda
9) < ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi >, Sherqiy Türkistanda 49 – Yilidin Buyan Yüz Bergen Siyasi Weqelerni Öz Ichige Alghan Yilnamini Hazirlash Xizmitini Bashlidi
10 ) Germaniyede Neshir Qiliniwatqan Türkche < Turan > Jornilida, Sherqiy Türkistan Mesilisige Alahide Yer Berildi  «dawami»

• 08/06  -   Xitay Dölitidiki 40 Mingdin Artuq Adem Organizimi Köchurush Opratsiyesi

Kanadada yéqinda élan qilinghan bir parche mulahize dokulatida, chong-quruqluqta 2000 - yildin 2005 - yilighiche bolghan ariliqta, 40 mingdin artuq eza köchürüsh opratsiyesining élip bérilghanliqi otturgha qoyulghan  « dawami»

• 08/05  -   AIDS VIRUSining Sherqiy Türkistanda Téz Sürette Tarqilishigha Xitay Hökümitining Perwasizliqi Sewepchi Bolmaqta

Internet tor betlirini arilawetip, ixtiyarsiz, < Tianshan tori > da élan qilinghan bir xewerge közüm chüshüp qaldi. Bu xewerde körsütülishiche, 8 – ayning 3 – küni Ürümchide chaqirilghan < Aptonom rayon boyiche AIDS késellikining aldini élish xizmitini teshwiq qilish seperwerlik yighini > da  « dawami»

• 08/05  -   Ürümchide < Zhe jiang Shehri > qurulmaqchi

< Tian shan tori > ning 8 – ayning 4 – küni bergen xewirige asaslanghanda, Xitay Hökümiti Ürümchi shehride < Zhe Jiang Shehri > tesis qilishni pilanlighan.   « dawami»

• 08/05  -   Xitay Hökümiti Kanadaliq Hüseyin Jélilgha Ölüm Jazasi Béridiken

Öz xewirimiz: Scott Robertsning www.theglobeandmail.com da bügün élan qilghan bir parche xewiridin melum bolishiche Kanada tashqiy ishlar ménistirliki Hüseyin Jelil efendining . « dawami»

• 08/03  -   Afghanistanda Pahishilik Qilghan 7 Xitay Chégradin Qoghlap Chiqirildi

2 ‏-Awghust küni, Afghanistanda pahishilik we haraq sétish qatarliq jinayetler bilen shughullanghan 7 neper Xitay ayal , chégradin qoghliwitildi.   « dawami»

• 07/31  -   Germaniyening Frankfurt Sheheride Xitay Hökümitige Naraziliq Bildürüsh Pa'aliyiti Ötküzüldi

Öz xewirimiz: Mushu ayning 30-küni Germaniyening Frankfurt sheheride olturushluq bir qisim Uyghuristan yashliri meslihetliship, nöwettiki Uyghuristan weziyiti heqqide öz-ara pikir almashturdi.      « dawami»

• 07/28  -   Xitay Hökümiti Sebiylerge Xitay Tili Maaripini Kücheytmekte

Yéqinda Uyghur aptonom rayonida échilghan qosh tilliq maarip xizmiti yighinida, Xitay hökümiti qosh tilliq maarip namidiki Xitaychilashturush maarip siyasitining yenimu rawan emeliylishishi üchün, Xitay tili maaripini  « dawami»

• 07/26  -   Australiye Bilen Xitay Otturisidiki Söhbette Kishilik Hoquq Mesilisi Otturigha Qoyuldi

Australiye hökümiti seyshenbe küni Xitay bilen élip barghan yilliq kishilik hoquq söhbitide, Xitayda kishilik hoquqning izchil depsende qiliniwatqanliqini otturigha qoydi. « dawami»

• 07/26  -   Enshün Gézitining Muxbiri Saqchilar Teripidin Urup Öltürüldi

Xongkongdiki kishilik hoquq we démokratiye uchur merkizining xewer qilishiche, weqe 18 iyul küni yüz bergen bolup, Enshün gézitining muxbiri Shyaw goping yerlik saqchi idraisining bashliqi Pen Déféng teripidin xelqning köz aldida urup öltürülgen.. « dawami»

• 07/26  -   Qirqizistan Bilen Öbekistan Birlikte Herbiy Küch Teshkillimekchi

Qirqizistan prézidénti Qurmanbék Baqiyif we Öbekistan prézdénti islam kermof, xelqara térrorchiliq we diniy esebiylikke qarshi turush üchün birleshme herbiy küch qurush toghrisida kélishti.   « dawami»

• 07/25  -   Dölet Erbabi We Pishqedem Mujahit – Abduraup Mehsum Ibrahimi

Basqunchi Xitay Hökümranlirining sadiq miras’hori kommunst Xitay basqunchilirining yérim esirdin köpirek asmilatsiye we érqiy qirghinchilqni asas qilghan dölet térror siyasitining dehshetlik zulimini tartiwatqan Uyghur xelqining béshigha kéyinki bir-ikki yil ichide qoshlap dert-elem,, azap-qaighü matem – musubetler arqa-arqidin kéliwerdi.   « dawami»

• 07/24  -   Türkiyidiki Eng Chong Gézitlerdin "Sabah" Gézitide 3 Kündin Buyan Uyghur Diyari

Yéqinqi yillardin beri Türkiyining eng chong gézitlirige Uyghurlar heqqide maqalilar élan qilinmaqta.  « dawami»

• 07/23  -   Uyghurlar, < “Bill” Clinton Fonda Jemiyiti > ning Yardimining Yerlik Xelqqe Serip Qilinishigha Guman Bilen Qarimaqta

Öz xewirimiz: Nöwette Sherqiy Türkistan, Xitay miqyasi boyiche AIDS kesellikining tarqilish süriti eng tez, yuqumlinish dayirisi eng keng bolghan rayon. Sherqiy Türkistanda bu kesellikke giripdar bolghuchilarning asasliq qismi uyghurlardin ibaret.  « dawami»

• 07/22  -   Germaniyede Siyasi Panaliq Tilep turiwatan Diniy Zat Abitjan Mehmut, Xitay Türmiside Yetiwatqan Oqughuchisi Ablipiz Abdurehimning Hayatidin Qattiq Endishe Qiliwatqanliqini Bayan Qildi

Öz xewirimiz: Nöwette Germaniyede Siyasi Panahliq tilep turiwatqan yash diniy zatlirimizdin Abitjan Damollam ( Abitjan Mehmut ), Sherqiy Türkistan Enformatsiyon Merkizi > ge bergen melumatida, 5 yildin köpirek waqittin buyan Xitayning qarangghu zindanlirida azap chekiwatqan yash diniy zat we özining biwaste oqughuchisi,  « dawami»

• 07/22  -   < Xitayning Eskisi Bingtuanlik >

Öz xewirimiz: Uyghurlar ichide, < Xitayning eskisi Bingtuanlik > deydighan bir söz bar, bu, 50 nechche yildin buyan Sherqiy Türkistan xelqighe zor balayi – apetlerni élip kelgen atalmish < ishlepchiqirish qurulush Bingtuan'i > ge  « dawami»

• 07/22  -   Xitay Hökümiti Sherqiy Türkistanda, Musteqilliq We Islam Dini Teshwiq qilinghan Neshriyat Buyumlirigha Zerbe Berish Meqsidide 100 Künlük Siyasi Heriket Bashlidi

Öz xewirimiz: < Tianshan torbeti > ning xewer qilishiche, 7 – ayning 20 – küni, Atalmish < Aptonom Rayonluq Partikom Teshwiqat Bölümi >, Ürümchi sheherlik xelq tiyatirxanisida seperwerlik yighini chaqirip, < Qanunsiz neshriyat buyumlirigha zerbe bérish 100 künlük herikiti > ning bashlanghanliqini elan qilghan.   « dawami»

• 07/22  -   Buyil Sherqiy Türkistandin < Azsanliq Millet > dep Atalghan 3852 Neper Oqughuchi Xitayning Ichkiri Ölkiliridiki Ali Mekteplerge Qobul Qilinghan

Öz xewirimiz: < Tianshan xewer tori > ning 7 – ayning 22 – küni bildürishiche, buyil Sherqiy türkistan boyiche jem’i 3852 neper < azsanliq millet > oqughuchisi ali mektep imtahanidin ötüp,   « dawami»

• 07/20  -   Amérikida Layihiliniwatqan "Pütün Yer Sharida Intérnét Pikir Erkinliki Qanuni" Xelqarada Qollashqa Érishti

Fransiye agéntliqining washingtondin xewer qilishiche, Amerika dölet mejliside, Amérikining nyujérsi shtatidiki jumhuriyetchi dölet mejlisi ezasi Kristofér Simis ependining bashlamchiliqida otturigha qoyulghan . « dawami»

• 07/19  -   Türkiyining Awazi Radiosi Uyghur Diyarigha Radio Anglitishi Bérishke Teyyarliq Qilmaqta

TRT Türkiyining awazi radiosi 2007-yili Ottura Asiya Türk jumhuriyetliri bilen birlikte Uyghur diyarighimu anglitish bermekchi. . « dawami»
 

• 07/18  -   Yéqindin buyan Xitay hökimiting dölet ichi we sirtida élip bériwatqan tirorluq siyasitiy dölet ichi we sirtidiki Uyghurlarning qattiq ghezipini qozghimaqta:  
   

• 07/16  -   Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizining Bayanati:

< Sherqiy Türkistan Allah Partiyesi > ning Asasliq Rehberliridin Alim Yunusning Shehit Qilinghanliqining 6 – Yilliqini Munasiwiti Bilen
Weten ichide Xitay mustemlikichilirige qarshi küresh élip bériliwatqan eng asasliq we eng jenggiwar milliy musteqilliq teshkilatlirining biri hisaplanghan < Sherqiy Türkistan Allah Partiyesi > ning  « dawami»

• 07/15  -   Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizining Bayanati:

Rabiye xanimning ayilisige kelgen bu zenjirsiman külpetler, pütün Uyghur xelqi tartiwatqan siyasi külpetlerning janliq örnigi süpitide Xitay hakimiyitining esli niqawini échip turmaqta « dawami»
 

• 07/14  -   Uyghur Mekteplirige Oqutquchi Yétishmesliktiki Heqqiqi Seweb Néme?

Uyghur aptonom rayonluq maarip nazaritidin igilinishiche, Uyghur élidiki yéza - qishlaqlarni asas qilghan ottura hem bashlanghuch mekteplerge jemiyettin oqutquchi teklip qilishqa tizimlitish 7 - iyul küni axirlashqan bolup, oqutquchiliqqa tizimlatqanlar 18 mingdin ashqan. « dawami »

• 07/14  -   Xitay Tarim Oymanliqida Néfit-Tebiiy Gaz Échishta Chetel Shirketlirige Tunji Qétim Ishik Achti

Xitay hökümiti hazir Tarim oymanliqidiki néfit we tebiiy gaz bayliqlirini téximu köp échish üchün chetel shirketlirige ishikni keng achti.  Bundaq shekil buningdin burun körülüp baqmighan idi  « dawami »

• 07/14  -   HSK Imtihani Uyghur Élidiki Uyghurlarning Hayatini Qiyinlashturmaqta

Xewerde éytilishiche, HSK imtihanni 1996 - yili tunji qétim Uyghur élide élip bérilghan bolup, yéqinqi 10 yildin buyan mezkur rayondiki imtihan bergüchiler sani hessilep örleshke bashlighan. « dawami »

• 07/12  -   Ataghliq Shair, Poblitist, Tarixchi Sabit Uyghuri We Unung Ijadiyiti Heqqide

Adette insan özining qachan, qeyerde tughulushini bilmiginidek özining qachan, qeyerde ölishinimu bilmeydü lékin bezi waqitta bezi ademler hayatliq üchün dehshetlik bolghan ölümning shepisini aldin ala sizip,   « dawami »

• 07/10  -   Rabiye Qadirning Oghli Alim Xitay Teripidin Mejburiy Iqrar Qilduruldi

Bu yil 30 yashqa kirgen Alim Abdurahim Rabiye Qadirning ürümchidiki perzentlirining arisidiki eng kichiki. U akiliri Ablikim we qahar Abdurahimlar bilen birge tiyanshan rayon solaqxanisida tutup turulmaqta. « dawami »
 

• 07/10  -   Xitayda Aliy Mekteplerning Oqush Heqqi 20 Yil Ichide 25 Hesse Ösüp Ketti

"Shyaw kang" jurnilida bérilgen melumatta körsitilishiche, bundin 20 yil ilgiri Xitayda aliy mekteplerning yilliq oqush heqqi 200 yüen bolup, hazir orta hésabta yiligha 5000 yüendin toghra kelgen.  « dawami »

• 07/10  -   Shamil Basayup Shehid Qilindi

2006 - yili 10 – iyul küni etigen seherde Rusiye TAS agentliqi terpidin Chechenistanning muawen dölet reisi Shamil Basayupning Ingo satya etrapida shehid qilinghanliqini ashkarilidi.   « dawami »

• 07/10  -   Xitay Bilen Rusiye Altaygha Gaz Turubisi Yatquzmaqchi

Uyghur aptonom rayonining Altay wilayitidiki dairilerning ashkarilishiche, Rusiye bilen Xitay Altaygha gaz turubisi yatquzup rusiyidin Altaygha tebiy gaz yötkeshni pilanlimaqta iken.  « dawami »

• 07/10  -   Xitay Gérmaniyide Yashaydighan Bir Uyghur Musapirni Ötküzüwélishqa Tirishiwatidu

Xitay dairiliri Gérmaniyide yashaydighan Abidjan Maxmut isimlik bir Uyghur diniy musapirni ötküzüwélish üchün Gérmaniye dairilirige ötken yili 11 - aydin burun resmiy iltimas sunghandin kéyin,. Gérmaniye köchmenler idarisi bu musapirning siyasi panahliq hoquqini bikar qilghan.  « dawami »

• 06/30  -   Guangzhuoda Xitay Saqchiliri Bir Uyghurni Étip Öltürdi

Xitay hökümiti ishikni échiwétish siyasitini yolgha qoyghandin buyan, Uyghurlardinmu Xitay ölkiliridiki soda elwek sheherlerge bérip jan béqish yollirini izdeydighanliri boldi.   « dawami »

• 06/29  -   BDT Kishlik Hoquq Daimi Komititining Xitayning Kishlik Hoquq Ehwalini Tekshürishini Qattiq Telep Qilimiz

Yéngidin qurulghan BDT kishlik hoquq dayimi komotitining 1 -qétimliq yighini jenwede échiliwatqan mezgilde biz dunyadiki ténchliqni suyidighan, « dawami »

• 06/26  -   Hüsenjan Qarim, Özbekistan Hökümiti Teripidin Xitaygha Qayturup Bérildi

Mart iyida Özbekistanda qolgha élin'ghan Kanada puqrasi hösenjan qarimning Özbekistan hökümiti teripidin Xitaygha qayturup bérilgenliki bildürüldi.  « dawami »

• 06/26  -   Xitay Hökümiti Pakistandiki Uyghurlar Üstidin Shikayet Qildi

Pakistandiki Xitay bash elchixanisi, Sherqiy Türkistan islamiy herikiti ezalirining Pakistandiki Xitay diplomatlirini élip qéchishni pilanlighanliqini bildürdi..  « dawami »

• 06/26  -   Guentanamodin Yene Bir Uyghur Qoyup Bérildi

Amérika hökümiti, Saudi Arabistan puqrasi Uyghur yash Sadiq Ahmet Türkistanni, Guentanamo türmisidin qoyup bérip, Saudi Arabistangha ewetiwetti...  « dawami »

• 06/24  -   Shiwetsiye Uyghur Komititining Bayanati

Bugün 2006-yili 6-ayning 24-küni Shiwetsiyediki Uyghur jama'iti Stokholmdiki Renkeby sayahat rayonigha jem bolup, Shiwetsiyediki ikki jemiyetning ongushluq halda birleshkenlikini jakalidi we bu hoshalliq ishni tebriklidi. « dawami »

• 06/23  -   Xitay Hökümitining Rabiye Qadir Perzentlirini Qolgha Alghanliqi Munasiwiti Bilen Namayishlar

Rabiye xanimning qizi eqide qérindashlirining resimini tutqan halda washingtonda namayishta. RFA « dawami »

• 06/23  -   Shiwetsiyede Xitaygha Qarshi Namayish

Dunya Uyghur Qurultiyining 2 - qétimliq jiddi chaqiriqigha binaen bügün Shiwétsiye Uyghur Komititining teshkillishi bilen shiwetsiyediki Xitay Elchixanisining aldida chong kölemlik namayish ötküzüldi « dawami »

• 06/21  -   < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning Pirezidenti Abdujelil Qaraqash Ependi, Germaniyediki Asasliq Türk Teshkilatlirigha Sherqiy Türkistan Mesilisi Heqqide Melumat Berdi

Öz xewirimiz: < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning Pirezidenti Abdujelil Qaraqash ependi, Germaniyening herqaysi jayliridiki Türk teshkilatlirining teklibige asasen, 6 – ayning 14 – künidin 21 – künigiche bu teshkilatlarni bir – birlep ziyaret qilip,   « dawami »

• 06/18  -   < ETIC-Uyghur Tetqiqat Merkizi > Bilen Germaniyediki < Karlsruhe Türk Mediniyet Merkizi > Birlikte, < Uyghur Mediniyet Küni > Pa'aliyiti Ötküzdi

Öz Xewirimiz: 6-ayning 17-küni, <ETIC-Uyghur Tetqiqat Merkizi> bilen, Germaniyaning Karlsruhe shehiriiki < Türk Mediniyet Merkizi > birlikte, < Uyghur mediniyet küni > pa'aliyiti ötküzdi.  « dawami »

• 06/12  -   Zhonggu Hökümiti Musulmanlarni Qattiq Basturmaqta

Sherqiy Türkistan rayonidiki musulmanlar özining diniy, siyasi qarashlirini sözligenligi yaki chetéllik muxbirlar bilen körüshkenligi sewebidin türmilerge tashlindu yaki türmige tashlinish tehditi ichide qorqup yashaydu.  « dawami »

• 06/12  -   Qirghizistan Xitay birlikte Sherqiy Türkistan Küchlirige Zerbe Bérishke Pütüshti

Xitayning Xinhua agéntliqining uchuridin ashkarilinishiche, Qirghizistan prézidénti Qurmanbék Baqiyéw Xitaydiki ikki künlük ziyaritini axirlashturdi.   « dawami »

• 06/11  -   Gollandıyede Xitaygha Qarshi Namayish

2006-yili-6-ayning 9-küni DUQ'ning chaqiriqi bilen Gollandiye Sherqiy Türkistan vahfining orunlashturushi bilen Gollandiyening Denhaag shehride Xitay elcihanisi aldida Xitay hökümitining Rabiye Qadirning   « dawami »

• 06/10  -   Bizmu Putbol Tepken Hem Tépelaymiz

Dunya putbol longqisini talishish musabiqisi ötküziliwatqan bir peytte her qandaq bir Uyghur bu musabiqide, öz komandisining musabiqe meydanida chiverlik bilen öz maharitini körsitip netije qazanghanda, « dawami »

• 06/10  -   Hunlar Diyaridiki Unutulmas Künler

( < ETIC – Uyghur Tetchichat Merkizi > ning mesul hadimliridin Enwer ependining Wingiriye ziyaritidin alghan tesiratliri )   Dunya Hunlar qurultiyining teklipige asasen, ETIC – Uyghur Tetchichat Merkizi > terpidin teshkinlengen 5 kishilik wekiller ömiki,   « dawami »

• 06/09  -   Dunya Putbol Musabiqisi We Münchendiki Uyghurlar

Bu nöwetlik dunya putbol musabiqisining échilish murasimining Germaniyening miyonhin shehride ötküzülishi, tebiy halda weten ichi we sirtidiki Uyghurlarning diqqet – etibarining  « dawami »

• 06/09  -   Bügün Germaniyening München Sheheride Xitay Hökümitige Qarshi Heywetlik Naraziliq Namayishi Ötküzüldi

Öz xewirimiz: Bügün yeni 2006-yili 6-ayning 9-küni „Dunya Uyghur Qurulti“yining orunlashturishi bilen, Germaniyede yashawatqan Uyghurlar, Germaniyening medeniyet merkizi München sheheride „Yawropa Sherqiy Türkistan Birligi“ we   « dawami »

• 06/08  -   < ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi > Wekilliri Wingiriye we Romaniyede

Öz xewirimiz: Germaniyening München shehride paaliyet élip bériwatqan
< ETIC – Uyghur Tetqiqat Merkizi > ning xadimliridin terkip tapqan 5 kishilik bir ilmiy hey’et, < Dunya Hunlar Qurultiyi > we < Dunya Saklar Milliy Kengishi > ning tekliwige asasen, 6 – ayning 1 – künidin  « dawami »

• 06/08  -  Gheriptin Köplep Altun Qézish " Pilani Sherqiy Türkistan Xelqi Bilen Xitaylar Ottursidiki Zidyetni Téximu Chongqurlashturdi

honggo "Gherpni échish" pilanini yolgha qoyghan bir neche yil ichide, Sherqiy Türkistanning ixtisadida nahayiti chong özgürüshler barliqqa keldi.   « dawami »

• 06/06  -  < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning Pirezidenti Abduljelil Qaraqash Ependi Bilgiyede

Öz xewirimiz: 6 – ayning 4 – küni, ETIC ning pirezidenti Abduljelil Qaraqash ependi, Merkizi Germaniyening Köln shehridiki < Yawropa Islam Jama’éti Teshkilati > ning tekliwige asasen, mezkur teshkilat teripidin Bilgiyede uyushturulghan < Qérindashliq Qurultiyi > gha qatnashti.   « dawami »

• 06/03  -  Xitay, Rabiye Qadirning 2 Oghlini Resmiy Qolgha Aldi

Xitay jamaet xewpsizlik dairiliri Uyghur kishilik hoquq we démokratiye herikitining rehbiri Rabiye Qadirning perzentliridin Alim Ablikim we Ablikim Abdurahimlarning resmiy qolgha élinip jinayi jawabkarliqqa tartilidighanliqini, Rabiye Qadirning qizi Roshengul Abdurahimning ailiside   « dawami »

• 06/02  -  Xitaydiki Eng Nopuzluq Tarixshunas Uyghur Iyen Bozen Ependige Mao Ze Dong Qandaq Ziyankeshlik Qilghan?

Xitaydiki eng nopuzluq tarixshunas Iyen Bozen ependi. (1898.4.14-1968.12.18)
Ötken esrning 60 ‏- yiliirida Xitayda "medeniyet inqilabi" dep atalghan emeliyettiki 10 yilliq medeniyet xaniweyranchiliqi jeryanida,  « dawami »

• 06/01  -  Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizining Shanliq 10 yili

Bügün, < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > qurulghanliqining 10 yilliq xatire küni.   « dawami »

 « dawami »