Buyil Sherqiy Türkistandin < Azsanliq Millet > dep Atalghan 3852 Neper Oqughuchi Xitayning Ichkiri Ölkiliridiki Ali Mekteplerge Qobul Qilinghan

Öz xewrimiz: < Tianshan xewer tori > ning 7 – ayning 22 – küni bildürishiche, buyil Sherqiy türkistan boyiche jem’i 3852 neper < azsanliq millet > oqughuchisi ali mektep imtahanidin ötüp, Xitayning ichkiri ölkiliridiki herqaysi ali mekteplerge qobul qilinghan, emma hökümet tarmaqliri, < azsanliq millet > dep atalghan bu oqughuchilarning qanche nepirining Sherqiy Türkistanning heqiyqi yerlik xelqi hésaplanghan Uyghur, Qazaq we Qirghiz qatarliqlardin terkip tapqanliqi heqqide éniq izahat bermidi.
Xitay hökümiti Sherqiy Türkistandiki Xitay bolmighan milletlerning hemmisini < azsanliq millet > dep ataydu we yillardin buyan < azsanliq millet > digen namda ali mekteplerge qobul qilinghanlar we ali mekteplerni püttürüp xizmetke orunlashqanlarning köp qismini Sherqiy Türkistanning yerlik xelqighe mensup bolmighan we keyin xitaydin bu zimingha kélip yerleshken Tunggan, Manju, Shiwe, Zhuangzu … qatarliqlar teshkil qilmaqta we hökümet tarmaqliri bularni tashqi teshwiqatlirida qandaqtur Sherqiy Türkistandiki yerlik xelq qatarida körsütüp kelmekte, buhal, uzun yillardin buyan Uyghurlarning qattiq naraziliqini qozghap kéliwatqan mesililerning biri.

< Xinjiang ali mekteplerge oqughuchi qobul qilish ishxanisi > ning Muawin müdüri Enwer Niyazning bildürishiche, buyil Sherqiy Türkistan boyiche jem’i 47 ming neper < azsanliq millet oqughuchisi > ali mektep imtahanigha qatnashqan bolup, Uyghurche mekteplerde oqughanlar üchün bekitilgen nomur cheki ötken yildikidin yuquri iken, Xitayche oqughan < azsanliq millet oqughuchiliri > ning netijisi ötken yildikidin gewdilik halda yaxshi bolghan.

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning pirezidenti Abdujelil Qaraqashning bildüriche, her yili Sherqiy Türkistanda toluq ottura mekteplerni püttürgen Uyghur oqughuchilarning yerimidin köpireki ali mektep imtahanlirigha qatnishish hoqoqidin mehrum qelip, jemiyette qeqinda – soqunda bolup yürmekte, bula emes, hetta bashlanghuch mekteptin toluqsiz otturigha, toluqsiz otturidin toluq otturigha ötküchi mezgildimu yüzminglighan Uyghur oqughuchilar mekteplerdin shallap chiqirilip jemiyetke heydelmekte, shu seweptinmu hazir Sherqiy Türkistanda Uyghurlardin bolghan < bala déhqan >, < bala ishchi > we < bala bomu > … larning sani shiddet köpüyüshke bashlighan.
Undin bashqa yene nöette Xitay hakimiyiti teripidin Sherqiy Türkistanda jiddi élip bériliwatqan milliy ma’aripni Xitaylashturush siyasitimu, sansizlighan Uyghur oqutghuchi we oqughuchilarning istiqbalini qaraytiwatqan mohim mesililerning biri.