Xitay Gérmaniyide Yashaydighan Bir Uyghur Musapirni Ötküzüwélishqa Tirishiwatidu

2006.07.10 RFA

Xitay dairiliri Gérmaniyide yashaydighan Abidjan Maxmut isimlik bir Uyghur diniy musapirni ötküzüwélish üchün Gérmaniye dairilirige ötken yili 11 - aydin burun resmiy iltimas sunghandin kéyin, Gérmaniye köchmenler idarisi bu musapirning siyasi panahliq hoquqini bikar qilghan.

Abidjan Maxmutning eskertishiche, Zhunggoning München shehiride turushluq konsulxanisi bu yil 2 - ayda Abidjan Maxmutni qayturup kétishke ishlitidighan chégridin chiqish guwanamisini Gérmaniye köchmenler idarisigha tapshurghan we köchmenler idarisi bu guwanamining bir nusxisini Abidjan Maxmutning adwokatigha ewetip bergen.

Uyghur aptonom rayonining üchturpan nahiyisidin bolghan abidjan maxmut 1996 - yildin ilgiri yurtida élip barghan diniy paaliyetliri sewebidin Xitay dairilirining qolgha élish nishanigha aylanghan idi. U, 1995 - yilning axiriliri ottura asiyagha qéchip chiqqan we bu yerde bir mezgil diniy paaliyet bilen shughullanghandin kéyin gérmaniyige bérip siyasiy panahliq tiligen. Gérmaniye köchmenler idarisi uninggha 2001 - Yili siyasiy panahliq bergen idi.

Sherqiy Türkistan uchur merkizining eskertishiche, Xitay hökümiti abidjan maxmutni gérmaniye dairilirige jamaet pulini élip qachqan iqtisadi gumandar, dep melum qilghan we mushu asas boyiche Zhunggogha ötküzüp bérishni iltimas qilghan.

Gérmaniye köchmenler idarisi abidjan maxmutning siyasiy panahliq hoquqi néme üchün bikar qilinghanliqini chüshendürmigen bolsimu, lékin ularning hazirche uni xitaygha qayturuwétish pilani yoq iken. Merkizi Gérmaniyidiki dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi Dilshat Rishit, eger Abidjan maxmut Xitaygha qayturup bérilse, ten jazasi we ölüm jazasini öz ichige alghan kishilik hoquqi éghir depsendichilikke uchrishi mumkin, dep körsetti. (Erkin)