Hayatliq Yoli Üchün Uyghurlar Xitaygha, Xitaylar Sherqiy Türkistangha

Kéyinki yillardin buyan Sherqiy Türkistandin, Xitay dellallirining türlük chirayliq wediler bilen Uyghur qizlirini Xitayning ichki ölkilirige aldap apirip, ularni ippet nomusini setishqa we türlük nashayan ishlar bilen shughullunushqa mejbur qilghanliqigha dayir xewerler ayighi üzülmey kelip turmaqta. Bu hadisiler Uyghurlar ichide küchlük inkas qozghighan idi.

Sherqiy Türkistandiki Xitay metbuatliri teripidin élan qilinghan bezi xewerlerge asaslanghandimu, yuqarqidek hadisilerning hazirmu hem eghir derijide dawam qiliwatqanliqini ispatlap turmaqta.

Mesilen, < Qeshqer hökümet tori > da 8 – ayning 10 – küni élan qilinghan bir xewerde körsütülishiche, hazirgha qeder peqetla Yerken nahiyisidin Xitayning ichki ölkilirige ishleshke barghanlar 42 ming 825 adep qétimgha yetken, emma bu xewerde, Xitaygha barghanlarning er yaki ayal ikenliki, qaysi xildiki ishni qilishqa barghanliqi heqqide izahat bérilmigen. Ular asasen Xitayning Qing Dao, Bei Jing, Guang Dong, Ijang Su, Zhe Jiang, Fu Jian qatarliq ölke we sheherlirige baridiken.

Mezkur xewerde körsütülishiche, Yerken nahiyisidin Xitayning ichki ölkilirige ishligili barghan Aminem isimlik bir Uyghur qiz öyidikilerge xet yezip, özining her ayda 800 yuan etrapida pul tepiwatqanliqini bayan qilghan.

Bu xewerde, Aminemning ilgiri birqanche qetim ichkiri ölkilerge ishleshke barghanda eghir depsendichilikke uchrighanliqi, emma bu qetim mexsus hökümet teripidin uyushturulghan ishlesh ömigi bilen bille barghini üchün, bixeter we xatirjem turiwatqanliqi eskertilgen.

Sherqiy türkistandin kelgen bezi inkaslargha qarighanda, Uyghur erlirining Xitayning ichki ölkilirige berip ishlep pul tepishi esla mumkin emes iken, Xitayning ichkiri ölkilirige berip ishlewatqanlar pütünley digüdek qiz we ayallar bolup, ularni Xitay dellalliri apirip Xitaydiki ali derijilik mehmanxanilargha, Resturantlargha, yoshurun pahishexanilargha yuquri bahada sétip bérip pulini élip tikiwetidiken. Bu jeryanda Uyghur qizlirining Xitaydiki kechürmishlirige munasiwetlik insanning yürigini azaplaydighan köpligen échinishliq tiradigiyer otturigha chiqqan.

Hökümetning bu heqtiki yéngi belgilimisige asasen, 50 neperdin köp ademni ichkiri ölkilerge yötkep apirip ishlitish üchün, sheher yaki nahiyelik emgek idarilirigha murajet qilishi kérek iken, 50 tin az adem yötkesh üchün peqetla yéziliq hökümetlerge tizimlitip qoysila bolidiken, Hökümet terep bu jehette hech bir jiddi tedbir almighini üchün, adem bidiklirining baziri awatliship ketken.

Jan béqish meqsidide Xitaydin her küni 10 minglap Xitay köchmini Sherqiy Türkistangha éqip kiriwatqan bügünki künde, Sherqiy Türkistandin shunche köp Uyghurning ishlep pul tepish meqsidide Xitaygha kétiwatqanliqi intayin normalsiz bir hadisidin ibaret !

http://www.kashi.gov.cn/Article/2006/200608/1773.html