EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

DINIY SAHIPE

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE  

 

EDEBI SAHIPE

 

UYGURLARDA MUA'ARIP

 

ÖSMÜRLER SAHIPISI 

 

UYGUR TESHKILATLIRI

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

MUHIM LINKLER

 

  SH T H M  ARHIBI

 

E-mail: ertic@uygur.org
karakash_a@hotmail.com
 
 

|   Anaweten   |   |   Ottura Asiya   |   |   Islamdunyasi   |   |   Gherib   |    

Kindik qénimiz tökülgen ata makanimiz Sherqiy Türkistandiki süyümlük qérindashlar, chet'ellerde wetenning musteqilliqi, milletning hörlğki üchün japa-musheqqet, xeyim-xeterlerge bash egmey köresh qiliwatqan eziz wetendashlar, hemmingizlarni dunya musulmanlirining qurban héyt bayrimi munasiviti bilen chin qelbimdin tebrikleymen! Ğdawamiğ

Hazir Ürümchidiki ösmürler türmiside 7 yashtin 12 yashqiche bolghan 200 neperge yéqin Uyghur ösmürler qamaqliq bolup, Xitay dairliri bu ösmürlerni qanunsiz dini oqushta oqughan,  Ğdawamiğ

11- ayning 16 - küni Xitayning Shinjin shehride soda qiliwatqan Uyghur sodigerliridin 62 kishi namayish qilishqa urunghan digen bahane bilen Xitay saqchiliri teripidin tutqun qilinghan.  Ğdawamiğ

Tengritagh torining 10 - dikabirdiki xewirige qarighanda, nuyabir eyida Sherqiy Türkistanda istimal boyumlirining bahasi 9.7% örligen. Sekkiz chong tür boyiche élip bérilghan tekshürüshte, Ğdawamiğ

Hoten wilayitining emgek bilen özgertish komitéti 11 ‏- ayda, '2007 ‏- yil 94 ‏- nomurluq' qarar chiqirip, Hoten shehiri shorbagh yézisida olturushluq ( Esli yurti Qaraqash Zawa) Osman Iminge ikki yilliq emgek bilen özgertish jazasi höküm qilghan. Osman Imin aliy mektep püttürgen, 1998 ‏- yili kadirliqtin istipa bergen.  Ğdawamiğ

Ereb birleshme xelipilikining Dubey sheherlik saqchi idarisining bashliqi Zahi Xelfanning tünügün axsham Dubeydiki " El Erebiye" téléwiziye qaniligha bergen bayanatigha asaslanghanda, ereb birleshme xelipiliki saqchi orgini memliketning her qaysi jaylirida, Ğdawamiğ

Türkiyining ulusal téléwiziyiside 12 - ayning 1-küni axsham 9 da bérilgen "chiqish yoli" namliq programmida Sherqiy Türkistan teshkilatliri térrorchiliq bilen eyiblendi. Dunya Uyghur Qurultiyi Yashlar komitétining Türkiye wekili Abdullah Tursun ependi neq meydangha téléfon qilip bu eyibleshke reddiye bildürdi. Ğdawamiğ

Australiye Sherqiy Türkistan Jemiyitining (ASHTJ) teshkillishi bilen Jenubiy Australiye shtatining paytexti Adelaide sheheride, 2007 - yilliq dölet bayrimi dagh dughuluq xatirlendi.  Ğdawamiğ
 

Xitay hökümiti bu yil 8-noyabir küni, Abduweli Imin qatarliq 6 neper Sherqiy Türkistan azatliq kürishining jengchiliri üstidin höküm élan qilip, 5 nepirige ölüm jazasi berdi. Sherqiy Türkistan imformation merkizi, bu munasiwet dunya jamaetchilikige töwendikilerni bildürüp ötidu: Ğdawamiğ

< Xinjiang geziti > ning 11 – ayning 4 – küni xewer qilishiche, < aptonom rayon > ning reyisi Ismayil Tiliwaldi, 10 – ayning 29 – künidin, 11 – ayning 2 – künigiche Aqsu, Qeshqer we Hoten wilayetliride hökümet xizmetlirini közdin kechürgen   Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 11 – ayning 4 – küni xewer qilishiche, buyil Xitayning herqaysi ölkiliridin paxta térish üchün Sherqiy Türkistangha éqip kirgen Xitaylar, paxta mewsümining axirlishishi bilen yanchuqlirini toshquzup arqa – arqidin yurtlirigha qaytishqa bashlighan. Ğdawamiğ

< Germaniye dolqunliri > radiosining 10 – ayning 30 – künidiki xewiride körsütülishiche, yeqinda, Xelqara olimpik komutétining reyisi Log ependi Londonda chaqirilghan bir kishilik hoqoq yighinida qilghan sözide, olimpikning Bei jingda ötküzülidighanliqi heqqide elinghan qararni emeldin qaldurushning mumkin emeslikini tekitligen.  Ğdawamiğ

< Xin hua axbarat tori > ning 11 – ayning 2 – küni xewer qilishiche, shu küni, Aqsu wilayiti tewesidiki Alar shehridin yolgha chiqqan bir yoluchilar aptawuzi, shu rayondiki bir köwrüktin ötüp kétiwatqanda, tuyuqsiz aptawuz konturolliqini yoqutup chognqur östengge ghulap chüshken, Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 11 – ayning 2 – küni xewer qilishiche, Xitay merkizi hökümiti teripidin 900 milyon yuan meblegh selinip 2005 – yili 6 – ayda salinishqa bashlanghan Aqsu – Hoten teklimakan qumluqi tashyoli mushu ayning 1 – küni pütüp resmiy qatnash bashlighan.

1) Islam Inistitotida 17 – Qurultayning Rohini Ögünüsh
2) Hoten Qashtéshi Xitayda Yuquri Bahada Sétilmaqta
3) Sherqiy Türkistanda Yilliq Néfit Ishlepchiqirish Qimmiti 125 Milyart Yuandin Ashti
4) Sherqiy Türkistanning Nahiye we Yézilirida 17 Ming 500 din Artuq Internet Tijaret Nuxtisi Bar
5) Xitay Hökümiti Ürümqi Ayruduromini 3 – Qétim Kengeytish Qurulushini Jiddileshtürmekte
6) Xitay Karxaniliri Üchün Sherqiy Türkistanda Yer Béji Pütün Xitay Boyiche Eng Töwen
7) Buyil Kirgendin Buyan, Bashqa Yurtlargha Sürgün Qilinghan Déhqanlarning Sani Bir Milyondin Éship Ketti
8) Bingtuandiki Sot we Teptish Mehkimiliri Köpeytildi
9) < Xinjiangdiki Qehrimanlar Shejerisi > Namliq Kitap Neshirdin Tarqitilishqa Bashlidi
10) Yawropada Shenggen Anglashmisigha Eza Döwletlerning Sani Köpeytildi  Ğdawamiğ

Ötken hepte Shiwétsiyining Stokholm shehiride ataghliq Uyghurshunas, Uyghurlarning menggülük dosti, tonulghan déplomat Gunnar Yaring ependining tughulghanliqining 100 yilliqi xatirlendi. Ğdawamiğ

2007 -yili 10-ayning 19-küni DUQ yashlar komitéti we Gollandiye Sherqiy Türkistan Vakfining orunlashturushi bilen Xitay hökümiti teripidin Gollandiyede orunlanghan Dolan muqam ansambili senitide aktif siyasi paaliyet élip bérildi. Ğdawamiğ

Uyghurlar islam dinigha étiqad qilidighan musulman xelq. Ular toy - Tökünlirini islamiy nikah enenisi boyiche élip baridu we nikahning muqeddeslikige chongqur hörmet qilidu. Ğdawamiğ

2007- yili 10-ayning 10- küni Dunya Uyghur qurultiyi yashlar komititi mudiri we Gollandiye Sherqiy Turkistan Wexpi reisi Bahtiyar Shemseddin UNPO( Wakaletsiz Miller Teshkilati) rehberliri bilen birge Gollandiye parlamenti tashqi ishlar komisyoning rehberliri bilen körüshti. Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 10 – ayning 12 – küni xewer qilishiche, Ürümqi saqchi organliri, atalmish < 3 xil küchler > ning Xitayning döwlet bayrimi we 10 – ayning 15 – küni chaqirilidighan Xitay kommunistik partiyesining 17 – nöwetlik qurultiyi mezgilide muqimsizliq peyda qilishining aldini élish üchün,  Ğdawamiğ

„Sherqiytürkistan Birliki“ Teshkilati qurulghandin béri, Dunya Uyghur Qurultiyining yétekchilikide bir tereptin Sherqiytürkistan xelqining siyasiy teqdiri üstide jiddiy kétiwatqan siyasiy dawayimizgha paydiliq paaliyetlerni qanat yaydurup, Ğdawamiğ

Xitay bolsa döwletni qanun arqiliq emes, belki siyasi idilogiye arqiliq idare qilip kelgen mustebit we dektator bir döwlet. Ğdawamiğ

Xitay hakimiyiti, dunya jama’etchilikining közini buyash we özlirining Uyghur xelqighe seliwatqan zulum siyasitini pedezlesh meqsidide, 9 – aydin étibaren Norwigiye, Shiwitsiye we Germaniye qatarliq ellerde atalmish  Ğdawamiğ

Pütün dunya musulmanliri mubarek Ramazan bayrimini bextiyarliq tuyghusi ichide qutluqlawatqan bu künlerde, Sherqiy Türkistanda nahayiti échinishliq bir weziyet höküm sürmekte.Ğdawamiğ
 

Essalamu eleykum éziz yurtsadhalar, aldi bilen men, < Sheriqy Türkistan Informatsiyon Merkizi > diki barliq xadimlargha wakaliten weten ichi we sirtidiki Sherqiy Türkistanliq qérindashlirimizning mubarek Ramazan éyini yürektin qutluqlaymen, Ğdawamiğ

< Xinjiang axbarat tori > ning 10 – ayning 07 – küni xewer qilishiche, yéqinda Xitay bash ministirliki teripidin chüshürülgen 32 – nomurluq höjjette, 2020 – yiligha barghanda Sherqiy Türkistanni Xitayning eng chong Néfit we Tebiygaz ishlepchiqirish bazisigha aylandurush qarar qilinghan. Sherqiy Türkistanning Néfit zapisi, pütün Xitaydiki Néfit zapisining 3 ten 1 qismini teshkil qilidu. Ğdawamiğ

< Xinjiang axbarat tori > ning 10 – ayning 7 – küni xewer qilishiche, Sherqiy Türkistandiki atalmish < ishlepchiqirish qurulush Bingtuani >, 2000 – yilidin étibaren Sheherlishish qedimini tézletken bolup, hazirgha qeder Bingtuan qarmighidiki déwiziye we tuan –meydanlarning sheherlishish we bazarlishish nisbiti 42.4 pirsentke yetken. Ğdawamiğ

< Xinjiang axbarat tori > ning 10 – ayning 5 – küni xewer qilishiche, Xitay kommunistik partiyesi merkizi komuteti siyasi birosining ezasi we < aptonom rayonluq partikom > ning sekritari Wang Le Quan, döwletning pilanigha asasen, 2020 – yiligha barghanda Sherqiy Türkistanda yilliq kömür ishlepchiqirish miqdarining bir milyart tonnigha yetküzilidighanliqini bayan qilghan. Ğdawamiğ

1) Xitay, Sherqiy Türkistanning Tebiy Bayliqlirini Talan – Taraj Qilish Qedimini Tézletmekte
2) Namrat Uyghur Déhqanliri Ichide Xitayning < Pilanliq Tughut Mukapati > ni Élishqa Mejbur Boluwatqanlarning Sani Köpeymekte
qin Kompartiye Ezasi Bar
4) Sherqiy Türkistanning Orman Bilen Qaplinish Nisbiti Aran 2.95 Pirsent 5) Maralbeshi Nahiyeside 112 Jüp Uyghur Yash Xitayche Usolda Kolliktip Toy Qilduruldi Ğdawamiğ

ETIC xewiri: Buyil 10 – ayning 1 – küni, Xitay xelq jumhuriyiti qurulghanliqining 58 – yilliqi, shundaqla atalmish < Xinjiang uyghur aptonom rayoni > qurulghanliqining 52 – yilliqidin ibaret. Ğdawamiğ
 

< Sherqiy Turkistan informatsiyon merkizi > teripidin tesis qilinghan Turkche < Bizning Iller > namliq jornalning 2 - sani neshirdin chiqip, Germaniyede keng dayiride tarqitilishqa bashlidi. Ğdawamiğ

1) Xelqimiz Kommunist Xitay Hakimiyitini We Atalmish < Aptonom Rayon > ni Héch Bir Zaman Qobul Qilghan Emes !
2) Uyghur Sen’etchiliri Germaniyediki Xitay Elchixanisida
3) Buyil Kirgendin Buyan Sherqiy Türkistandiki Qatnash Weqeliride 1500 Din Artuq Kishi Öldi
4) Ürümqide, Tuyuqsiz Yüz Bersh Éhtimali bolghan Weqelerge Qarshi Herbiy Manewer Ötküzüldi
5) Xitay Teripidin Yawropa Elliride Uyushturulghan Atalmish < Xinjiang Mediniyet Heptiliki > Pa’aliyitining Ichki Yüzi
Küresh Atahan  Ğdawamiğ

1) Sherqiy Türkistangha Kirgen Paxtichi Xitaylarning Sani Bir Milyondin Éship Ketti
2) Ismayil Tiliwaldi, < Bölgünchilikke Qarshi Küreshte Zor Ghelibige Érishtuq > dep biljirlidi
3) Ispaniyediki Yerasti Pahishexanida 28 Neper Xitay Pahishe Bilen 11 Neper Xitay Solamchi Qolgha Chüshti
4) < UNPO > Teshkilati Gollandiyede Xitaygha Qarshi Naraziliq Namayishi Teshkillimekchi
5) Germaniye Metbu’atlirida, Dalay Lama Bilen Körüshken Merkel Xanim, < Qehriman > dep ataldi Ğdawamiğ

1) Norwigiyediki < Xinjiang Mediniyet Heptiliki > Pa’aliyiti Ayaqlashti
2) Yorungqash Deryasida Yoqap Ketken Rosiyeliklerdin Biri Tirik Tépildi Ğdawamiğ

1) Xitayning Tibet Siyasiti Yawropada Meghlubiyetke Uchrid
2) Sherqiy Türkistanda Paxta Terilghu Kölümi Tarixtiki Eng Yuquri Sewiyege Yetti
3) Ürümqide, < Xitayning Tashqi Siyasiti > Namliq Kitapni Tarqitish Murasimi Ötküzüldi
4) Sherqiy Türkistanda < Azsanliq Millet Ma’arip > Téz Tereqqi Qilghanmish !
5) Herbiy Déhqanchiliq Meydanidiki Xitaylarning Yilliq Kishi Béshigha Toghra Kélidighan Kirimi 18 Ming Yuange Yetti
6) Ürümqide Qoralliq Bulanggha Uchrighanlar Uyghur
7) Germaniye Hökümiti Xitayning Dalay Lama Heqqidiki Teliwini Qayta Ret Qildi Ğdawamiğ

Norwegiye - Xitay madeniyet éyining bashlinishi bilen Norwegiyediki barliq matbuat-tashwiqat wastliri barliq diqqitini bu paaliyatke qaritip arqa - arqidin bu madeniyet éyi heqqide xewer munazirilarni bérishke bashlidi.Ğdawamiğ

< Tianshan tori > ning 9 – ayning 19 – küni xewer qilishiche, Sherqiy Türkistandiki Bingtuan rehberliki, Xitayning ichki ölkiliridin paxta térish üchün kélgen paxtichi Xitaylarning qanuniy menpe’etlirini qoghdash we ulargha qolayliq yaritip bérish meqsidide, yéqinda 500 ming nusxa qollanma bésip tarqatqan. Ğdawamiğ

1) Amerika Awam Palatasida Uyghurlargha Ait Qarar Maqullandi
2) Xitayning Döwlet Bayrimi Küni Sherqiy Türkistanda Amanliq Tedbirliri Alahide Kücheytilidu
3) Ismayil Tiliwaldi, Xitay Shirketlirige Yer – Mülük Jehette Qolayliq Yaritip Bériwatqanliqini Bayan Qildi
4) Tarim Deryasining Su Miqdari Zor Derijide Aziyip Ketken.
5) Norwigiyediki < Xitay – Xinjiang Mediniyet Hepsiti > Pa’aliyiti Bashlandi Ğdawamiğ

1) Xitay Merkizi Téléwiziye Istansisi, Jallat Wang Zhen Heqqide Filim Ishleshke Bashlidi
2) Merkel Xanim, Xitayning Shunche Naraziliqigha Qarimastin Dalay Lama Bilen Körüshmekchi
3) Sherqiy Türkistandiki Xitaylar Ichide Wang Pemililikler Aldinqi Orunda Turidu
4) Yeken Nahiyesidin Xitayning Ichki Ölkilirige Iwetilgen Qizlarning Sani 5754 Neper
5) Salamet Bilen Risaletning Hikayisi  Ğdawamiğ

1) Kucharda Tepilghan Qedimiy Qewridin Bibaha Eserler Chiqti
2) Xitay Bash Ministirlikining Sheqiy Türkistan Heqqide Chaqirghan Yighinining Asasi Mezmoni
3) Sherqiy Türkistanda Arqa – Arqidin Göshtin we Bashqa Yimekliklerdin Zeherlinish Hadisiliri Yüzbermekte
4) Ürümqide Pul Sodisi Qilidighan Ikki Neper Kishi Bulangchilarning Qoralliq Hujumigha Uchrighan
5) Awustiriyede 3 Neper Teror Gumandari Qolgha Élindi   Ğdawamiğ

Buyil 9 – ayning 4 – küni kechte, Germaniye bixeterlik organliri, 9 – ayning 11 – küni Germaniyediki Amerika herbiy bazisigha we Amerikiliqlar toplushidighan jaylargha, shundaqla Frankfurt ayrupilan istansisigha bomba bilen hujum qilishni pilanlighan 3 neper terorisni qolgha chüshürgen idi. Ğdawamiğ

Asia Tinich Okyan Ixtisat Birleshmisining(APEC) bu yilliq yighini 2-Sentebirdin 9 - Senterbirgiche Australianing Sydney sheheride échildi.

Ğdawamiğ

Norwegiya Shimali Yawrupa döletliri ichidiqi kichik döletning biri.
Norwegiya 9 - ayning 10 - küni yerlik hökümet saylimini bulidu. Shu wejidin Norwegiyadiki harqaysi partiyeler xelqning rayini özige tartish yüzsidin Ğdawamiğ

Bu 3 neper teroristning hemisi Pakistanda terbiye körgen bolup, Amerikida yüzbergen < 11 – sintebir > teror weqesining xatire künige toghrilap, 9 – ayning 11– küni Germaniyening Frakfurt ayrupilan istansisi, Ramstein Amerika herbiy bazisi we baza etrapida  Ğdawamiğ

Hoten diyari, tarixtin buyan Tonurda pishurghan yimeklikliri bilen meshhur, mesilen, Hotenning tonur kawipi, Göshgirdisi, Samsisi, özgiche neni … qatarliqlar. Ğdawamiğ

Buyil 9 – ayning 1 – künidin, 5 – künigiche chaqirilghan < Ürümqi xelqara soda yermenkisi > jeryanida, Germaniyening < ROHLL soda gurohi > ning Sherqiy Türkistandiki Bingtuan bilen yuquri miqdarda soda toxtimi imzalighanliqi,  Ğdawamiğ

1) Ürümqi Xelqara Soda Yermenkisi Heqqide
2) Moskiwa Shehri Qurulghanliqining 860 Yilliqi Tebriklendi
3) Kuchar–Ürümqi Tashyolidiki Chong Qatnash Weqeside 37 Kishi Yarilandi
4) Xitay Köchmenlirining Mawu Zorawanliqigha Qarang! Ğdawamiğ

1) Ürümqide, < Pilandin Sirt > Bala Tapquchilarni Pash Qilghuchilarni Mukapatlash Tüzümi Yolgha Qoyuldi
2) Ismayil Tiliwaldi, < Shang Hai Hemkarliq Teshkilati > ning Bash Katibi Bilen Körüshti
3) Ikki Ay Ichide Sherqiy Türkistangha 600 Nechche Ming < Paxtichi > Xitay Yötkep Kélinidu
4) Xitay Köchmenliri Shayarning Kölliride Qisquch Paqa Beqishqa Bashlidi
5) Türkiye Bash Elchisi Sherqiy Türkistanda Ğdawamiğ

Ğ dawami ğ

 
 
 

 

  
 

 
     
 
 
 

 

  
 

ETIC 1996 - 20067İ Uygur.Org  11.11.2009 16:25  A.Karakas

  

er">