Sherqiy Türkistandin Xewer Uchurlar

1) Xelqimiz Kommunist Xitay Hakimiyitini We Atalmish < Aptonom Rayon > ni Héch Bir Zaman Qobul Qilghan Emes !

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning reyisi Abdujélil Qaraqash ependi, < 1 – öktebir > munasiwiti bilen elan qilghan axbaratida, Sherqiy Türkistan xelqining 1949 – yili 10 – ayning 1 – küni qurulghan < Xitay xelq jumhuriyiti > ni we 1955 – yili 10 – ayning 1 – küni zorlap tegilghan atalmish < Xinjiang Uyghur aptonom rayoni > ni héch bir zaman qobul qilmighanliqini, Uyghur xelqining bu ikki künni özliri üchün matem küni dep qarap, shundin buyan bu hakimiyetlerge qarshi izchil türde küresh qilip kelgenlikini tekitlidi.

Abdujélil Qaraqash ependi yene, < Kommunist Xitay hakimiyiti qurulghandin buyan Sherqiy Türkistan xelqighe qilmighan zorluq – zombuliqi qalmidi, buni artuqche sözlimisemmu pütün dunyagha ayan, Kommunist Xitay hakimiyiti bügünki künde Uyghur xelqi üchünla emes, hette pütün dunya xelqighe éghir tehdit élip kéliwatidu > dep körsetti.

Abdujélil Qaraqash ependi, atalmish < aptonom rayon > heqqide toxtulup, < Uyghur xelqi resmiy mustemlikige duchar bolghan we Sherqiy Türkistanning nami “ Xinjiang „ dep özgertilgen 1884 – yilidin buyan, xelqimiz milliy musteqilliqimizni eslige keltürüsh üchün izchil türde küresh qilip kelmekte we xelqimiz bu ghayisidin esla waz kechkini yoq, 1955 – yili 10 – ayning 1 – küni qurulghan “ Xinjiang Uyghur aptonom rayoni „ bolsa, Xitay hakimiyiti teripidin xelqimizge zorlap tengilghan ismi bar, jismi yoq bir nersidin ibaret > dep bayan qildi.

2) Uyghur Sen’etchiliri Germaniyediki Xitay Elchixanisida

< Xinjiang géziti > ning xewiride körsütülishiche, 9 – ayning 27 – küni Xitayning Berlindiki bash elchixanisida, < Xitay xelq jumhuriyiti > qurulghanliqining 58 – yilliqini tebriklesh murasimi ötküzülgen bolup, murasimgha, nöwette Germaniyede atalmish < Xinjiang mediniyet heptisi > pa’aliyitige qatnishish üchün Sherqiy Türkistandin élip kélingen Uyghur artislarmu qatnashturulghan.

Germaniyening hökümet emeldarliri, herqaysi ellerning Germaniyede turushluq elchiliri we Xitay muhajirliridin bolup 400 din artuq kishi qatnashqan bu qetimqi tebriklesh murasimida, Uyghur artislar mehmanlargha naxsha – usol nomurlirini orundap bergen.

Uyghur sen’etchilirining nepis maharetlirige heyran qalghan Germaniye fediral parlamentining ezasi Kolunt ependi, < Xinjiang mediniyet heptisi > ömikining bashliqi we < aptonom rayonluq partikom > ning mu’awin sekritari Nur Bekrige, < bu qétimqi sen’et pa’aliyiti nahayiti muwapiqiyetlik boldi, meningche bu Xinjiang mediniyitining kichik bir qismi bolsa kerek, eger purset bolsa men Germaniye mediniyet wekiller ömikini bashlap bérip Xinjiangni ekiskurusiye qilay deymen > digen.

Yuqarqi xewerdin melum bolushiche Nur Bekri, Germaniye parlamentining ezasi Kolunt ependige bergen jawabida, < Uyghur > kélimisini tilgha almighan we, < Xinjiangda 13 millet yashaydu, herqaysi milletlerning mediniy mirasliri nahayiti yaxshi saqlinip qalghan, bizning hökümitimiz, azsanliq milletlerning mediniyitini qezip chiqish, warisliq qilish we tereqqi qildurush jehetlerde pütün dunyagha ülge tiklep berduq > dep chalwaqighan.

Emiliyette bolsa Germaniye metbu’atlirida, Xitay hakimiyitining Uyghurlarning diniy eqiqadini, mediniyitini we milliy ma’aripini yoqutush üchün sestimiliq heriket élip bériwatqanliqi pat – pat tilgha élinip kélinmekte.

Xitay hökümiti wetendin élip kelgen Uyghur artislirini desmaye qilip, Germaniyening Berlin, Franfurt qatarliq sheherliride atalmish < Xinjiang mediniyet heptisi > pa’aliyitini ötküziwatqan mezgillerde, < Dunya Uyghur Qurultiyi > ning teshkillishidiki bir ömekmu bu shehrlerge bérip, bayatan elan qilish, doklat sunush we teshwiqat waraqlirini tarqitish qatarliq usollardin paydilnip, Xitay hakimiyitining dunya jama’etchilikining közini buyash meqsidide bu pa’aliyetni uyushturghanliqini, emiliyette bolsa kommunist Xitay hakimiyitining Uyghurlarning milliy mewjutluqini yoqutushqa qaratqan atsimilatsiye siyasitining üzlüksiz küchiyip bériwatqanliqini qattiq pash qilghan idi.

3) Buyil Kirgendin Buyan Sherqiy Türkistandiki Qatnash Weqeliride 1500 Din Artuq Kishi Öldi

< Xinjiang axbarat tori > ning 10 – ayning 1 – küni xewer qilishiche, buyil 1 – aydin 9 – ayghiche bolghan mezgil ichide pütün Sherqiy Türkistan boyiche 4761 qétim qatnash weqesi yüz bérip, 1500 din artuq kishi ölgen, 5500 din artuq kishi yarilanghan, biwaste iqtisadi ziyan bolsa 9 milyon yuange yeqinlashqan.

Haraq ichip mashina heydeh, tez sürette mashina heydesh we qatnash qayidisige xilap halda mashina heydesh bolsa, qatnash weqelirining kélip chiqishigha sewepchi bolghan asasliq amillar iken.

4) Ürümqide, Tuyuqsiz Yüz Bersh Éhtimali bolghan Weqelerge Qarshi Herbiy Manewer Ötküzüldi

Kommunist Xitay hakimiyiti, her qétimliq Döwlet bayrimi harpisida Sherqiy Türkistan rayonida herbiy parat we manewir ötküzüsh, omomiy yüzlük axturup tutush herikiti élip bérish qatarliq usollar bilen yerlik xelqqe tere taraqshitishni adetke aylandurup kelmekte.
< Xinjiang geziti > ning xewer qilishiche, 9 – ayning 29 – küni Xitay qoralliq saqchi qisimliri, Ürümqi – Turpan yuquri süretlik tashyol leniyeside, < qoralliq chaza qurup yol tosush menewiri > ötküzgen bolup, bu qétimqi manewirni ötküzüshtiki meqset, Xitayning döwlet bayrimi we atalmish < aptonom rayon > qurulghan kün hisaplanghan 10 – ayning 1 – küni tuyuqsiz yüz beish ehtimali bolghan weqelerge taqabil turushtin ibaret iken.

5) Xitay Teripidin Yawropa Elliride Uyushturulghan Atalmish < Xinjiang Mediniyet Heptiliki > Pa’aliyitining Ichki Yüzi

Küresh Atahan

( Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki Frankfurt shöbisining reyisi )
Xitay hökümiti eziz wetinimiz Sherqiy Türkistanda insan qélipidin chiqqan siyaset we qanunlarni ijra qilip, Uyghur xelqining yer yüzidin we tarix bétidin ghayip bolishi üchün, systémiliq, programmiliq we pilanliq türde ish élip barmaqta. Buninggha egiship, muhajirettiki Uyghur teshkilatliri, xelqara kechürüm teshkilati, xelqara insan heqlirini küzütüsh teshkilati, xelqara wakaletsiz milletler teshkilati, xelqara xeter astida qalghan xelqlerni qoghdash teshkilati, uningdin bashqa insan heqliri we kishlik hoquqni himaye qilghuchi teshkilatlar, Xitay hökümitining Sherqiy Türkistan xelqini dehshetlik basturuwatqanliqigha yéqindin diqqet qilip kelmekte we Xitay hökümitige Uyghurlar üstidin til - yéziq, ma'arip, din, medeniyet, iqtisad, tebiéy köpüyüsh, ékiologiye we ishqa orunlushush qatarliq tereplerde yürgüziwatqan dölet térorini toxtutush, Uyghur xelqining kishlik hoquq we insan heqlirini qayturup bérish heqqdide agahlandurush bérip kelmekte.

Xitay Hökümitining meqsidi: Xitay hökümiti xelqara jemiyetdin kéliwatqan Uyghurlar heqqidiki siyasiy bésimlardin qurtulush üchün, xelqarada bir yürüsh diplomatiye herketlirini qanat yaydurup, chet-ellerde ewjige chiqiwatqan Uyghur milliy herkitini yoqqa chiqirishqa orunmaqata we her türlük qebihiy tashqi siyasetlerni yürgüzmekte.
Bu qétimqi Uyghur senetkarlirining Yawropada élip barghan paaliyetliri, Xitay hökümiti Uyghur milliy herkitige qarshi qanat yayduriwatqan déplomatiye urushlirining bir misali bolup, Xitaylar Uyghur xelqining naxsha-ussul seniti we kultural alahidiliklirini waste qilip turup, bir tereptin wetinimiz Sherqiy Türkistanni ishghal qiliwalghanliqining 58 yilliqini tebriklise, yene bir tereptin Yawropa jamaétige Uyghurlar uchrawatqan milliy bésimni niqaplap körsitishke jénining bériche orunmaqta.

Sherqiy Türkistanliq Uyghur senetkarliri mushu ayning bashliridin bashlap, Yawropadiki Shwitsiye, Norwegiye, Gérmaniye qatarliq Uyghurlar merkezliship olturaqlashqan we Uyghur milliy herkiti jush urup rawajliniwatqan rayonlarda paaliyet élip barmaqta. Paaliyetler naxsha - ussul nomurlirini körsütüsh, Sherqiy Türkistan (Uyghur Aptonum Rayoni) ning xelqimizning milliy mewjutliqigha we yerlik medeniyitige éghir tehdit élip kelgen iqtisadiy tereqqiyati, we tajawuzchi köchmenlerning bayashat hayati, milliy munapiqlarning komménist Xitay hakémiyitige bolghan numussizlarche sadaqiti, saxta we niqaplap körsütilgen köp milletlik rayon sepsetisi we yalghandin yasap - jabdunghan Uyghurlar bilen alaqidar bolghan bam-bayashat hayat, Xitay merkizi hökümitining Sherqiy Türkistan xelqige qiliwatqan atalmish „ghemxorluqliri“ mezmun qilinghan 10.000din artuq kitap, Visidiy we sinalghu pilimliri, chet - el tillirida alahide hazirlanghan teshwiqat boyumlirini heqsiz tarqitish, seminariye oyushturush we hersahe zatlirigha axbarat élan qilish qatarliq mezmunlarni öz ichige alghan bolup, bu pa'aliyetning tigh uchi xelqarada barghanche ewij éliwatqan Sherqiy Türkistan milliy herkitige we xelqara jamaetchiliki aldida yüz abroyi éship bériwatqan meniwiy animiz, milliy herkitimizning yol bashlighuchisi Rabiye Qadir qatarliq aktip siyasiy pa'aliyetchillirimizge pilanliq türde zerbe bérishke qaritilghan.

Sherqiy Türkistandin Yawropagha qaniti boghuchlanghan qushtek keltürülüp, qepezdiki qushtek sayrashqa mejbur qilinghan Uyghur senetkarliri, mushu ayning 25., 26., 27. künliri Gérmaniyening payitexti Bérlinda, 28., 29. künliri Yawropaning sanaet we iqtisad merkizi hésaplinidighan Gérmaniyening dangliq sheherlirining biri bolghan Frankfurt sheheride oyun körsetti we bashqa paaliyetlerde boldi.

Xitay Hökümitining Élani: Xitaylarning Gérmaniye Muhajirlar birliki, Gherbiy Zhungguo muhajirlar itippaqi qatarliq ikki teshkilati namidin 2007-yili 20-Aughustta chiqarghan Uyghur senetkarlirining Gérmaniyening Frankfurt sheheride 29. Sentebirde qoyilidighan oyuni heqqidiki élan mawzusi „Gérmaniyediki Xitay muhajirlirining, Xitay Jumhuriyitining qurulghanliqining 58 yilliqini tebriklesh Konsert axshimi“dep yézilghan. Sherqiy Türkistan naxsha-ussul ömiki élip baridighan bu pa'aliyetni Xitay dölitining Frankfurt'tiki bash konsulxanisi teshkilligen bolup, bu pa'aliyetke Sherqiy Türkistandin kélidighan 50 tin artuq ademning qatnishidighanliqi, bedeiyliki yoquri, mezmuni mol bolghan „Güzel Qizchaq“, „ Güllük Belwagh“, „ Uyghur Klassik Ussuli“, Qosh Kishlik Ussul“ „Anar Güli“, „Balajan“ , „Yaylaq Axshimi“ we Xitay térorist hakimiyetning wetinimiz Sherqiy Türkistanni mustemlike qilinghan künini, Uyghur senetkarlirini xorlash shekli bilen, démokiratiyening böshügi hésaplanghan Yawropada medihiyleydighan, qoyuq kommenistik puraqtiki „ Bexitiyar künler“ qatarliq 14 tin artuq nomur körsütilidighanliqi, oyunning bir yérim saet etrapida dawamlishidighanliqi yézilghan bolup, oyun körsitidighan senetkarlarning mutleq köp qismi Uyghur millitidin bolsimu, „Uyghur“ dégen nam héch bir yerde tilgha élinmighan. Bu konsert kéchilikige kirmekchi bolghanlarning 10 - Sentebirdin awal Xitay bash konsulxanisihga isim-familisi, alaqilishish adérisi, Fakis numuri we imzasi qatarliqlarni melum qilip, konsulxanining alayide ijazetnamisige érishkendin kéyin oyun meydanigha kireleydighanliqi bildürülgen we shu arqiliq Yawropada yashawatqan Uyghurlarning öz xelqining naxsha - ussul senitidin zoqlinishini siyasiy yaman gherez bilen chekligen.

Bérlindiki setchilik: Xelqarada Sherqiy Türkistanning milliy herkitige temsilchilik qiliwatqan, Uyghur jamaetchiliki arisida yoquri abroygha ige Dunya Uyghur Qurultiyi, Meniwiy animiz we qurultayning reyisesi Rabiye Qadir xanimning chaqriqi bilen, öz xelqimiz ichidin yitiship chiqqan, Uyghur xelqining medeniyitini dunyagha namayend qiliwatqan, Xitay hakémiyiti teripidin tili turup gacha, közi turup kor, quliqi turup gas qiliwétilgen talantliq we iqtidarliq senetkarlirimizni qizghin qarshi élish we Xitay hökümitining Uyghur senetkarliri wastiside yetmekchi bolghan siyasiy hélisining eptibeshirisini échp tashlash meqsidide, Shiwétsiye Uyghur kommétiti, Norwegiye Uyghur Kommétiti, Gérmaniyening München sheheridiki „Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki“ we Gérmaniyening Frankfurt sheheridiki „Sherqiy Türkistan Birliki“ qatarliq teshkilatlarning organize qilishi bilen alahide pa'aliyetlerni teshkillidi.

Mushu ayning 25 - küni Dunya Uyghur qurultiyining orunlashturushi bilen, Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki teshkilati we Sherqiy Türkistan Information Merkizi bir goruppa kishini Gérmaniyening payitexti Bérlin sheherige ewertip, Sherqiy Türkistanliq senetkarlarni qarshi aldi we Xitay hökümitining Uyghurlar üstidin yürgüziwatqan érqiy tazilash siyasitige naraziliq bildürdi.Yawropa Sherqiy Türkistan birligidin Berlin'gha bérip pa'aliyet körsetkenler, intayin teste oyun meydanigha kirish imkaniyitige érishti. Ular Uyghur senetkarlirining yawropagha kelgenlikini qarshi élish yüzisidin, senetkarlirimizgha gül textim qilghanda, bezi Uyghur senetchilliri gül textim qilghuchilar bilen salamlishish we körüshüshni ret qildi. Bezilliri gülni teqdim qilghuchidin élip, set bir qiliq bilen tamashibinlar terepke étiwetti, bezilliri teqdim qilinghan güllerni élip, tamashshibinlar aldida, soghatni exletxanigha tashliwetti. Xitay hökümiti teshkilligen erkinlik we démokiratiyedin mehrum, saxtapezlik bilen yasap jabdunghan bu heriketning Gérmaniye xelqi aldida chawisi chitqa yéyildi. Medeniyet we insaniliqqa qarshi bu herketler Xitay dölitining xelqara déplomatiye sahesidiki yüz abroyini töküpla qalmay, Uyghur xelqining jümlidin Uyghur senetkarlirining qanchilik bir éghir siyasiy rijim astida yashawatqanliqini ashkarilap berdi we Yawropaliqlarning we her sahe Uyghur jamaetchilikining éghir naraziliqini meydangha keltürdi. Undin bashqa Xitaylar bu oyungha qatnashqanlarni resim we herketlik süretke tartip, oyungha „Oghrining yüriki pok-pok“ dégendek pissixik haletni ipadilep, her türlük usullar bilen Uyghurlargha tehdit sélip, tamashshibénlar aldida qattiq yüzini tökiwaldi. Uningdin bashqa xuddi Shiwétsiye we Norwégiyedikige oxshashla Sherqiy Türkistanliq senetkarlarni Yawropada yashawatqan qérindashliri bilen erkin alaqe qilghili qoymighandin bashqa, ularni oyun körsetkendin bölek waqitta xuddi siyasiy mehbuslardek öyning ichige soliwélip, kochilarda özi xalighan shekilde sayahet we soda sétiq qilghili qoymidi.Yawropada yashawatqan Sherqiy Türkistan xelqi öz qérindashlirini, Uyghur xelqining méhmandostluq en'enisi boyiche öylirige teklip qilip, qondurup we méhman qilishni, héch bolmisa ular bilen salam-saet qilishni oylighan bolsimu, rehimsiz Xitaylar ularning bu meqsetke yétishige yol qoymidi.

Merhaba Sherqiy Türkistanliq Qérindashlar!: Mushu ayning 28 - küni kechte Sherqiy Türkistanliq senetchiler Gérmaniyening Frankfurt sheherining Éshborin rayonigha jaylashqan Mérkuriy hotélgha yétip keldi. Ular Hotelgha yétip kélishtin awal Frankfurt'tiki Sherqiy Türkistan Birliki teshkilati ularni kütiwélish we qarshi élish heqqide birqisim teyarliqlarda bolghanidi. Uyghur senetkarliri bir ademge ikkidin toghra kélidighan Xitay istixbarat idarési dayirilirining qattiq konturulliqi astida, nishanlanghan hotélge yétip kelgende, Ishghal astidiki eziz wetinimiz, Sherqiy Türkistanning ay - yultuzluq kök bayriqi taqalghan heshemetlik Merkuriy hoteli ularni qizghin kütiwaldi.

Xitaylar qattiq sarasimge chüshti, jiddiy shekilde Uyghur senetkarlarni qorshiwélip, ularni charwini heydigendek aldigha sélip binaning ichige ekkirip ketti we shexsiy yataqlirigha kirishke ruxset qilmay, bir öyge soliwaldi we Gérmaniye saqchillirigha, amanliq qoghdash orunlirigha we Xitay dölitining Gérmaniyediki elchixana we konsulatlirigha téléfon échishqa bashlidi. Ular chaqrip kélishni xalighan ademler meydangha yétip kélip bolghiche bolghan 2-3 saet waqit dirammatik bir shekilde ötti. Xitay elchixanisining ademliri Germaniye hökümitidin bayraqni chüshürüsh we Sherqiy Türkistan Birliki teshkilatining bu herkitige chek qoyushni qattiq telep qildi. Uzaq ötmeyla Uyghur senetkarlirigha hemra bolup kelgendin bashqa 30-40 gha yéqin Xitay bu meydangha toplandi. Sherqiy Türkistan Birlikining ezaliri pursetni ching tutup Germaniye helqige, siyasiy - qanun tarmaqliridin kelgenlerge Uyghur xelqining nöwettiki échinishliq siyasiy teqdirini anglatti we yüzge yéqin Xitay aldida jasaret bilen qarshiliq körsütüsh rohini ipadilidi.

Gérman saqchilliri ularning yolsiz teleplirini aldirap orundimidi. Ular Gérmaniyening démokirattik qanun döliti ikenlikini, Gérmaniye puqralirining yighilish ötküzüsh, namayish qilish, erkin pikir bayan qilish, hökümetni tenqitlesh erkinliki barliqini, özlirining Uyghur teshkilatini bu yerdin chiqirish hoquqining yoqluqini, bu ish toghruluq hökümet we u Hotélning shexsiy égisidin meslihet almisa bolmaydighanliqini éytip, Xitay déplomatlirining hakawur, küreng, soghaq we yéqimsiz inkaslirining éghir dekkisini berdi we bizge medet bérip, bu elbette silerning heqqinglar, emma hökümet yaki bina igisi silerning bu yerdin chiqip kétishinglarni telep qilsa, siler choqum bizge masliship bérishinglar kérek dép, teshkilat ezalirigha semimiy we yéqishliq pozitsiye bildürdi. Axirda hotélning shexsiy égisining qarari bilen, teshkilat ezaliri bayraqni binadin chüshürüp we égiz kötergen péti, Xitaygha bolghan nepriti we gheziwini ipadiligen shekilde, charesiz binadin uzaqlashti.

Mushu ayning 29 - küni yeni shembe küni Sherqiy Türkistanliq Uyghur senetkarlar Frankfurt sheherining gherbiyshimal rayonidiki Zaalbau Titus-Forum dégen Gérmaniyening oxshimighan sheherliridin oyun körüsh üchün kelgen 100ge yéqin Uyghurning kirishi qeti'i meniy qilinghan téyatirxanida 500 - 600 ge yéqin Xitay tamashibinigha oyun körsetti. Zalning teng yérimi bikar bolsimu, Xitay hökümiti tinch shekilde oyun körüshni xalaydighan Gérmaniyede yashawatqan Uyghurlargha öz millitining naxsha - ussulidin zoqlunishqa imkan bermeydighan, herqandaq bir insanning könglini perishan qilidighan bu bir meydan oyun Sherqiy Türkistan tarixigha qara xet bilen yézilghusi.

Meydangha tamashibin süpitide kelgen emma zalgha kirish imkaniyitige ége bolalmighan ghezeplengen Uyghurlar, bina siritida Sherqiy Türkistanning ay - yultuzluq dölet bayriqi we “Sherqiy Türkistandin Kelgen Senetkarlarni Qarshi Alayli!“ dégen pilakatni kötürüp qizghinliq bilen namayish qildi.Xitaylar bina ichidiki penjirilerdin namayishchilarni herketlik we poto süretlerge tartip qattiq heywe körsetti we Uyghurlarning kishlik hoquqi we insan heqlirige Gérmaniyede turupmu yene bir qétim éghir ziyan saldi. Namayishchilar Gérmaniye saqchilliri we amanliq qoghdighuchi orunliridin, Gérmaniye hökümitining bundaq meselilerde ikki xil ölchem qollanmasliqni, Xitayning démokirattik dunyadimu Uyghurlarni buzek qilishigha yol qoymasliqini, bu munasiwet bilen Xitay dölitige bésim qilishini telep qildi.

Namayishchilar bir tereptin, „Uyghurlargha Erkinlik!“,” Xitaylar Sherqiy Türkistandin chiqip ket!“, „ Bizge démokiratiye we erkinlik kérek!“, „ Yashisun Uyghurlar!“ , „ Yoqalsun Xitay Tajawuzchilliri!“ „ Uyghur Senetkarlirining Yawropagha kélishini qarshi alayli!“ dégendek shuarlarni towlashti we Xitayning Sherqiy Türkistanda yürgüziwatqan xelqara qanunlargha xilap, wehshiyane herketlirini pash qilidighan teshwiqat matériyallarni mikropon bilen oqudi we kochidin ötiwatqanlargha tarqatti.

Bu namayish Gérmaniye waqti saet 18:00 de bashlinip 21:00 axirlashti. Namayish bashtin axir tertiplik we netijilik boldi. Bolupmu Dunya Uyghur Qurultiyidin namayishqa qatnishish üchün 400 kilométirdin artuq yol bésip, Jenuptiki sheher Münchendin kelgenler namayishchilarni téximu janlanduriwetti. Namayish tertiwige messul bolghan Gérmaniye saqchillirining sani alahide köp bolup, ularning namyishchilargha tutqan pozitsiyeside az- tola qattiq qolluqnimu köriwélishqa bolatti. Namayish axirlaship, bayraq we pilakatlirimizni yighushturup bolghandimu zalgha yéqinlishishimizgha yol qoymidi. Köriwélishqa boliduki Xitay hökümiti bu qétimqi namayish meseliside Gérmaniye hökümitige bésim qildi, Gérmaniye hökümitimu Xitaylarning Uyghurlargha qaratqan pashistik siyasitige hemtawaq bolghan shekilde yéshil chiraq yéqip berdi.

Axirqi Söz: Xelqarada Uyghur milliy herkitining tonulishigha egiship, Birleshken döletler teshkilati, Yawropa Itipaqi we Amérika bashliq démokorattik gherp döletliri 2008 - yilda Xitay dölitide ötküzilidighan olimpiyatni waste qilip, xelqara sehnilerde Uyghurlarning heq -hoquqlirini kötürüp chiqip, Xitay dölitige éghir bésim qilmaqta. Xitay hökümiti Uyghurlar üstidin yürgüziwatqan érqiy tazilashqa chétilidighan jinayi qilmishlirini xelqara jamaetchilik aldida yoshurup qélishni meqset qilip, „Uyghurlar Sherqiy Türkistandiki bir yerlik bextiyar xeliq, ular öz til - yéziqini, medeniyitini, diniy étiqadini, maaripini Xitay millitige oxshashla saqlap qaldi we tereqqiy qilduriwatidu, biz milletler ottursidiki munasiwetlerni, xelqara jemiyetning démokirattik ölchemliri asasida yürgüziwatimiz“dep biljirlap, eziz wetinimzdiki wehshiylerche yürgüziwatqan tughum konturoli we buwaqlar qirghini, Xorluqqa uchrawatqan ana-balilar meselisi, siyasiy we diniy herketlirimizge qaritilghan pashistik siyasiti, éghir iqtisadiy kirzis, ishsizliq, dölet téroriy höküm süriwatqan siyasiy atmospura, türkümlep ölüm jazasigha uchrawatqan Uyghur yashlirining échinishliq teqdiri, Xitay ölkillirige tuwar ornida toshulup, qullar emgikige yaqilanghan mesum qizlar pajiyesi we künsayin éghir tehditke uchrawatqan Uyghur tili we maaripi, Uyghur xelqining siyasiy hoquqsizliqi we namratliqi qatarliqlarni yoshurmaqchi boliwatidu.