Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

3 ) < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning Qazaqistan We Özbekistanda Yoqap Ketken Ikki Wekili Heqqide Xelqara Teshkilatlargha Jiddi Murajatname Yollidi

( Izahat: yéqinda merkizimiz < xelqara kechürüm teshkilati >, < Dunya heter astidiki milletlerni qoghdash teshkilati >, < xelqara insan heqliri teshkilati >, < Dunya chégra tonumaydighan muxbirlar teshkilati > … qatarliq köpligen xelqaraliq teshkilatlargha murejetname yollap, merkezning Qazaqistan we Özbekistanlarda yoqap ketken hadimlirining aqibitini éniqlap chiqish heqqide bu döletlerge besim ishlitishni telep qilghan idi, töwende bu murajetnamining toluq tekistini diqqitingizlargha sunduq )

Informatsiyon merkizimiz, Sherqiy Türkistan xelqining idilogiyesige, Birleshken döletler teshkilati Kishiliq hoqoq omomiy bayannamisida körsütülgen heqiyqi demokratiye, kishilik hoqoq, Qanun döwliti we öz teqdirini özi belgilep yashash idiyesini singdürüsh, shundaqla Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistan xelqighe qarita yürgüziwatqan türlük kishilik hoqoq depsendichilik qilmishlirini delil – ispatlar bilen dunya jamaetchilikige anglitish meqsidi bilen, 96 – yili 6 – ayning 1 – küni Abdujelil Qaraqashning riyasetchilikide Germaniyening München shehride qurulghan bolup, merkizimiz Germaniyede Qanuniy salahiyetke ige. Informatsiyon merkizimiz Qurulghandin buyan, BDT kishilik hoqoq ehdinamisining rohigha we türlük xelqaraliq qayide – pirinsiplargha emel qilip, Yawropa birliki we germaniye hökümitining qanunlirigha toluq hörmet qilghan asasta paaliyetlirini dawamlashturup kelmekte.
Emma, Kommunist Xitay hökümiti merkizimizni < chetellerdiki eng hewiplik bölgünchi teshkilat > dep qarap, merkizimizge qaratqan siyasi töhmetlirini we merkizimizning weten ichi we sirtidiki hadimlirigha qaratqan ziyankeshlikini izchil türde dawamlashturup kelmekte.
Töwende sizlerlerge, merkizimizning Qazaqistan we Özbekistanlarda namelum kishiler teripidin qachurulup iz – dereksiz ghayip bolghan ikki neper wekilimizning ehwali heqqide melumat bérip ötmekchimiz:

Abdüshükür Tewpiq, er, Uygur, 1956 – yili 5– ayning 06 – küni tughulghan bolup, Xitay gerejdani.
Abdüshükür Tewpiq ependi Sherqiy Türkistanda Xitaygha qarshi yoshurun heriket elip bériwatqan < Sherqiy Türkistan yash Uchqunliri teshkilati > ning resiyi bolup, bu teshkilat pash bolup qelip salahiyiti ashkarilinip qalghachqa, abdüshükür ependi 1993 – yili Qazaqistangha qechip chiqqan orunlashqan idi.
Abdushükür ependi 1998 – yili 4 – aydin etibaren informatsiyon merkizimizning Qazaqistanda turushluq wekili bolup xizmet qilishqa bashlighan idi. Uning asasliq wezipisi, merkizimiz teripidin neshir qiliniwatqan heptilik < Uchqun > gézitini ottura asiya döletliride tarqitish, mushtiri qobul qilish, weten ichidin chiqqan Uygurlar bilen mexpi alaqe qurup, informatsiyon merkizimiz üchün ahbarat toplash, informatsiyon merkizimiz teripidin hazirlanghan teshwiqat waraqlirini we Xitay hökümitige qarshi türlük höjjet – matiriyallarni yoshurun halda Sherqiy Türkistangha kirgüzüsh idi. 1999 – yili 5 – ayning 2 – küni Abdushükür ependi tuyuqsizla namelum kishiler teripidin öyidin mejburi halda qachurup ketildi we shuningdin kéyin uning hechqandaq iz – deriki melum bolmidi.
Informatsiyon merkizimiz özining bezi qanalliri arqiliq, Abushükür ependining Xitayning mexpiy jasusliri teripidin Xitaygha qayturup ketilip türmige tashlanghliqi heqqide qismen uchurlargha erishken bolsimu, emma bu heqte éniq bir pakit yoq, hetta Qazaqistandiki bezi Uygur teshkilatliri we shehisler, Abdushükür ependining almutada Xitay jasusliri teripidin öltürülüp, jesidining yoq qilinghanliqini ilgiri sürüshüp kelgen bolsimu, bu heqtimu qolimizda yeterlik delil yoq.
Abdushükür ependi qachurulghanda uning yenida Xitay pasaporti bar idi.

Memetiminov Hékim Ilahunovich, er, Uygur, 1940 – yili 4 – ayda Sherqiy Türkistanda tughulghan, 60 – yillarda söweyt ittipaqigha qechip chiqip yerleshken, Özbekistan gerejdani.
Adresi: Tashkent Sabir-rahimovskiy rayo Massiv Kara-Qumuch 2, 38 – bina 38 – öy.
Memetiminov Hakim Ilahunovich ependi 2000 – yilidin etibaren informatsiyon merkizimizning Özbekistanda turushluq weki bolup xizmet qilishqa bashlighan bolup, uning wezipi, Sherqiy Türkistandin chiqqan Uygurlar bilen mexpi alaqe qurup, informatsiyon merkizimiz üchün Sherqiy Türkistanning siyasi weziyiti we Sherqiy Türkistandiki kishilik hoqoq depsendichilik qilmishliri heqqide ahbarat – uchur toplashtin ibaret idi. Memetiminov Hakim Ilahunovich Sherqiy Türkistan heqqide xewer – uchur toplash meqsidide, 2002 – yili 21 – april küni Qazaqistangha seper qilish üchün öyidin chiqqan wes shu kündin etibaren iz – direksiz yoqap ketken. Nifor matsiyon merkizimiz uning heqqidimu Xitay jasuslirining ziyankeshlikige uchrighanliqi heqqide bezi uchurlargha erishken bolsimu, emma qolimizda éniq delil – ispat yoq.
Dunya jamaetchilikige melum bolghinidek, 1996 – yili Xitayning teshebbusi bilen, < Shanghai hemkarliq teshkilati > qurulghandin buyan, Xitay hökümitining Sherqiy Türkistangha hoshna bolghan Qazaqistan, Qirghizistan qatarliq ottura asiya türk jumhuriyetliridiki siyasi, iqtisadi we herbiy tesiri üzlüksiz küchiyip barmaqta we Xitay hökümiti bu tesiridin paydilinip, bu döletlerde Xitaygha qarshi tenichliq sheklide paaliyet elip bériwatqan Uygur teshkilatliri we shehislirige qaratqan biwaste besimini ashurup kelmekte. Bu jeryanda Xitayning besimi bilen, Qazaqistan, Qirghizistan, pakistan qatarliq bezi döletlerning, bu ellerde panahlinip yürgen bir türküm Uygur siyasi qachqunlarni tutup Xitay hökümitige tapshurup bergenliki we netijide bu Uygur siyasi qachqunlarning Xitayda eghir jazalargha uchrighanliqi, hetta etip öltürülgenliki xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatlirining doklatliridimu qeyit qilinip kélinmekte. Bügünki künde Xitayning biheterlik hadimlirining we mexpiy saqchilirining bu jumhuriyetlerde ashkare heriket qilip kéliwatqanliqi hemmige ayan. Kéyinki birqanche yildin buyan, Qazaqistandiki < Uyguristan azatliq teshkilati > ning reyisi hashir Wahidi, < Nozugum fonda jemiyiti > ning reyisi Dilbirim Samsaqowa, Qirghizistandiki < Uygur ittipaqi > ning reyisi Nighmet Bosaqop hajim qatarliq mohim shehislerning qestke uchrap pajielik halda öltürülishi we ularning qatillirining hazirgha qder éniqlap chiqilmighanliqi, bu ellerde yashawatqan Uygur siyasi paaliyetchilirining neqeder hewiplik bir mohit ichide yashawatqanliqini ochuqche körsütüp turmaqta.
Informatsiyon merkizimizning ikki neper wekilining yoqap ketish hadisisidin kéyin, merkizimiz munasiwetlik döletlerge köp qetim murajetname yollap, bu döletlerning qanun tarmaqliridin yuqarqi ikki shehisning aqibitini éniqlap chiqishni telep qilghan bolsaqmu, emma bu döletler bizning murajatimizgha qilche pisent qilghini yoq we hazirgha qeder yuqarqi ikki shehisning aqibiti heqqide hech bir uchurmu yoq, merkizimiz bu ikki neper hadimining hayatidin qattiq endishe tuymaqta we Qazaqistan, Özbekistan döletlirining bu mesilige bolghan perwasizliqi bizni qattiq ümitsizlendürmekte. Merkizimiz, xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliridin, yoqap ketken ikki neper hadimimizning aqibitini éniqlash heqqide Qazaqistan we Özbekistan hökümetlirige besim ishlitishni, shundaqla bularning kishilik hoqoqqa hörmet qilidighan heqiyqi demokratik we qanun dölitige aylinishi üchün ijabiy qedemlerni besishigha heydekchilik qilishimi ümit qilimiz.

Hörmet we ehtiram bilen:

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > namidin reyis

Abdul Jélil Qaraqash

2004 – yil 7 – ayning 20 – küni
Germaniye / München

©UÇQUN-KIVILCIM -03.01.2005 20:20  Hazirlighuchi A. Karakash