Hitay Hökümiti Tursunjan Emet Weqesini Bahane Qilip, Diniy Sahege Qarşi Élip Bériwatqan Siyasi Herikitining Daìrisini Milliy Edibiyat – Senèt We Marip Sahesige Kengeytti

< Şerqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning muhbiri Buğdaning 21 – Fewral wetendin yolliğan hewiri: >

     Qedirlik wetendaşlar, sizlerge melum bolğinidek, Şerqiy Türkistanning paytehti Ürümçi şehride 2002-yili 1-ayning 1 – küni < helq sariyi > da ötküzülgen bir senèt keçilikide Tursunjan Emet ismlik Uygur yaşning şéri oquş weqesi yüzbergen idi, mana bu kiçikkine bir weqe, Şerqiy Türkistanda faşisttik Hitay qorçaq hakimiyitining idiologiye saheside bir meydan siyasi herket qözğuşiğa sewepçi boldi, Hitay hökümiti bu weqeni bahane qilip, Şerqiy Türkistandiki diniy sahege qaritip kéliwatqan qattiq basturuş herikitining dairisini milliy edibiyat – senet we maarip sahesige kengeytti …......

2 ) Qirğizistan Uygurliri

      1999-yilqi nopus statiskisida, Qirğizistandiki Uygurlarning sani 46 ming 700 dep körsitilgen. 99-yildin hazirğiçe bolğan arliqtiki köpeygen nopus sanini qoşup hisapliğanda, hazir Qirğizistanda yaşawatqan Uygurlarning sanini tehminen 50 -55 ming arliğida dep éytişqa bolidu. Bu san boyiçe Uygurlar, Qirğizistandiki 80 neççe milletning içide, Qirğiz, Özbek, Rus we Tungandin qalsa 5-orunda turidu..... 

3 ) Qirğizistandiki Uygurlarning Insan Hoquqi Mesilisi Heqqide Qisqiçe Melumat

     1991-yili Qirğizistan öz musteqilliğini qolğa alğan peyitte, bu dölette yaşawatqan Uygurlarla emes, Şerqiy Türkistandiki we dunyaning başqa jaylirida yaşawatqan barliq Uygurlar çin yürigin alqişlap, Qirğizistanning heqiqi demukratik dölet bolip, Uygurlar mesiliside heqqani meydanda turişiğa, hemde Uygurlarning bu dölettiki insani heq-huquqlirining heqiqi kapaletke ige bolişiğa çong umit bağliğan idi.....

 4 ) Diniy Zatlarğa Yéngi "Petiwa"

     Yéqinda hewer qilğinimizdek, yanwarning otturiliridin başlap, Hitay hökümiti Şerqiy Türkistanda atalmiş,"idologiye sahesidiki milli bölgünçilikke qarşi küreşni qanat yayduruş" herkitini başliğan idi.
Şundin buyan, Ürümçidin tartip töwendiki yéza kentlergiçe, muşu témini merkez qilğan türlük yiğin, çaqiriq we orunlaşturuşlar ewj élip ketti....

5 ) Qorqqanğa Qoş Körnüptu

     Gerçe Hitay hökümiti hémişe "intayin az sandiki milliy bölgünçi unsurlar.." degen sözni işlitiş arqiliq, "köpçilik Uygurlar hökümetni qollaydu, bizge sadiq " degen sahta teşwiqatni yürgüzüp kéliwatqan bolsimu, emiliytte, ular barliq Uygurlarğa işenmeydu, hemme Uygurni özliri üçün düşmen hisaplaydu.... 

6 ) Yimirliwatqan Milli Rohimiz

     2000-yili may éyida Ürümçi şeherlik telwiziye istansisi, emdila 8 yaşqa kirgen bir Uygur balisining éçnişliq qiyapiti we azapliq keçürmişlirini telwizorda tarqatti. .....

7 ) Ürümçidiki Namratlar Mehelisi

     Ürümçi, ikki milyondin artuq ahale yaşaydiğan, Şerqiy Türkistanning eng çong merkizi şehri. Şeherdiki asman pelek heywetlik binalar, koçilarğa patmay kétiwatqan maşina we ademler, awat soda bazarliri, Ürümçige tunji kelgen herqandaq kişige bir turluk awat, zamaniwi şeherning tesirini béridu. Lékin şu heywet binalarning arqisida, Yamaliq téği dep atilidiğan qaqas bir tağ rayuni bar, bu, Ürümçining awat şeher rayunğa tüptin ohşimaydiğan meşhur "namratlar rayuni"dur. .....