|
Uyghurlar eng köp
toplushup olturaqlashqan Hoten Rayoni, xelqining
ishchanliqi, tebiy bayliqlirining molliqi bilen Sherqiy
Türkistanning Göher makanlirining biri, bolupmu
Hotenning Qashtéshi, qolda tuqighan yerlik gélimi we
etlisi dunyagha meshhur.
Keyinki yillardin buyan Xitay hökümiti teripidinmu
Hotenge ajayip esil namlar bérilip kélinmekte.
Mesilen, 2004 – yili Xitay hökümiti teripidin < Qash
Téshi Padishaliqi > dep nam bérilip, shu yildin etibaren
< Hoten qashtéshi mediniyet bayrimi > ötküzülüshke
bashlighan bolup, hazir bu bayramning 3 – qetimliqi
ötküzülüsh aldida turmaqta.
Xitayning statiskisida körsütülishiche, 2004 – yilidiki
tunji nöwetlik qashtéshi bayrimida Xitay we chetellik
sodigerlerning mexsus Qashtéshigha salghan meblighi 109
milyon yuan bolghan bolsa, 2005 – yili 530 milyon yuange,
2006 – yilining aldinqi yérim yilida 429 milyon yuange
yetken.
Yene mesilen, buyil 8 – ayning 25 – küni < Xitay
toqumuchiliq jemiyiti > teripidin Hotenge < Meshhur qol
gilimi Shehri > dep nam bérilgen.
Hökümetning statiskilirida körsütülishiche, Hotenning
qolda toqulghan gilemliri Yawropa, Amerika qit’eliride,
Shanggang we Awminlarda setilidiken.
Hoten wilayitide 80 pirsent ayilide gílem toqulidiken we
gilemning yilliq setilish sommisi 100 milyon yuange
yetip baridiken.
Undin bashqa yene Hotenning Dehqanchiliq we charwichiliq
jehetlerdimu alahide tereqqi qilghanliqi bir emiliyet.
Xitay hökümiti teripidin elan qilinghan yuqarqi
statiskilirigha tayanghandimu bügün Hoten Xelqi iqtisadi
kirim we turmush sewiyesi jehette Sherqiy Türkistan
boyiche aldinqi qatarda turushi lazim idi, emma riyalliq
del bunung eksini körsütüp turmaqta. Chünki nöwette
Hoten rayoni Sherqiy Türkistan boyichila emes, Hetta
pütün Xitay boyiche eng namrat rayonlarning biri bolup,
yerlik Dehqanlarning kishi béshigha toghra kélidighan
yilliq sap kirimi 1000 yuangimu barmaydu, eksiche
keynige dessep barmaqta.
Mesilen, Hoten wilayetlik partikomning sekritari Wang
Jingchining 2000 – yili 1 - ayda qilghan bir doklatida
we Hoten wilayetlik istatiska idarisining buyil 2000 –
yili 5 –ayning 16 – küni élan qilghan ahbaratida, 1999 –
yili Hoten rayonida sanaet – yéza igilik omomi
ishlepçiqirish qimmitining aldinqi yildikige qarighanda
zor derijide töwenlep ketkenliki, dölet teripidin
hötenning türlük ishlep çiqirishigha we muqim mülükke
salghan meblighiningmu aldinqi yildikige qarighanda
azlighanliqi, dihanlarning kishi béshigha toghra kelgen
otturiçe kirimi 723 yuan bolup, aldinqi yildikidin 14.99
töwenlep ketkenliki we keyinki < 5 yilliq pilan >
mezgilide dehqanlarning kishi béshigha toghra kélidighan
yilliq sap kirimini 1000 yuange yetküzüsh kérekligi
bayan qilinghan idi, shundin buyanmu Hoten xelqining
iqtisadi kirimide körünerlik bir eshish körülgini yoq.
Bunung sewebi shuki, gerche Hoten, < Qashtéshi
Padishaliqi >, < Meshhur qol gilimi Shehri > we < Etles
Makani > bolsimu, emma yerlikXelq teripidin
ishlepchiqirilghan mehsulatlarning hemmisini Hökümet
tarmaqliri we Xitayning ichkiri ölkiliridin kelgen
hayankeshler monopol qiliwalghini üchün, ular yerlik
Xelqning qenini shorap, mehsulatlirini bikarning ornida
setiwélip, bichare xoten helqighe nep bermey kelgini
üchün, ularning chapinimu tizidin ashmay kelmekte. |
