|
Öz
muxbirimiz hewiri
Hörmetlik wetendaşlar Şerqiy Türkstan we Şerqiy
Türkstanning heqdar igiliri bolğan Uygurlarğa köngül
bölüş we ular heqqide ilmiy izdinişlerde boluş uzaq
tarixtin buyan Türkiyediki tarhçilar, muxbirlar we
yazğuçlarning her waqt semide bolup kéliwatqan muhim
tima we qiziq nuqta timilirining biridur Yéqinda
Türkiyediki közge körüngen yazğuçi Pirappisor doktur
Zekeriya Kitapçi ependi Şerqiy Türkstan we Uygur
Türkliri arisida islamiyet namliq kitabni neşir
qildurup Türkiyediki Şerqiy Türkstan we Uygurlar
timisini yenimu yuquri baldaqqa köterdi. Zekeriya
kitapçi ependi öz kitabida, özining bu ilmiy esirini
pütün ömrini Şerqiy Türkstan we Uygur dawasiğa
biğişliğan, weten hesriti içide közlirini menggülük
yumğan büyük mujahid büyük wetenperwer Eysa Yüsüp
Alptikinning rohiğa çeb u yolda weten dawasi
qiliwatqan we mujadile bayriqini dunyaning hemme
yiride lepilditiş üçün herket qiliwatqan Uygur
qirindaşliriğa çeksiz ğurur tuyğusi içide
béğişlaydiğanliğini bildürgen.
Yazğuçi Zekeriya kitapji bu yil 67 yaşta bolup uning
hezriti peyğember hedsliridiki Türükler, Selçuklular,
Mongğullar we Osmanlilar heqqidiki bayanlar, Ottura
Asiyada islamiyetning tarqilişi we we Türkler, yéngi
Islam tarixi we Türükler, tunji musulman Türük
hökümdarliri we haqanliri, Ottura Asiya Türüklirining
islam medinyitide tutqan orni qatarliq tarihi eserliri
bar. Pirafissur doktur Zekeriya Kitapçi ependining bu
esiri Uygur Islam tarixiğa ait bir qeder mukemmel
ilmiy eser bolup bu eserning Türkiyede neşir qilinişi
Uygur islam tarixiğa ait birer mukemmel tarixi
eserning yoq boluşidek boşluqni toldurdi. Bu heqte
aptur nahayiti obrazliq qilip: Qarahanlar sulalisidiki
hökümdarlarning parlaq qiliçliri bilen gerçe şanliq
tarixlarni yazğan bolsimu lékin Uygur Islam tarihiğa
ait dastanlarni yézip çiqalmiğanliğini qeyt qilidu. Bu
kitabning Türkiyede neşir qilinişi weten içi we
sirtida yaşawatqan Uygurlar üçün del wahtida bérilgen
zor bir meniwi ozuq boldi. Bu munasiwet bilen
muxbirimiz Türkiyening konya şehride yaşawatqan
yazğuçini ziyaret qildi
Muxbir: Essalamu eleykum Zekeriya ependim! Nöwette
dunyağa tehdit élip kéliwatqan 1.5 miyar nopusqa ige
Çin işğalida turuwatqan Uygurlar öz tarixi heqqide
izdinişlerde boluşqa amalsiz. Lékin ular öz tarxi
heqqide eser yéziwatqan izdinişlerde boluwatqan ilim
ehlilirini qedirleşni bilidiğan, béşida élip
kötüridiğan millettur. Siz bizge néme üçün Şerqiy
Türkstan we Uygurlar témisida eser yéziş niyitige
kelgenligingiz heqqide sözlep bergen bolsingiz.
Zekeriya Kitapçi: Uygur türükliri 7 ming yilliq
tarixtin buyan, özlirining milli kimligiini qoğdap
qéliş asasida, bügünge qeder uluşup kelgen birdin-bir
Türük qebilisidur we Uygur qewmidur. Bu menidin
éytqanda Uygurlarning tarixiğa, Uygurlarning
medinyitige, Uygurlarning tiliğa we Uygurlarning milli
kimligige mesul bolmaq bütkül Türki milletliri üçün
intayin muhim ehmiyetke igidur. Şu wejidin men
Uygurlarğa intayin köngül bölüp keldim. Uygur tarixi
dimek peqet Türki milletliriningla tarixi bolup
qalmastin belki pütkül insaniyetning muqeddes
amanitidur. Bu amanetke Uygurlarla emes belki pütkül
Türük dunyasi mesul boluşi, pütkül islam dunyasi mesul
boluşi we pütkül insanliq dunyasi mesul boluşi
kirektur.
Dunyada 7ming yilliq yaki uningdinmu uzaq tarxi
keçmişning sahibi bolğan şundaqla özige xas medinyiti,
özige has dini we özige has tili bilen hazirğa qeder
ulaşqan yene bir qewimni yer yüzide uçurtiş mümkin
emes. Bu Türüklik biz üçün intayin muhim ehmiyetke ige.
Bu jehette men özemni Uygurlarning bu uluq dawasiğa
qatnaşturuşni layq kördüm we Uygurlarni qiyamet künige
qeder sahlap qéliş işini emelge aşuruş üçün, 30 yil
izdiniş arqiliq bu kitabimni yézip çiqtim.
Muxbir: lékin hazirqi Şerqiy Türkstan weziytidin élip
éytqanda, Şerqiy Türkstandiki islam dini Çin
komunstlirining éğir hirisiğa duç kéliwatidu. Bu
nuhtiğa qandaq qaraysiz ?
Zekeriya Kitapçi: dunyadiki büyük bir medinyetning
igisi bolğan Uygurlar insaniyetke medinyet jehette
nahayiti köp nersilerni hediye qilğan millettur. Emma
medini harektirliri nahayiti yüksek bolğan Uygurlar
bügün öz wetinide, özliri berpa qilğan medinyetlerge
oralğan bu ziminda qeddi qamiti pükülgen halette
turmaqta. Işğalçilarning bözek qilişliriğa uçurmaqta.
Buningdin qutuluşning birdin bir yoli, Uygurlarning öz
medinyiti, öz dini we özige tewe barliq nersilirini öz
qoliğa ilişidur. Öz medinyitige özi ige boluşning
hiçkimge ziyini yoqtur. Buningdin xelqlarning endişe
qilişiningmu hiçqandaq zörüryiti yoqtur. Çünki Şerqiy
Türkstan Uygurlarning öz wetinidur
Muxbir: Islam dini bilen Uygurlarning munasiwitige
qandaq qaraysiz?
Zekeriya Kitapçi: Islam dini dimek Uygur dimektur.
Eger Uygurlar arisida islam dini suslişidiken yaki
yoqaydiken bu Uygurlarningmu öz mewjütliğini
yoqatqanliği dimektur. Çünki islam tarhtin buyan
Uygurlarning we türüklerning itnik wemilli kimligini
qoğdap kelgen bir mmudapie qalqinidur islamdin
ayrilğan şaraitta bu milletning, bu milletning itnik
we milli kimligini qoğdap qiliş by milletning
medinyiti örp aditi we edibiyatini qoğdap qiliş mümkin
emestur. Uygurlarning musulman boluşi bir ilahi
dastandur lékin bu ilahi dastan hazirğa qeder yizilmay
keldi.
Muxbir: Siz bir Türük yazğuçisi boluş süpitingiz bilen
zulum çikiwatqan Uygur Türüklirige iytidiğan qandaq
yürek sözliringiz bar?
Zekeriya Kitapçi: Men Uygurlarni söyimen. Ularning bu
dawasining çin yürektin qilinğan dawa ikenligige
işinimen. Eysa Yüsüp Alptikin Uygur dawasidiki bir
bayraqtur. Men Uygurlarning öz dawalirini qilçe ğişmay
dawamlaşturuşini ümüt qilimen. Her bir Uygur Türkining
qolidin nime kelse şuni qilip ay yultuzluq kök
bayriqini téximu égiz upuqlarda lepilditişini ümüt
qilimen.
Muxbir: rehmet sizge
Zekeriya Kitapçi: sizgimu rehmet
Zekeriya kitapçi nöwette yiziliş aldida turğan Uygur
medinyitige ait 2-kitabi üstide izdenmekte.
|
|
