Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

1 ) Dunya AIDS Küni Munasiwiti Bilen Xitay Élan Qilğan Melumatlar Kişini Çuçitidu

Öz muhbirimiz hewri

Hörmetlik wetendaşlar bügün 12-ayning 1- küni dunya AIDS küni. Bu munasiwet bilen atalmiş Şinjiang Uygur Aptunum Rayunluq sehiye nazariti élan qilğan AIDS melumati kişini çöçitidu. Melumatqa asaslanğanda, bu yil Şerqiy Türkistanda AIDS wirusi bilen yuqumlanğanlarning sani 8000 ğa yetken bolup, 1995-yili Xitayda tunji AIDS wirusi bayqalğan 8 yildin buyan, Xitaydiki AIDS wirusining tarqilişi tiz sürette éşiwatqan ölke aptunum rayunlarning birige aylinip Xitay boyiçe 2 - orunda turidiğan << kiçik yünnen>> bolup qalğan. Şerqiy Türkistanğa nisbeten yene Uygurlar topluşup olturaqlaşqan Ürümçi, Ili, Qeşqer qatarliq jaylar AIDS’ning tarqilişi téz bolğan heterlik rayunlar iken. Xitay metbuatliriğa asaslanğanda Şerqiy Türkistandiki AIDS’ning tarqiliş menbesi hiruin bolup, hiruinni bilekke okul qilip urğanda bir işpirsni köp adem qollanğanliği AIDS’ning qan arqiliq yuquşini keltürüp çiqirwitiptu. Buningdin biz hiruinningmu Şerqiy Türkistandiki heterlik mesile ikenligini körüwalalaymiz.
Melum boluşiçe Şerqiy Türkistanda AIDS wirusi bilen yuqumlanğanlar 20 yaştin 40 yaşqiçe bolğan yaşlar bolup, Uygur rayunida AIDS wirusi bilen yuqumlanğuçilarnlng yildin - yilğa işişi Uygur rayuni hökümetlirining, 2002-yili tesis qilğan AIDS wirusining aldini iliş we qutquzuş mebliğining hiçqandaq ünüm bermigenligini we bu jehette élip bérilğan terbiyeleş kurslirining Uygurlar közligen mehsetke yitelmigenligini körsütüp bermekte. Xitay sehiye minstirligining aşkarilişiçe, bu yil Xitay AIDS bimarlirini heqsiz dawalaşni yolğa qoyup 1 - aydin 9 - ayğa qeder 5 ming AIDS bimarini heqsiz dawaliğan lékin bu hinen ölkisi bilen enhuy ölkisige qaritilğan bolup, Şinjiang heqqide hiçqandaq mebleh siliş bolmiğan bu şinjiangda AIDS wirusining yildin-yilğa köpüyüşidiki asasliq sewep bolsa kérek.
Wetendin kelgen melumatlarğa asaslanğanda, Ili oblastining Ğulja şehrige jaylaşqan Qardöng yézisidiki Yéngi hayat, Topadeng, Jirğilang we Jigdilik mehelliliri zeherlik uwa dep qarilip kéliwatqan orun bolup, bu jaylarda sahta hroinlarning erzan bahada oçuq aşkara sétilişi hiroinğa humar boluş we AIDS bilen yuqumlinişning asasliq menbesi iken.

©UÇQUN-KIVILCIM - 01/12/2003 15:20  Hazirliğuçi: A. Qaraqaş