Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

1 ) Islamiyet Yawrupaning Bir Parçisi

      Amerikining heptilik Time <waqit> jurnilining ahirqi sanlirida Islamiyetni jurnallarning aldinqi sehipiliride çiqiridigan boldi. Jornal “Islam in Europe” (Yawrupada Islam) mauzusi bilen yézilğan çong hewerde dunyada boluwatqan kéyinki térorluq weqelerning Islamiyet bilen alaqisiz bolğanliğini oçuq yazğan. Jornalda 9 - ayning 11 - küni ABD ning New York şehride yüz bergen Dunyaning Tijaret Merkizi bolğan ikki binağa qilinğan hujumlardin kéyin hemming diqqiti Usame Binladin we Islam dunyasiğa jelip qilindi. Hemme ademler dunyaning buningdin kéyin burunqiğa ohşaş bolmaydiğanliqini hetta bundin kéyin dunyada dinlar ara uruş boludu digendek menalarda maqalilar élanqilinğan idi. Peqet Yawropada döletliride yaşawatqan milyonlarçe musulmanning barliqini, bu musulmanlar içide köpligen bay tijaretçilerbolup bularning hiçbir téror işliriğa arlaşmiğanliqi otturğa çiqti. Waqit Jornilining tetqiqat maqalisida Islamiyet togrisida melumat birip Tawrupada Islamiyetning qandaq yéyilğanliği heqqide istatik melumat bergen.

Mesjidke Barğanlarning Sani Köpeymekte

     Yawropada döletliride yaşawatqan musulman yaşlarning, Islamiyetning omumi pirinsiplirige ehmiyet bérip diniy wejebelerni tohtatmay dewam qilip kiliwatqanliqini bayan qilğan jorna, şuning bilen birge ğerbi döletlerde yaşawatqan musulmanlar içide insani buhebbet öz ara ittipaqliqtek ésil hiletlirinımu bayan qilip ötken.
     Hiristiyanlar arisida çirkoğa barğçilarning sani azayğansiri, musulmanlar arisida mesjidke baridiğanlarning sani köpeygenligini bayan qilğan waqit jornili, Islamiyetning Yawruda Endulus’ler teripidin 8 - esirde tarqarğanliqini, Ispanya’de Endulus medeniyitining simwoli bolğan Granada şehridiki islam eserlirining 500 yildin béri qed kötürüp turuwatqanliqini we şunçe yillardin kéyin bu şeherde mesjid we medeneyet merkeylirining éçilğanliqni yazğan.

Islamyet Küçliniwatidu

     Jornalda, Musulman memliketliridin kelgen köçmenler, siyasi panahliq tiligüçiler, ikkinçi üçinçi nesiller bilen dinini öygertip musulman bolğan Yawrupa memliketliride Islamiyetning waqitliq emes belki mengü orun alğanliqini, musulmanlarning we Islam dinining barğansiri küçliniwatqanliqi we yéyiliwatqalliqi bayan qilinğan.
     Yawropada musulmanlar eng köp bolğan döletlerning biri Fransiye, Fransiyede Islam ikkinçi din. Heryili Fransiyede bu mauzuda yüzlerçe kitap neşir qiliniwatidu, mesjidler séliniwatidu, hetta musulmanlar çirkolarni sétiwelip mesjidke aylandurwatidu.
     Fransiyede 5 milliyon musulman yaşimaqta. Bularning köp qismi Çezayir (Aljir), Fas(Marokko) we Tunisliqlar aldinqi qatarda turidu, bular musulman nopusining törtte üç qismini teşkil qilidu. Uningdin kéyin Fransuzlar işğaliyitide yaşiğan Senegal we Mali’liqlar ikkinçi sanni igelleydu, uningdin qalsa üçünçi qatarda Turkler we Ottura Şeriqliqler teşkil qilidu. Fransiyadiki musulmanlarning sani Protestantlarni éşip ikkinçi çong diniy jamaetni teşkil qilidu. Fransa dölet başligi Jaçques Çirakmu başqa Yawrupa döletlirining başliqliri qilğinidek Ramazan heytide Islamiyet Franside ikkinçi din bolğanliqini jakalap musulmanlarning ramazan éyini tebriklidi.

Yaş Nesilning Terjihi Islamiyet

     Germaniyede resmiy istatiskiğa asasen 3.2 million musulmanning yaşaydiğanliqini bayan qilğan waqit jornili, bularningmu yérimidin köpi yaşlar ikenligini éniqlap çiqqan. Yaş nesilning Germaniyade téximu yahşi bilim éliş imkaniyiti bolğanliqi togrisida tohtulup, ”bügün Germaniyede eng téz köpiyiwatqan din Islam dini ikenliki tekitligen. Germanyede Türklük bilen Islam birleştürülgen. Berlin tamlirining ikkige bölinişi iş küçige muhtaj bolişiga yol açti ”. Türkiye bilen Germanye ottursida tohtam qilinip Germanyege kelgen Türk işçilirining köçişi tunji qétim 1961 - yilida başliğan idi. Başqa Yawrupa memliketlirige ohşaş musulmanlar, Belgiyegimu atmişinçi yillarda köçmen işçi bolup keldi.1973 - yildin kéyin Belgiya nupusi başqa Yawrupa döletliri içde aziyip peqet musulman koçmen işçi aililiridiki nopus artişi köpeydi.
Engiliyede musulman nupusi 2 million, Italiyada 1 million, Hollandada 800 minng. Islam hazir Swedida ikkinçi çong din. 9.8 millionluq omumi nopusning 300 000 din köprekini musulmanlar teşkil qilmaqta.

©UÇQUN-KIVILCIM - 10/11/2002 06:30  Hazirliğuçi: A. Qaraqaş