|
1980-yildin buyan, Zhongguo ixtisadining tereqi
qilishi kishilerning diqqet qilidighan nuqtisigha
aylandi. 2000-yilning kéyinki yérimidin bashlap dunya
ixtisadining omumyüzlik chekinishi bashlanghandimu,
Zhongguo ixtisadining yenila dawamliq tereqi qilishi
dunyadiki meblegh salghuchilarni özige jélip qildi.
Zhongguoning ixtisadida dawamliq netijiler
köriliwatqan bolsimu, lékin uningdiki bezi ajizliqlar,
yushurun xewiplerni körmeske salsaq bolmaydu.
Bu yil 3-ayning axirida, dunyagha dangliq Engiliyening
„ixtisadshunas“ digen jornilida maqaliler elan qilinip,
Zhongguo ixtisadida chektin ashqan qizishning
körülgenligini, hem kélip yuquri meblegh sélip töwen
ünimge erishish, ishlepchiqirish ünimining israp
boliwatqanlighidek ehwallarning zor ishsizliq we ölgen
banka hisawati qatarliq emilyet bilen birliship chong
tehditke aylanghanlighi bayan qilinghan we
agahlandurush bérip mundaq digen: eger
ixtisadning(heddidin ashqan) eshish qedimi astilimisa,
Zhongguo hökimiti tez arida zor qeriz dengizige chöküp
kétidu. Mesile shuki, Zhongguo ixtisadining eshish
qedimi astiyalamdu?
Bir tereptin, Zhongguo ixtisadining yuquri eshishigha
tayinip özige chetel meblighini jélip qiliwatidu,
chünki ixtisadining yuquri eshishi paydining,
bazarning chonglighidin derek béridu. Yene bir
tereptin, ixtisadining yuquri eshishi yuquri meblegh
sélishni saqlap qalalaydu, dawamliq yuquri meblegh
sélinish nurghun ishsizliq mesilsini yoqitalaydu.
Qarighanda islahatning deslepki mezgilidiki „bosh
qoywetseng qalaymiqanchiliq, yighushtursang ülüm“
digen ehwal hazir yene köriliwatqandek turidu. Undaqta
ixtisadtiki bu tengqisliqta ZKP dairliri nime taktika
qollanmaqchi?
Yéqindin yaqi ZKPning bir qatar, yeni amanet pulining
ösimini östürüsh, bazar bashqurishini ashkarlash
qatarliq banka hisawatini qisqartish siyasetlirini
qollanghanlighidin biz ularning „yighushturush“
taktikisi qollinip, ixtisadning(heddidin ashqan)
eshish qedimidin saqlinish we mebleghning köpükke
aylinip yoqap kétishidin saqlinishqa
tirishwatqanlighini köriwalalaymiz. Lékin bundaq
qilghanda yuquri bedel töleshke yeni ixtisadning
eshish qedimining toxtap qélishigha, eslidila yuquri
bolghan ishsizlar sanining téximu eshishidek ehwal
kélip chiqidu. Lékin bumu“ikki ziyanning ichidiki,
yenigini tallighanliq bolup“ bundaq qilghanda
ixtisadning pütünley weyran bolup, biwaste ZKP ni
weyran qilishidin, dunyagha salidighan tesiridin
saqlinip qalghili bolidu. Emilyettimu Zhongguo
ixtisadining yolwasqa miniwélip chüshelmesliktek
tengqisliqta qélishigha ZKP dairliri sewepchi, hoqoq
merkezlishish türler boyiche bashqurushqa özgirip,
muqim xiyanet qilish dairisi boliwélinip yeni
erkinlishish boghilip, bazar ixtisadi hörmet
qilinmighanning aqiwiti
ETIC Erikqizi The Epoch Time din terjime qilghan.
2004-yili 3-may, Germaniye.
|