Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

Hongkong Medialiri Zhongguo Kommunistlirining Kitap Cheklishining Ichki Sirlirini Ashkarlidi

Zhongguo xelq qurultiyi bu yilqi yighinida qanungha „özgertish“ kirgüzüp, insan heqliri digen ibarini qanungha kirgüzdi. Dairiler aghzi aghzigha tegmey Zhongguodiki insan heqliri nahayiti yaxshi dep teshwiq élip bériwatqan bu peytte Zhongguodiki neshiryat, jornalchiliq sahélirige qaritilghan medinyet terorisliq tori asta asta echilghan idi. Ötken yili chong quruqluq neshiryatliri xelqning alqishigha erishken ikki kitap chiqarghan bolup, ularning birsi Zhongguodiki déhqanlarning echinishliq ehwalini ashkarlighan, „Zhongguo déhqanlirini tekshürüsh“ we Zhongguodiki ongchilargha qarshi turush herkiti, medinyet inqilabidiki ehwallar ashkarlanghan „ ötmüsh yalghan emes“ digen heqiqi ehwallar yezilghan kitaplar bolup, nahayiti yaxshi bazar tapqan idi. Hongkongdiki „Open“ jornili xewer qilip mundaq deydu: bularning ichidiki „Zhongguo déhqanlirini tekshürüsh“ digen kitapta burunqi kommunistlarning rehbiri, hazirqi herbi ishlar kommititining reisi Jiangzemenning déhqanlargha qilghan dehshetlik ezishliri bayan qilinghan bolup, bu Jiangzemenning qattiq qehri-gheziwini qozghighan. Buninggha jawaben hazirqi kommunistlarning rehbiri Hujingtao, neshiryat sahesige „muhim yolyoruq“ bergen. „ ötmüsh yalghan emes“ digen kitapta bolsa ongchilargha qarshi turush herkiti, medinyet inqilawidiki kommunistlarning yeghirini achidighan mezmonlar yezilghan bolup, kommunistlarning yuquri qatlimidiki pishqedemlerning gheziwini qozghighan. Birinchi qétimliq kitap cheklesh dolqini 2-ayning 23-küni bashlanghan, ZKP teshwiqat ministirligi, axbarat-neshiryat bash idarisi Beijingdiki yüzdin ashidighan neshiryat we jornalchiliq idarilirini yighip, aldin uxturush yighini achqan. ZKP merkizidiki edilogiye sahesini bashquridighan asasliq emeldarlardin: Lichangchün, Liuyunshan, Chenzhililar yighingha qatniship yolyoruqlarni bergen. Ularning ichidiki Chenzhilining bergen yolyorighi hemmidin bek zeherhende bolup, u mundaq digen: neshiryat sahéliri omomi weziyet idiyisini tiklishi kérek, xizmetchiler qoshunini ching tutush kérek bolupmu tehrirler qoshunigha oxshashmighan küz qarashtikilerning kirip qélishigha bolmaydu. U hem özining xizmitini köptürüp mundaq digen: nöwette pütün Zhongguoda 569 neshiryat idarisi bolup, özi hoqoqqa chiqqandin kéyin aran 3 yéngi neshiryatning echilishigha testiq salghan.
2-ayning 25-küni axbarat-neshiryat bash idarisi toluqlap bir telefon uxtirishi chiqarghan bolup, uningda „Zhongguo déhqanlirini tekshürüsh“ , „ ötmüsh yalghan emes“, „ösmür qizning qelbi“ digen 3 kitapni elan qilmasliq, tonushturmasliq, ichki qisimda müjimel bir terep qilish körsitilgen. Bu ikkinchi qétimliq kitap cheklesh dolqinidur. Tehlil qilinishiche „Zhongguo déhqanlirini tekshürüsh“ , „ ötmüsh yalghan emes“, digen bu siyasi „xatalighi“ bar kitaplarni pes mezmonlar bilen tolghan „ ösmür qizning qelbi“ digen kitap bilen bir tayaqta heydeshtek uslup, kommunistlarning yéngi neyrengliri bolup hisaplinidiken. Üchünchi qétimliq kitap cheklesh dolqini bolsa, 3-ayning 18-küni bashlanghan, u waqitta xelq qurultiyi, siyasi kengesh yighinliri emdila ayaqlashqan bolup, ZKP teshwiqat ministirligi, axbarat-neshiryat bash idarisi Jiangzemen, Hujingtaoning eniq yolyorighigha asasen yighin echip „Zhongguo déhqanlirini tekshürüsh“ , „ ötmüsh yalghan emes“, digen kitaplarni resmi yighishturghan. Mesul kishining yighinda bildürishiche: matiryalistik köz qarashta ching turup, dölet tarixida, partiye tarixida, armiye tarixida bekitiliwetken sahelerge tegmeslik kérek. Ongchilargha qarshi turush, medinyet inqilawi, 4-iyun weqélirige taqishidighan temilar bolsa testiqlashtin ötüsh kérek. Xewerlerge qarighanda, bu qétimqi yighishturush chong aqiwetlerni keltürüp chiqarghan, „Zhongguo déhqanlirini tekshürüsh“ , „ ötmüsh yalghan emes“, digen ikki kitapning neshir orni „xelq edibiyati neshiryati“ we bashqa ikki neshiryatta istil tüzesh herkiti bashlanghan, hemme xizmetchiler özini özi tekshürgen. Bu nurghun tehrirlinip neshirge teyyar bolghan kitaplarning toxtilishini keltürüp chiqarghan.

ETIC Alimjan The Epoch Time din terjime qilghan 2004-yili 1-may Germeniye.

©UÇQUN-KIVILCIM - 06/05/2004  14:15 Hazirliğuçi: A. Qaraqaş