|
Aptori: BBÇ xelqara
mesililer jornalisi Renos
Rossiye Shimaliy Osed Beslan sheherlik 1-mekteptiki
göröge eliwelish weqesi pajelik ayaqlashqandin keyin,
prezdent Putin ikki tereptin özini aqlimisa bolmaydu,
aldi bilen Putin özining wedisidin waz keçmigenligini
yeni balilarning hayatigha xewp yetküzmeydighanlighidek
wedisini- Eger u bixeterlik qisimlirining tuyuqsiz
hujumining bu weqeni keltürüp çiqarmighanlighini aldi
bilen hujum qilmighanlighini ispatliyalisa buni
aqliyalaydu. Lekin kirizis keltürüp çiqarghan ölüm yitim
sani zor bolsa buni qilish tes. Ikkinçisi, Putin özining
Çeçiniye siyasitini çoqum aqlap çiqishi kerek, bu
qétimqi mektep balilirini göröge elish weqesi hem
yeqinda yüz bériwatqan bashqa terorluq weqeliri Moskiwa
metrosidiki özini öltürish xaraktiridiki partiltish
weqesi, ikki yoluçilar uçighini partiltish weqesi
bularning arqa körinishi Putinning Çeçiniyening musteqil
bolush teliwini ret qilghanlighididur. Birmingham
universiti siyaset pakoltitining doktori Miçail mundaq
didi: Putin bu qétimqi kirizistin paydilinip teximu
qattiqliship ketishi mumkin, künsiri köpiywatqan
terorluq weqeliri Rossiyeliklerge urush elan qilghanliq
bu qétimqisi bolsa Rossiyeliklerning eng ezizleydighan
ösmürlirining hayatigha qaritilghan. Eger Putin hemme
jawapkarliqni terorçilargha artip qoyalisa bu özini
nahayiti yaxshi axlighanliq bolidu. U mundaq diyishi
mumkin: bu terorçilar bilen müreselishishke bolmaydu
peqetla ular bilen qarshilishish mumkin, undaq
bolmighanda meghlubiyetke uçraymiz. Putin aldi bilen
Rossiyening içki qismidiki terorluq amillirini tazlishi
mumkin, bundaq bolghanda teximu qattiq siyaset
belgilinidu. Bu qétimqi weqe uninggha bana bolidu.
Xelqarada teximu yüreklik halda Rossiyeni aqliyalaydu,
Çeçinlarni El-Qayda bilen bir tayaqta heydiyeleydu.
Elwette mektep balilirini göröge eliwelish weqesi
xelqaraning Çeçinlargha bolghan hisdashlighini
suzlashturup qoyishi mumkin Rossiyenikini ras qilip.
Çeçin urushining bir alahidiligi Rossiye besimgha
uçrimidi, Rossiye özining kirizisini Amerika
bashçilighidiki xelqara terorislargha zerbe bérish bilen
baghliwaldi. Lekin Putin amal bar özini aqlishi kerek
çünki ikkinçi qétimliq saylamda u Çeçin weziyitini
tinjitimen, Rossiyeliklerning bixeterligige kapalet
yaritimen dep wede bérip saylanghan idi. hem kélip bu
qétimqi bixeterlik qisimlirining weqeni hel qilish
usulimu Putinning soghaq qan xaraktirige uyghun kelmeydu.
lekin rehberning terorislargha qarshi turush
siyasitining meghlup bolishi buninggha çoqum bedel
tölesh digenlik emes, çünki omomi tehdit sharaitida
kishiler herzaman rehberning etrapigha uyishidu. Mesilen:
Israiliye bash ministiri Sharonni shundaq diyishke
bolidu. Belki Rossiye teximu mötidil bolghan Çeçin
rehbiri Masxadof bilen kengishishni qaytidin bashlishi
mumkinbu bir tallash. Masxadof mundaq digen idi: uning
qisimliri mektep ballirini göröge elishqa arlashmighan
yene kélip bu sözni u köp qétim tekitligen: eger Rossiye
herbi ishghaliyitini ayaqlashtursa u belki Çeçin
musteqillighidin töwenrek mötidil telepni qoyishi mumkin.
lekin nöwette Putin Masxadofnimu oxshashla teroris dep
bekitti. Dr.Miçail mundaq didi: mesile Çeçinlar ittipaq
emes, özara toqunishidu hemmige wekillik qilidighan bir
adem yoq. Eger tiniçliq kengishishliri bashlansa Çeçin
radikalliri teximu keskin herket qollinip buzghunçiliq
qilishi mumkin, Rossiyening Çeçiniyedin esker
çekindürishi yiraqni közligende mumkinçiligi bar ish,
lekin hazir mumkin emes çünki bu Putinning inawiti bilen
baghlinishliq uning bu qararni çiqiralishi teske
toxtaydu.
ETIC terjime tehrir bölimidin Alimjan. |
|
