|
Sürette: Ili inqilabining eyniwaqittiki partizanliq
élipbarghan
taghyoli
Gomindang Nilqa nahiyilik saqçi idarisining helqtin ov
miltiqlirini yighivelix uqturuxi helqning naraziliqini
qozghidi, bolupmu ovçiliq muhim bir turmux vastisi
bolghan Qazaqlarning bekrek naraziliqini qozghidi.
1944- yili 7- ayning ahirlirida uqturuxqa hilapliq qilip
qolgha elinghan Qazaqlardin Ekber ve inisi Siyit
nahiyilik turmidin ilgiri-ahiri boluq qeçip çiqip,
sirttiki inisi Navan bilen uçruxup quralliq korex qilix
qararigha kilidu.
8- ayning baxlirida bu uçi qural elix uçun Qorghas Sovit
çigrasidiki Iyintal digen yerge bérip u yerde Patih
Muslimof, Hemit, Bayçurin, Bore, Huxur ve Osman qatarliq
qaçqunlar bilen uçruxidu ve Girbinko digen bir Urusni
tepip bir atqa bir miltiq 100 oq tigixixke kilixidu.
Ekber aka-ukilar at alghili kitidu. Patihlar 5 kixi xu
jeryanda 5 Germanka, bir Mauzir, 6 yexik oqqa erixip
Nilqaning Ulastay digen teghigha mangidu, emma yolda
yamghur tumangha uçrap, Gomindangning qaravulçiliri
bilen toqunuxup hemmisi tarqilip kitidu. Ekberler 10 at
élip bérip qural tigixip kilidu. Siyit bilen Moldajan
Iyintalgha bérip 7 Germanka, 10 tapança, 10 ming dane oq
élip, Bayinçurin, Nur, Huxur ve Osmanlarni baxlap
Ulastaygha baridu. Moldajan bilen Navan Ghulja xehirige
bérip Hemitni tepip élip kilidu.
9- ayning baxlirida Ulastaydiki Patih ve Ekber
yitekçiligidiki partizanlar heliqqe oçuq texviqat
baxlaydu.
Navan Ghuljigha bérip Urumçi turmisidin qeçip kelgen
Ghenini tepip Ulastaygha élip kilidu. Nilqa taghliridin
Sibabek, Satqinbay, Mazaq, Nurghali, Çimit Dorji,
Ishaqjan, Medetbek qatarliqlar kilip qoxulidu. Patihning
hemrayi Ivan qatarliqlarmu korexke teyyarliq qilixqa
baxlaydu. Gomindangmu ularni yoqutuxqa teyyarliq qilidu.
10-ayning 8-küni kiçisi Siyit bilen Hemit Ulastay tagh
eghizida Manapqan digen paylaqçini qolgha çuxuridu ve
Gomindangning 2-3 kun içide partizanlargha 3 yoldin
qorxap hujum qilidighanliqini uquvalidu. Ular xu kiçisi
qumandanliq xitabini Aqqisangdin Arax Tekçisige koçurdu
ve Ulastay tagh eghizigha partizanlarni orunlaxturdu.
10- ayning 10- küni Qurban héytning 1- küni ettigenlik
çaydin sel keyin Ren Dusa baxçiliqidiki Gomindangning 30
eskiri Ulastay tagh eghizigha kelgende yuxurunup yatqan
partizanlarning hujumigha uçrap Ren Dusa baxliq bir
qançisi olup, ikkisi qolgha çuxup qalghanliri qeçip
kitidu. Bu jengde partizanlar 13 tane miltiq ve bir
munçe oq ghenimet alidu. Mana bu Uç Vilayet Inqilavining
birinçi oqi hisaplinidu.
kahar.barat@yale.edu
|
|
