Heptilik Siyasiy Ilmiy Gezit - Sherqiy Türkistan Informasyon Merkizi Nesir Qildi

Zhongguo Russiye Soda Sürkilishi Küçeymekte

     Russiye bilen Zhongguo ottursidiki soda qarshiliqliri künseri küçeymekte. Jenwede ötkizilgen Russiyening WTO gha kirish kirmesligi toghrisidiki kengishish yighilishta Zhongguo terep Russiyening oylimighan yeridin çiqip bu telepni otturgha qoydi: Russiye dölet içidiki tebi gaz we eliktir bahasini östirishi kérek. Russiye buni Zhongguoning mexsetlik öç elish xaraktirini alghan teliwi dep qaridi, birazdin keyin Zhongguo bu teliwidin yeniwaldi. Russiye medialirining xewerliride; kengishmining beshidila Zhongguoning bu telepni qoyishi Yawrupa birligining burun ishletken taktikisi bilen oxshash bolup Russiyening eng nazuk eng zil jayigha besim ishletken. Russiye WTO kirish üçün herqaysi döletler bilen kengishiwatqili 11 yil boldi. Bu yil 5-ayda eng çong soda çöpqiti Yawrupa birligi bilen kélishim imzalidi, lékin bu nazuk jaygha kelgende prezdent Putinmu ulargha yol qoymighan idi. Yawrupa birligi bilen kélishiwalghandin keyin Ruslarning WTO gha kirishtiki özige bolghan ishençisi ashti. Bu mesilige mesul Russiye ixtisadni tereqi qildurush we soda ministirligining yardemçi ministiri yéqinda bularni bildürdi: 2005-yilning axirghiçe Russiyening WTO gha kirishidin ümid bar. WTO ning belgülimiside: herqandaq bir eza döletning erishken alahide imtiyazi aptomatik halda bashqa eza döletlergimu ortaq diyilgen. Shunglashqa Zhongguoning tuyuqsiz otturigha qoyghan tebi gaz mesilsi Russiyege oylimighan we qobul qilalmaydighan ish bolghan. Lékin Zhongguo nahayiti tez teliwidin yeniwalghan bolsimu, Russiye medialiri analiz qilip mundaq didi: Zhongguoning bu qilighi Russiyedin bir nerse tama qilghanliq. Russiye Zhongguo kengishishide Zhongguo terep yene bu teleplerni otturgha qoydi: Russiye emgek bazirini éçiwetish---bu mesile Russiyediki nazuk mesile qanunsiz xitay aqqunliri mesilsige taqishidu. Russiyening yiraq sherq rayonlirida köp miqtardiki qanunsiz xitay aqqunliri yashimaqta(ETIC bu toghriliq xewer bergen). Buningdin sirt yene bu telepler bar: Zhongguoliqlarning Russiyede shirket éçish resmiyetlirini addilashturush, Zhongguo qara beliq ikrasining import bejini emeldin qaldurush, Zhongguo toqumçiliq mexsulatlirining, ayaqlirining, xurum mexsulatlirining tamojna bejini azlitish qatarliqlar. Yéqinqi yillardin buyan, Russiye Zhongguo ottursidiki soda urushi keskinleshmekte. Russiyede yashawatqan xitay sodigerliri bu soda urushining biwaste qurbanlirigha aylanmaqta. Peqet bu yil 2-aydila Russiye içki ishlar ministirligining Moskiwadiki „Amila“ top tarqitish bazirini tekshürip peçetlishi netijiside 30 milyon dollar ziyan bolghan. Bu yil 4-ayda (ETIC bu toghriliq xewer bergen) Russiye tamojnisi içki qismida belgilime çiqirip Zhongguodin import qiliniwatqan türlik mallarning bejini örletken bu hem xitay sodigerlirige nurghun ziyanlarni elip kelgen idi. Buningdin sirt Russiyening Zhongguogha herbi qoral setishidiki yuquri ehtiyatçanlighi Zhongguoni biaram qilmaqta. Russiye parlamentidikilerning qattiq teliwi bilen, Russiye Zhongguogha ilghar herbi qoral sétip berishni izçil ret qilip kelmekte hem sétip berilgen qorallarning texnikiliq sewiyiside 10, 15 yilliq ariliq saqlimaqta, Atom qoralliri, Atom enirgiyilik su asti kemisi, yiraq musapiliq bombardimançi uçaq qatarliqlar bolsa setilmaydighan mallar tizimligide. Lékin Zhonggouning xoshnisi Hindistangha bolsa bu çeklimiler yoq. Buningdin sirt yerimi bekitilip bolghan Russiyedin Zhongguo Daqinggha ulishidighan nefit aqquzush turibisimu emeldin qelip Yaponiyege aqidighan boldi. Bu Russiyening Zhongguogha jiddi kéreklik nefitni kontorol qilip, ixtisadi tereqi qilish tomurini siqqanlighini körsitidu. Elwette bu Zhongguo üçün bir haqarettur.

ETIC din Alimjan teyyarlighan. www.omnitalk.com din élindi.

©UÇQUN-KIVILCIM - 28.08.2004 04:51  Hazirliğuçi: A. Qaraqaş