Uchur we Tehlil

1) Sherqiy Türkistanda Yalghan Dohturlar we Yaman Kisellikler Ewj Almaqta

Sherqiy Türkistanda aq xalatliq yalghan Xitay dohturlar intayin köpüyüp ketken bolup, ular asasen Sherqiy Türkistanning Uyghurlar köp olturaqlashqan, Xitayche dora isimlirini Uyghurlar bilelmeydighan chet yézilargha bérip kichik kiselxanilarni échiwalghan. Xitya tor betliride melum bolishiche, yeqinda Xoten rayonida 20 nechche kichik kiselxana Xitay höküméti teripidin tekshürüllgende köpünchisi, layaqetsiz hichqandaq kenishkisi yoq yalghan doxtur bolup chiqqan. Emma ularning xelqqe kelturgen éghir ziyini hichqandaq jawapkarliqqa tartilip xelqqe tolem tolitip bérilmigen. Peqet Xitay hökümétige jerimane tölitish bilenla cheklengen. Ular bahani erzan qoyup kisel dawalyadighanliqtin, namratliqta qalghan Uyghur xelqining köpinchisi bu kiselxanilargha körünüshke mejbur bolghan, hetta yalghan doxturning xata dorilliri riaksiye qilip ölüp ketsimu, buni kisellik sewebidin körüp hichkim sürüshte qilalmighan. Yalghan doxturlar bir qétimliq yingne ishletmigenliktin yaman kisellerni yuqturushta aktip rol oynap ,her xil yuqumluq kiseller intayin köpüyüp ketken. Emma yézilardiki Uyghur xelqining kiseldin mudapielinish éngi töwen, uchurgha érishish sharaiti pütünley digüdek yoq bolghanliqtin Xitaylarning mexsus kisel yuqturush obektigha aylinip qalghan.

2) Lenjoudin Yene 4000 Sherqiy Türkistandiki Bingtuanlerge Aq Yaqiliq Xizmetke Élindi

Lenjoudin yene 4000 yéngidin oqush püttürgen Xitay oqughuchi Sherqiy Türkistandiki Bingtuan rayonlirigha yuquri maash bilen aq yaqiliq xizmetke élin'ghan bolup, sürette Lanjoudiki oqughuchi Xitaylar qistiliship öchrette turup tizimgha aldurmaqta. Oxashs waqtta Xitaning Gensu ölkisidin 4000 din artuq Xitay oqghuchi Sherqiy trukistanda ish bilen teminlinip tala mushugi oy mushugini qoghlaptu digendek ehwal peyda bolghan idi. Xitay communist partiyisining bu qétimqi omumi yighinidimu Nurbekri mexsus Beijingdiki Qingxua univérisitgha bérip, oqush putturgen Xitay oqughuchillirini Sherqiy Türkistanning néftliqlirigha kélip bay bolushqa teklip qilghan idi. Ishsizliq kirizisi yüz bériwatqan mushundaq bir mezgilde Xitay ölkilliridin türkümlep Xitay oqughuchilarni ixtisas igilliri süpitide aq yaqiliq xizmetlerge qobul qilish, sawatsiz Xitay köchmenlirini bolsa kök yaqiliq xizmetlerge qobul qilish, Sherqiy Türkistanda oqush püttürgen ixtisas igillirini köchilarda barmaq chishlep weyran bolushqa mejburlimaqta.

3) Sherqiy Türkistandin Bu Bir Pesil Ichide Qézilghan Altun 869 kg gha yetken

Sherqiy Türkistandiki barliq bayliqlarni talan taraj qilish nishani astida Xitay höküméti talan talan taraj qiliwatqan altun bu yilqi deslepki bir pesil ichide 869 kg gha yétip otken yilqi bir pesildikidin 6.45% ashqan. Tianshan torining mushu ayning 14- küni xewer qilishiche , yillardin béri Xitay höküméti téxnik sewyési yétishmesligi tüpeyli altunlarni köngüldikek köplep qézip toshup ketelmigenmish. Emma 2008 – yildin b bashlap Xitayning ichkiri ölkilliridiki altun shirketliri eng ilghar üskünilerni qollanghan bolup, bu seweptin altun qézish miqdari kündin - künge yuquri sewiyege yetmekte iken. Sherqiy Türkistandiki hazir tépilghan altun zapisi 1000 tonnidin artuq bolup, Xitay höküméti téz sürette qézip tügitishni pilanlighan.

4) Russiye Xitaygha Néft Sétip Bérish Kélishimini Resmi Testiqlidi

4 - ayning 13 - küni Russiye bu yil ikkinchi ayda imzalanghan Xitaygha néft sétip bérish kélishimini resmi testiqlidi. Bu yil ikkinchi ayda Russiye Xitaydin nurghun qeriz élish bedilige sbiriyediki néftni Xityagha sétip bérishke maqul bolghan lékin bu ikki dolet otturisidki kélishim resmi testiqtin ötküzülmigen idi. Russiye bu kélishimni testiqlashta uzaq ikkilengen bolup, chünki u Xitayning tesir darisining kengiyip kétishini xalmaytti. Emma Amerikining Afghanistangha esker köpeytishi Russiyeni Xitayni bir chetke qayrip qoyup NATO din bekrek endishe qilishqa mejbur qildi we amalsiz bu soda kélishimini testiqlidi. Sbiriyedin Xitaygha kélidighan bu néft yoli jemi 4000 km uzunluqta bolup, yilliq néft toshush ixtidari 3 milyart tonnigha ige.