Sherqiy Türkistanda Balayi Qazaliq Sün’i Apet 10 yil Ichide Eng Éghir Derijide Köpiyidighanlighi Perez Qilindi

Xitay metbuatliridiki xewerlerde korsitilishiche, Sherqiy Türkistan aldimizdiki 10 yil ichide hawa kilimati we hawa bulghunishi tupeylidin kélip chiqidighan tebi apetler eng éghir bolidighan yillargha qedem qoyidiken. Mushu ayning 15- kuni atalmish Xinjiang hawa rayi idarisining proffessory, yuquri derijilik engineer Shu Geng Hui Xinjiang ecologiye academic jemiyiti yighinida buning bir chong tehdid ikenligini éniq otturigha qoyghan. Uning éytishiche insanlar peyda qilidighan bulghunish tüpeylidin kélip chiqidighan apetler bilen tebi apetler qoshulup peyda bolush mumkinchiligi bolghan apetlerni zor derijide köpeytiwétidiken.

Xitay höküméti Sherqiy Türkistanni bésiwalghandin béri, tebi bayliqlarni halighanche talan taraj qilghanliqtin térilghu yerlerning azlap kétishi we qumlishishi tez surette köpeygen. Uning üstige qalaymiqan zawut qurush we köplep Xitay köchmenlirini yötkep kélish netijiside hawa kilimati éghir derijide bulghanghan bolup, sherqi turkistandiki köpligen derya we koller qurup kétishke yeshilliqlar we ormanlar yoqap kétishke yuzlengen. Mana bu seweptin yéqinqi 20 yildin béri Sherqiy Türkistanda qurghaqchiliq apiti, möldür apiti, qum boran apiti, qar apiti we yer tewresh apiti eng köp bolup keldi.

Xitay tetqiqatchillirining körsitishiche, ötken 20 yilda metorologiylik we sun’i apetler tüpeylidin kélip chiqqan ziyan tebi apetler tüpeylidin kélip chiqqan ziyanning 83% ni we bu seweptin ölgen adem sani tebi apet tüpeylidin olgen adem sanining 85%ni igelleydiken.

Tebi bayliqlarning Xitay mustemlikichilliri teripidin halighanche talan taraj qilinishi tüpeylidin kélip chiqqan apetning qurbanliri emilyette susizliq weyranchilqqa mejbur qilinghan Ugyhurlar bolup, Uyghurlar asasi jehettin dihqanchiliq charwuchiliq rayonlirigha egn köp olturaqlashqanliqtin hazirghiche apetlerning biwaste tesirige uchrap kelgen idi. Yézilardiki apetlerning kölimi tedriji kengeygenliktin uning üstige sheherlerning hawasi éghir derijide bulghunishqa uchrighanliqtin we hitya köchmenliri halighanche köp yerleshturulgenliktin bundin kéyin Xitaylar köp oluturaqlashqan sheherlermu qum boran, qurghaqchiliq , chidighusiz hawa kilimati yeni qattiq issiq yaki qattiq soghuq digendek apetlerning hujumigha tézlikte uchrashqa bashlaydiken.

Emma, eng éghir külpet yenila Uyghur xelqining beshigha chüshmekte, chünki Uyghurlar yillardin béri siyasi we ijdimai balayi apetlerningmu qurbanigha aylinip kelmekte.