Ürümqide Olimpik Mesh’ilini Qarshi Élish Murasimi, Germaniyede Ununggha Qarshi Namayish

XBügün Xitay hakimiyiti Ürümqide Olimpik mesh’ilining Sherqiy Türkistangha yétip kelgenlikini daghdugha, wehime we qorqu ichide tebriklewatqan bir peytte, Germaniyening München shehride < Dunya Uyghur Qurultiyi > we Qurultay qarmighidiki < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilatining uyushturushi bilen mesh’elning Sherqiy Türkistangha élip kélingenlikige qarshi keng kölemlik naraziliq namayishi ötküzüldi.

München shehrining merkizi hisaplanghan < Stachus > meydanida chüshtin burun 11 de bashlanghan bu qétimqi namayishqa, München shehride yashawatqan Uyghurlardin bashqa yene Germaniyediki türlük kishilik hoqoq teshkilatlirining mesulliri, Uyghurlargha hésdashliq qiliwatqan chetellik dostlardin bolup köp sanda kishi qatnashti.

Germaniyediki < Jenobi Germaniye geziti > qatarliq asasliq metbu’atlarning muxpirlirimu ziyaret üchün namayish meydanigha toplanghan idi.
Neqmeydanda namayishqa biwaste riyasetchilik qiliwatqan < Dunya Uyghur Qurultiyi > ning mu’awin reyisi Eskerjan, Qurultayning bash katibi we < Yawropa Sherqiy Türkistan birliki > teshkilatining reyisi Dolqun Eysa ependiler namayishchilargha, muxpirlargha we etraptiki ammigha xitaben qilghan sözliride, Uyghur millitining insani heq – hoqoqliri Xitay hakimiyiti teripidin tarixta misli körülüp baqmighan bir derijide eghir ayaq – asti qiliniwatqan, Uyghurlarning milliy alahidilikliri qattiq weyranchiliqqa uchrawatqan, diniy alahidilikliri rehimsizlerche yoqutuliwatqan bügünki bir mezgilde, Dunya ténichliqining, milletler we kishiler otturisidiki dostluqnung simowuligha aylanghan Olimpiki mesh’ilining qizil terorluq qaplighan we zémini bigunah insanlarning issiq qeni bilen boyalghan Sherqiy türkistan ziminigha élip kirilishining, olimpikning güzel exlaqi we rohigha tamamen zit ikenlikini eskertip ötüshti.

< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning reyisi Abdujélil Qaraqash ependimu < uygur.tv > xadimlirini bashlap namayish sépidin yer aldi.

Sherqiy Türkistanning ay – yultuzluq kök bayriqini, Xitay hakimiyitige qarshi sho’arlar yezilghan lozunkilarni we taxtilarni igiz kötürüshken namayishchilar, jushqun keypiyat we jarangliq awazda mustebit Xitay hakimiyitige qarshi sho’ar towlap, < Stachus > meydaning aldidiki merkizi yollardin ötüwatqan we etrapqa toplanghan minglighan yerliklerni özlirige alahide jelip qildi.

Namayish jeryanida yene, < Dunya xeter astidiki milletlerni qoghdash teshkilati > ning Asiya ishliri bölümining mudiri Ulrich Delyus, < Xelqara kishilik hoqoq teshkilati > München shöbisining mesuli Jürgin Tirak ependilermu arqa – arqidin söz qilip, Xitay hakimiyitining Uyghur xelqighe qarita yürgüzüp kéliwatqan besim we zulum siyasitini qattiq eyiplidi we Yawropa ellirini Kishilik hoqoq mesiliside Xitay hakimiyitige ünümlük türde besim ishlitishqa chaqirdi.

Namayish jeryanida yene étiraptiki ammigha, Sherqiy Türkistanning weziyiti namayen qilinghan we Uyghur xelqining nime üchün Olimpik yighinining Bei jingda ötküzülishige qarshi turidighanliqi heqqide izahat berilgen teshwiqat waraqliri tarqitip berildi.

Esilide Xitay hakimiyiti Olimpik mesh’ilining 6 – ayning 26 – küni Sherqiy Türkistangha yétip kélidighanliqini élan qilghan idi.
Emma, 5 – ayning 15 – küni Xitay hakimiyiti tuyuqsiz Ürümqide axbarat elan qilip, mesh’elning 6 – ayning 16 – küni kechte bu rayongha élip kélinidighanliqini, mesh’elni aylandurush herikitining 6 – ayning 17 – küni bashlinip, 19 – küni axirlishidighanliqini bildürdi.

< Tian shan tori > ning xewer qilishiche, Olimpik mesh’ilini kütiwélish we mesh’elni Ürümqide aylandurush murasimi bügün Xitay watqi etigen sa’et 9 da Ürümqidiki < Xelq meydani > da ötküzülgen bolup, murasimgha Xitay we chetel muxpirliridin bolup 400 din artuq muxpir teklip qilinghan.

Mesh’elni Ürümqide aylandurush üchün 208 neper kishi tallap chiqilghan bolup, bularning 55 pirsenti Xitaylar.

Sa’et 9 din 40 minut ötkende < Aptonom rayonluq partikom > ning sekritari Wang le quan tunji bolup olimpik mesh’ilini dangliq uyghur Boksurchi Abdushükür Iminge tapshurghan, shunung bilen mesh’elni kötürüp sheherni aylinish herikiti resmiy bashlanghan we aylinish ikki sa’et dawam qilghan.

< Tian shan tori > da bu heqte elan qilinghan xewerlerdinmu körüwélishqa boluduki, Xitay hakimiyiti murasim meydanida amanliq tedbirlirini alahide kücheytken bolup, murasimgha qatnashqanlarning, hetta usul oynaydighan artislarningmu hemmisining meydiside salahiyet kenishkisi esiqliq. Ammining otturisigha we etrapigha pütünley qoralliq saqchilar orunlashturulghan bolup, bu menziridin birxil wehime tuyghusi chiqip turidu.

Ürümqidin kelgen jiddi uchurlardin melum bolushiche, bügün idare – jemiyetler ishchi – xizmetchilerni öyliride aram élishqa buyrighan bolup, ularni tala – tüzge chiqmasliqqa, derizilirini achmasliqqa agahlandurghan, shundaqla Uyghurlar toplushup olturaqlashqan bezi yollarning chiqish eghizliri qamal qilghan.
< Tian shan tori > ning bügünki < ammidin pikir > sehipisige biri teripidin yezilghan, < uh ! axiri tügidu, emdi öydin chiqalaydighan bolduq > digen sözler, bügün Ürümqidiki jiddilikni ispatlap turmaqta.

Olimpik mesh’ili ete Qeshqer shehride aylandurulidu.

< Dunya Uyghur Qurultiyi > bashchiliqidiki Uyghur teshkilatlirimu, eslide elan qilinghan we olimpik mesh’ilining Sherqiy Türkistangha kiridighan küni hisaplanghan 6 – ayning 25 – künidin étibaren pütün dunya miqyasida zor kölemlik naraziliq namayish uyushturushni pilanlighan idi, emma Qurultay merkizi orgini Xitayning alghan tuyuqsiz qararigha waqtida inkas qayturush üchün kechilep teyyarliq qilip bügünki naraziliq namayishni uyushturdi we namayish nahayiti muwapiqiyetlik ötküzülüp, Xitay hakimiyitige tegishlik jawap qayturuldi.

( Namayishning toluq neqmeydan körünishini < uygur.tv > din köreleysiz )

www.uygur.tv
www.uygur.org.