EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

   Sherqiy Türkistan Axbarat Merkizi

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2008 - yili 4  - ayning 16 - küni

Uyghur Qizlirini Xitaygha Yötkesh Ularni Xitayda Menggü Yerleshtürüp Quyushqa Yüzlendi

Toxtam arqiliq mejburlash: Uyghur qizlirini Xitay ölkillirige yerleshtürüshning yene bir hil ususli bolmaqta

Tianshan torining 4 – ayning 15 - künidiki xewirige asaslanghanda, Xitay hökümiti qizlarni ichkirige yötkesh hizmitini tehimu ghaljirlashqan halda , Uyhgur qizlirining Xitay ölkilliride uzun muddet turup qélishini emelge ashurushqa yüzlendürüsh üchün öz teshwiqatini kücheytken. Shu künki emgek küchlirini Xitaygha yötkeshke munasiwetlik xewerde diyilishiche, 260 mingdin artuq Uyghur déhqan ahalisi bolghan Qeshqer kona sheher nahiyisi Uyghur yashlirini Xitay ölkillirige yötkeshte nemunichi bolup bahalanghan. Xitayda yéngi emgek qanunigha bu yil ishlemchi bilen ishligüchi otturisida choqum toxtam bolushi kerak dep özgertish kirguzulgen bolup, Xitay hökümiti bu arqiliq olympictin burun özlirining emgekchilerning hoquqini qoghdaydighanlighini namayende qilmaqchi bolghan. Emiliyette bu, Xitaygha mejburi yötkiliwatqan Uyghur qizlirigha nisbeten ularni Xitay ölkilliride toxtam arqiliq mejburlap uzun muddet tutup qélish we ularni shu yerde mengülük yerleshtürüshtin bashqa nerse emes, chünki Uyghur qizlirining ishlesh mudditi toshqan haman qaytip kélishke hetta qéchip kétishke urunushi, Xitay hökümitining Uyghur qizlirini Xitay ölkillirige yerleshtürüsh arzusini qalaymiqan qiliwetken idi.
Xitay metbuatliri tetür teshwiqatini kücheytmekte
Xitay metbuatliri pütün küchi bilen Xitaygha ewetilgen Uyghur qizlirining nahayiti köp pul tapalaydighalighini shunga ularning uzun muddet toxtam tüzüshi we Xitay ölkilliride uzun muddet ishlep köprek pul tapqandila namratliqtin qutulalaydighanlighini teshwiq qilmaqta, emiliyette ETIC'ning biwaste igellishiche Xitaygha ewetilgen bu qizlar pütünley qul qiliwétilgen bolup, zawutqa solinip ayda üch tört qétim 24 saet ishleshke, her küni 12 saettin artuq ishleshke mejbur qilinghan, hetta köpinchisi ish heqqinimu alalmighan. Xitay hökümitining, mektep yéshidiki déhqan yashlirini bolupmu qizlarni her xil jismani emgek bilen terbiylesh kursillirini échip terbiylep, ilgiri ewetilgen qizlarning pul tépish uyaqta tursun jenini saqlashqa amalsiz qalghanlighini ularning birer kesip bilen terbiylenmigenligige döngep, Uyghur déhqanlirining közini yene bir qétim boyashqa urunmaqta.

Toxtam rastinla Ugyhur ishlemchillirining heqqini qoghdamdu

Xitay hökümiti toxtam tüzüsh qanuni emgekchilerning heqqini qoghdash üchün yolgha qoyduq dep teshwiq qilip, toxtamgha qol qoyush nisbitini bir Hoten rayonidila 95% ge yetküzgen. Emma bu toxtam zawut iglliri bilen emes belki ishlemchi topighini kelgen hökümet emeldarliri bilen yötkilidighan ishchilar otturisida imzalanghanliqtin, uning üsitige qanun Uyghurlarning menpeetini qoghdimaydighanliqtin bu hil toxtamning Uyghur ishlemchilerning menpeeti üchün Xizmet qilishi natayin. Uning ustige Uyghur qizliri uzun muddetlik toxtamgha qol qoyushqa mejburliniwatqan bolup, bu peqet Uyghur qizlirining Xitay ölkilliride assimilatsiye bolup yoqap kétishini emelge ashurushtiki ilgirlep bésiliwatqan qedemler xalas.

Xitay metbuatliri Uyghurlar bilen Xitaylarni ittipaq – inaqliqqa teshwiq qilmaqta

Gerche Uyghur xelqi bilen Xitay otturisidki ochmenlik yuquri pellige yetken bolsimu, Xitay hökümiti Tibet mesilisi otturigha chiqqan we pütün dunyaning közi Xitaygha tikilgen mushundaq bir pursette aldamchiliq siyasitini ishqa sélip, Uyghur Xitay ittipaqlighigha dair bir ikki misalni toxtimay teshwiq qilmaqta, mesilen 18 yashliq késel Uyghur yashqa 20 yashliq Xitay qizining dawalitish üchün iane toplawatqanlighi toghrisidiki xewerler yéqindin béri Xitay metbuatlirini bir aldi. Köpligen Uyghur balilliri dawalinishqa qurbi yetmey késellik sewebidin ölüp kétiwatqan, Xitay ishghaliyitidiki Sherqiy Türkistandek mushundaq bir ziminda, peqet birla Uyghur yashning yardemge érishelishi elbette Xitaylar üchün hayajan bilen teshwiq qilishqa erziydighan ehwal elbette. Xitay hökümiti qilche xijil bolmastin, bu ehwalni Uyghurlar bilen Xitaylarning qérindashliq mehribanlighidek qilip körsitip, Xitaylar Uyghurlargha ghemhorluq qilip kéliwatqan bir körünüsh süpitide teswirlep, Xitaylarning Uyghur xelqige séliwatqan namratliq, asimilatsi we késellik apitidek yoqutush zulumlirini pedezleshke tirishmaqta.


Copyright © www.uygur.org . All rights reserved 18.04.2008 16:44   A. Karakash