|
Germaniyede Barin Inqilabini Xatirilesh We Xitayning Hotendiki Basturush
Herikitige Naraziliq Bildürüsh Üchün Namayish Ötküzüldi
Bügün, yeni 4 – ayning 5 – küni Germaniyening München shehride, 1990 – yili
yüzbergen Barin inqilawining 18 – yilliqini tatirilesh, Xitay hakimiyitining
3 – ayning 22 – 23 - künliri Hotende yüzbergen Uyghur ayalliri herikitini
rehimsizlerche basturghanliqigha naraziliq bildürüsh, shundaqla omilpik
yighinining Xitayda ötküzülishige qarshi turush yüzisidin keng kölemlik
namayish élip bérildi.
< Dunya Uyghur Qurultiyi > ning merkizi orgini we qurultay qarmighidiki <
Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilati teripidin uyushturulghan bu
qétimqi namayishqa, Germaniyede yashawatqan uyghurlar, Germaniyediki
kishilik hoqoq teshkilatlirining wekilliri, Uyghurlargha hesdashliq
qiliwatqan German, Türk we Géritsiyelik dostlardin bolup birqanche yüz kishi
qatnashti.
Sherqiy türkistanning ay – yultuzluq kök bayriqini we Xitaygha qarshi türlük
sho’arlar yezilghan lozunkilarni kötergen Namayishchilar qoshuni Germaniye
waqti sa’et 13 : 00 da aldi bilen München shehridiki dunyagha meshhur <
Odeonsplatz meydani > gha toplandi, meydanda Uyghur namayishchilargha
qiziqip qarap turghan yerlikler we chetellik sayahetchiler köp bolup,
Germaniye saqchiliri meydandiki amanliq tedbirlirini alahide kücheytken idi.
Namayishning beshida, < Dunya Uyghur Qurultiyi > ning mu’awin reyisi
Esqerjan ependi etraptiki yerlik ammigha xitaben Germanche qilghan nutqida,
1990 – yili 4 – ayning 5 – küni yüzbergen Barin inqilawi we bu inqilapning
qanliq basturulghanliqi heqqide, shundaqla 2008 – yili 3 – ayning 22 – 23 –
künliri Hotenda Uyghur ayallirining Xitay hakimiyitige qarshi élip barghan
naraziliq herikiti we bu heriketning rehimsizlerche basturulup, 500 ge yéqin
bigunah ayalning qolgha élinghanliqi heqqide qisqiche melumat bérip ötti.
Esqerjan yene, Uyghur xelqining, dunya tenichliqining simowuli hisaplanghan
olimpik yighinining Xitaydek bir dektator we zalim döwlette ötküzülishige
qarshi ikenlikini alahide eskertip ötti.
Namayish jeryanida etraptiki ammigha, Barin inqilawi we bu qétimqi Hoten
weqesining tepsilati bayan qilinghan Germanche teshwiqat waraqliri
tarqitildi.
Namayishta yene, Germaniyediki < kishilik hoqoq teshkilati > ning mesuli
Yurgen Tirakmu söz qilip, Xitay hakimiyitining Uyghur we Tibet xeliqlirige
yürgüzüp kéliwatqan besim, zulum we qanliq basturush siyasitini qattiq
eyiplidi we Germaniye xelqini Uyghur we Tibetliklerning heqqani milliy
heriketlirini qollap – quwetleshke we ulargha hesdashliq qilishgha chaqirdi.
Namayish bashlinip bir sa’ettin keyin namayishchilar qoshuni saqchilarning
yol bashlishi bilen < Odeonsplatz meydani > din, München shehrining yene bir
merkizi meydani hisaplanghan < Sendlingertor meydani > gha qarap piyade
yürüsh qildi.
Bügün shenbe küni bolghini üchün, kochilarda ademler köp idi, namayishchilar
yol boyi, < uyghurlargha erkinlik >, < Uyghurlargha azatliq >, < Barin
shehidliri ölmeydu >, < Xitaylar wetinimizdin chiqip ketsun > digendek
sho’arlarni jarangliq halda toxtimay towlap mengip, etraptiki yerlik
ammining alahide qiziqishini qozghidi.
Namayishchilar qoshuni texminen 2 – 3 kilométir yol yürüp, < Sendlingertor
meydani > gha kélip toxtidi we jarangliq sho’arlirini buyerdimu dawam
qildurdi.
Uyghurlargha hesdashliq qilish we qollash yüzisidin namayishqa kelgen
Géritsiyelik bir meyip kishi söz qilip, olimpik dunyagha kelgen bir
döwletning gerejdani bolush süpiti bilen, olimpikning Bei jingda
ötküzülishige qarshi ikenlikini, chünki Xitay hakimiyitining bigunah Uyghur
we Tibet xelqlirini rehimsizlerche qattiq basturiwatqanliqini, Xitayning
buxil gheyri insani qilmishigha dunya jama’etchilikining süküt qilip
turmasliqini bayan qildi.
Namayishchilar qoshini München shehrining eng asasliq kochisidin ötkini
üchün, bu yollarda qatnash toxtutuldi we namayishchilar qoshunining aldi –
keynide köpligen saqchi mashiniliri qoghdap mangdi.
Bu qétimqi namayish belgilengen muddet ichide nahayiti retlik we tertiplik
halda muwapiqiyetlik ayaqlashti.
Namayishning neqmeydan körünüshlirini < uygur.tv > din toluq köreleysiz.
.
|
