23 - Mart Hoten Ayallar Namayishi: 600 Kishi Qamaqta

X2008.03.29 RFA

Tünügün radiomizgha kelgen inkaslardin biride, ötken yekshenbe küni Hotende namayish bolghanliqi we basturulghanliqi melum qilinghan idi. Tünügün yene amérikida yashawatqan bir uyghur yurti Hotende namayish bolghanliq heqqide uchur alghanliqini bildürgen idi. Biz bu munasiwet bilen Hotendiki bir qisim idare - jemiyet, soda - tijaret orunlirigha we aililiklerge téléfon qilduq. Ziyaritimizni qobul qilghanlarning köpinchisi yekshenbe we düshenbe küni yeni 23 ‏ - we 24 ‏ - mart künliri Hoten shehiride weqe yüz bergenlikini ashkarilidi. Weqeni beziler namayish dep bildürse, beziler topilang dep bildürdi.

Biz deslep Hoten sheherlik saqchi idarisigha téléfon qilduq. Saqchi xadimi bundaq bir weqening yüz bermigenlikini bildürdi. Andin Hoten sheherlik soda - Sanaet idarisigha téléfon qilduq, xadim weqedin xewiri yoqluqini bildürdi we sheherlik teshwiqat bölümidin ehwal igellishimizni tewsiye qildi.

Hoten shehirining gulbagh bazarliq saqchi ponkitigha téléfon qilduq. Saqchi xadimi téléfonni qoyuwetkendin kéyin, sayahetchi süpitide Hoten shehiridiki méhmanxanilargha téléfon qilduq. Kéyin yene bir qanche ailige téléfon qilduq. Bir aile weqedin xewersizlikini bildürdi.Yene bir aile, yekshenbe künidin bashlap bir qanche kün kochilargha chiqishning cheklengenlikini, hazir ehwalning normallashqanliqini bildürdi. Yene bir aile saqchilarning yollarni tosiwetkenlikini melum qildi.

Méhmanxana xadimliri weqeni birqeder tepsiliy chüshendürdi. Bir méhmanxana xadimining bildürüshiche, namayish yüz bergen, namayish ikki kün dawam qilghan, namayishqa 1000 din artuq kishi qatnashqan. Namayishchilarning köp qismi ayal. Namayishning birinchi küni 400 din adem qolgha élinghan, ikkinchi küni 200 ge yéqin adem qolgha élinghan. Qolgha élinghanlar arisida erlermu bar, emma ayallar köp sanda.

Biz uningdin bu weqeni közingiz bilen kördingizmu dep sorighinimizda, körmigenlikini emma saqchilar melum qilghanliqini bildürdi. Uning bildürüshiche, weqe yüz bergen küni saqchilar méhmanxanilargha kélip weqeni melum qilghan we gumanliq kishiler körülse derhal saqchigha melum qilishini tapshurghan hem diqqet qilishqa tégishlik kishilerning tizimlikini bergen.

Hoten shehiride dukan échiwatqan bir uyghur ayal weqedin kéyin Hoten shehiridiki melum bir bazardiki Xitay tijaretchilerning dukanlirini taqighanliqini bildürdi.

Tünügün yene ürümchide yashawatqan bir uyghur ziyalisi weqening bash - Axiri heqqide melumat berdi. Uning bildürüshiche, bu qétimqi weqege Hoten shehiridiki mutellip haji isimlik el ichide hörmetke sazawer tijaretchining saqchilar teripidin türmide öltürülüshi, Xitay hökümitining Hoten shehiridiki yashlarni keng kölemde tutqun qilishi sewep bolghan. Emma, Xitay saqchiliri bu ehwalni méhmanxana xadimlirigha, tibettiki weqening qutritishi bilen kélip chiqqan dep chüshendürgen.

Yuqarqi uyghur ziyalisining melum qilishiche, namayish dawamida, "qiyin - Qistaq toxtitilsun,", "mehbuslar qoyup bérilsun", diniy erkinlikke yol qoyulsun" we " yashisun örüp -Adetlirimiz" dep shuarlar towlanghan. (Shöhret Hoshur)