Uchur We Tehlil

1 - Olimpik Mesh’ilining Geritsiyedin Xitaygha Yolgha Sélinghanliqi Munasiwiti Bilen Germaniyede Namayish

Bügün, yeni 3 – ayning 24 – küni, < Dunya Uyghur Qurultiyi > merkizi orgini we Qurultay qarmighidiki < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilati, Olimpik mesh’ilining Geritsiyedin Bei jinggha yolgha sélinghanliqi munasiwiti bilen Germaniyening Miyonhin shehridiki Dunyagha mesh’hur < Meryen ana meydani > da Xitaygha qarshi naraziliq namayishi uyushturdi.

Namayish Germaniye waqti sa’et 13:00 te bashlanghan bolup, bügün Germaniyede bayram bolghini üchün, meydanda sayahetchiler nahayiti köp idi.

Meryem ana heykilining etrapigha toplanghan Uyghur namayishchilar, meydanni Sherqiy Türkistanning kök bayriqi bilen bizigen we Bei jing olimpik yighinigha qarshi lozunka we taxtilarni kötürüshken idi.

< Dunya Uyghur qurultiyi > ning mu’awin reyisi we Qurultay teripidin tesis qilinghan < olimpik yighinigha qarshi alahide komutet > ning mudiri Esqerjan namayishning beshida etrapta olushup turghan Germanlargha we chetellik sayahetchilerge xitaben söz qilip, Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistan xelqighe qarita yürgüziwatqan zulum we besim siyasitini qattiq eyiplidi.

Uyghur namayishchilar Xitaygha qarshi jarangliq sho’ar towlap, Meryem ana meydanini zil – zilige saldi.

Namayish jeryanida etraptiki ammigha teshwiqat waraqliri we biroshurlar tarqitildi.

Bu qétimqi namayishqa, Germaniyening Miyonhin shehridiki Uyghurlardin bashqa yene aldinqi küni ötküzülgen < Yawropada Newruz > senet kechilikige qatnishish üchün Qazaqistan, Norwigiye, Shiwitsiye, Bilgiye qatarliq döwletlerdin kelgen Uyghurlarmu kélip qatnashti.

2 - Hotendiki Yer Tewresh Apitide Ölgenlerning Sani 300 Etrapida

< Tianshan tori > ning xewiride körsütülishiche, 3 – ayning 21 – küni Hotende yüzbergen yer tewresh apitining biwaste ziyinigha uchrighanlarning sani 97 ming kishidin ashqan bolup, iqtisadi ziyan 110 milyon 400 yuandin ashqan. Örülüp chüshken olturaq öylerning sani 2200 eghizdin artuq.

Hazirgha qeder Xitay metbu’atliri Hotendiki yer teshresh apitide ölgen we yarilanghanlarning sani heqqide eniq melumat bermidi.

Emma, < Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning Hotendin biwaste igellishiche, bu qétimqi apette ölgen Uyghurlarning sani 300 etrapida bolup, yarilanghanlarning sani bir qanche mingdin ashidu.

3 - < Yawropada Newruz > Senet Kechiliki Tentenilik Halda Muwapiqiyetlik Ötküzüldi

< Dunya Uyghur Qurultiyi > qarmighidiki < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilati, Yawropada, jümlidin Germaniyede yashawatqan Uyghurlar otturisidiki birlik – barawerlikni, inaq – ittipaqliq we dostluqni yenimu ilgiri sürüsh, ularning milliy tuyghulirini ashurush, milliy mediniyitimizge we en – eniwiy senitimizge warisliq qilish, yene shundaqla Uyghurlarni Yawropa xelqlirige tonutush meqsidide, her yilliq Newruz bayrimida chong tiptiki senet kechiliki ötküzüshni adetke aylandurup kelgen we bu senet pa’aliyitige, < Yawropada Newruz > dep nam bérilgen idi.

Buyil 3 – ayning 23 – künimu yene < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilatining uyushturushi bilen Germaniyening München shehridiki bir tiyatir zalida, < 2008 – yilliq Yawropada Newruz > namliq senet kechiliki ötküzüldi.

Jemi 3 sa’et dawam qilghan we intayin körkem we heshemetlik élip bérilghan bu qétimqi Newruz pa’aliyitige, Germaniyediki bezi partiye we kishilik hoqoq teshkilatlirining mesulliri, bezi ellerning Yawropadiki enchixanilirining wekilliri, Norwigiye, Shiwitsiye, Bilgiye qatarliq ellerdin kelgen bir qisim Uyghur qérindashlirimiz, shundaqla Germaniyede yashawatqan Uyghurlardin bolup 500 ge yeqin kishi qatnashti.

Milliy rehberlirimizdin merhum Ziya Semedining oghli we Qazaqistandiki jama’et aqsaqalliridin Riza Semedi we < Qazaqistan Uyghur Yashliri Birliki > ning reyisi Abdurishit Turdi ependiler, Germaniyediki Uyghur qérindashlirining Newruz shatliqigha ortaq bolush we ulardin hal sorash meqsidide, Qazaqistandiki < Yerkent bulbulliri Uyghur ansanbuli > ning mahir senetkarliridin terkip tapqan bir senet guruppisini bashlap Germaniyege kélip, < Yawropada Newruz > senet kechilikige qatnashti.

Germaniyediki Uyghur qérindashlirimiz teripidin hazirlanghan mol mezmonluq naxsha – usol nomurliri, xelqimizni jenggiwarliqqa, küreshke ündeydighan she’ir, epizotlar, Qazaqistandin kelgen mahir senetkarlirimiz teripidin yuquri maharet bilen orunlanghan naxsha – muzikilar tamashibinlarning qizghin alqishigha sazawer boldi.

Bolupmu ataghliq wetenperwer sha’irimiz we milliy küreshchimiz Abduhaliq Uyghurning shehid qilinghanliqining 75 – yilliq munasiwiti bilen hazirlanghan we unung hayatining axirqi minutliri namayen qilinghan, < Uyghur oghli > namliq kichik tiptiki diramma tamashibinlarning yuquri bahasigha we teqdirlishige érishti.

Noruz kechilikining yepilish murasimida, < Qazaqistan Uyghur Yashliri Birliki > ning reyisi Abdurishit Turdi ependi, Qazaqistanda yashawatqan Uyghurlarning salimini yetküzüsh bilen birge, ularning < Dunya uyghur Qurultiyi > gha we qurultay qarmighidiki < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilatigha qilghan iqtisadi yardimini Qurultayning bash katibi Dolqun Eysa ependige tapshurdi.

Yepilish murasimida, Qurultayning sabiq reyisi Erkin Alptekin, Qurultayning bash katibi Dolqun Eysalar söz qilip, chetellerde yashawatqan Uyghurlarni özlirining milliy alahidiliklirige, milliy seniti we mediniyitige sadiqliq bilen warisliq qilishqa, shundaqla Xitay mustemlikichilirige qarshi élip bériliwatqan milliy heriketlirimizge aktip qatnishishqa we uni qollap – quwetleshke chaqirdi.

Bu qétimqi Newruz kechiliki resmiy bashlinishtin burun tamashibinlargha Bei jing olimpik yighini eyiplengen we Sherqiy Türkistanning omomiy menzirisi namayen qilinghan qisqa filim qoyup bérildi.

Germaniye waqti chüshtin kéyin sa’et 16:00 de bashlanghan Newruz senet kechiliki, 19:00 da muwapiqiyetlik ayaqlashti.