Xitay Hökümiti Afriqidiki Crisisdin Paydilinip Demokratiyege Hujum Qilmaqta

Reuter agentlighining mushu ayning 15 - küni Johannesburgdin xewer qilishiche Xitayning nopuzluq hökümet geziti maqala elan qilip, Keniyediki topilangning Afriqiqgha gherp demokratiyesining maskelmeydighanlighini bildüridighanlighini jar salghan.

12 - ayning 27 – künidiki Keniyede ötküzülgen saylamda crisis peyda qilip 27- dekabirdin béri 612 ademing ölishige sewepchi boldi, bu weqe, Keniyening muqimlighidin menpeetlinip, Keniyening yer baylighini köprek sumurushtin bashqini meqset qilmaydighan Xitaydek bir dölet üchün demokratiyege hujum qilidighan yene bir bahane bolup qaldi.

Emma Afriqidiki nurghun döletler demokratiyege teshna, ular demokratiyening bedelsizla qolgha kélidighan nerse emesligini yahshi chushinidu. Algériye El watan geziti maqala elan qilip Xitay hökümitining bu hil birtereplime köz qarishini rasisliq dep eyiplidi, Shundaqla “Xitay hökümitining qarishiche bolghanda Afriqa xelqi peqet dictatorship we erkin demokradiyedin mehrum halda yashashqa tegishlik xelqmu? Bu Afriqiliqlarni rasisliq bilen kemsitkenlik, Xitay memlikitining iqtisadi küchluk bolghini bilenla hergizmu Afriqigha ülge bolidighan dölet sistemisi bar dölet qatarigha kirmeydu, Xitaydiki insan heqlirining depsende qilinishi we axbarat erkinligining cheklinishidin ibaret misallarning özila Xitayning biz egishishke bolmaydighan dölet ikenligini ispatlaydu” dep yazdi.

Köpligen Afriqa xelqi, Xitayning billionlap dollar Afriqigha meblegh sélishigha qarimay, Xitayning dölet tüzülmisige egishishni halimaydu we “ demokratiye elwette Xitayning xelqni basturidighan tüzülmisidin yahshi “ dep qaraydu.

19 - esrlerde Afriqigha gherplikler yamrap ketken bolsa,bugunki künde ularchiqip ketkendin keyin bu keng zimingha Xitaylar yamrashqa bashlidi. Xitay hökümiti Afriqigha keng kolemde meblegh sélip Afriqining iqtisadini control qilish bilenla qalmay zortürkümde Xitay köchmenlirini köchürüp apirip Afriqini ikkinchi Xitay dölitige aylandurushni meqset qildi. Afriqining demokratiyélishishi Xitayning bu üzül késil mustemlikichilk chüshini weyran qiliwétidighanliqtin, demokraiyege qarshi teshwiqatlarni Afriqida jenining bériche kücheytmekte we Afriqa xelqining erkin saylam we demokratik heq hoquqlardin mehrum halda, Xitayning depigha usul oynaydighan qorchaq ditatorchilarning ayaq astida yashawérishi Xitay menpeti üchün bekmu paydiliq bolghanliqtin, demokratiyeni qandaqtu gherpliklerning systemisi digen sepsetinikoturup chiqip,gherp mustemlikichinng derdini tartqan Afriqa xelqini demokratiyedin yiraqlashturmaqchi. Emma, demokratiye insaniyetning barawerligi we heq hoquqlirigha kapaletlik qilidighan uniwersal sestema bolup, u hergizmu bir millet yaki bir döletke mas kélidighan, yene bir dölet wemilletke mas kelmeydighan nerse emes. Dunyadiki gherp mediniyitige mensup emes belki Islam mediniyitige mensup bolghan Türkiyege ohshash memliketlerning yaki Asia mediniyitige mensup bolghan Yaponiye we Singaporgha ohshash memliketlerning demokratik systemda bashqurilishi buning délili.
.