Uchur we Tehlil

1) Xitay Bayantchisi Xitay Hindastan Chigra Rayunning Muqumliqini Saqlashqa Turushishi Kerek dédi

Xitayning Xinhua torining 12 - ayning 1 - künidiki xewirige qarighanda, Xitay tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi Chengang bayanat élan qilip, Xitay Hindistan ottursidiki chégra talash - tartish mesiliside Xitay bilen Hindistan ikki dölet chégra mesilisi hel bulushtin burun chégra rayonining ténchliqi we muqimliqini choqum ortaq küch chiqirip qoghdishi kérek digen.

Xewerlerge qarighada, Hindistan terep Xitay Hindistan chégra emeliy konturul siziqigha yéqin bolghan bir jaydiki tashyolni rimont qiliwatqanda, Xitay terepnning qarshi turushi bilen rimonit qilish ishlirini waqinche toxtitip qoyghan.

http://news.ifeng.com/mainland/200912/1201_17_1458399.shtml

2) Xitayning Xelq Géziti Milletler Ittipaqliqi Toghrusida Maqale Élan Qildi

Xitayning xelq gézitining 11 - ayning 30 - künidiki xewirige qarighanda, pütün memlikettiki milletlerning büyük ittipaqliq digen témida özür élan qilghan bolup, Xitay maqalisida Xitay kompartiyisi hoqoq tutqan 60 yildin buyan qolgha keltürülgen netijielrni hedep mubalige qilip, pütün memliket xelqi bay bayashat bextiyar yashimaqta dep biljirlighan hemde Xitaydiki barliq milletler Xitay kompartiyisini söyidu we himaye qilidu, shunisi éniqki Xitay kompariyisi bolmighan bolsa Xitaydiki xelqlerning bügünki hör bextiyar azat zamani bolmighan bolatti digen. Bu maqalimu ilgiri Xitay kompartiyisining sadiq ghalchiliri kommunist Xitaylargha yalaqchiliq qilip yézip chiqqan yalghan saxta bayanlarni qayta tekrarlighan bolup, hemmisi emeliyete adem aldaydighan quruq epsanilerdin bashqa nerse emes.

Xitay kompartiyisi Xitaydiki hakimiyetni tartip alghandin kéyin Xitaydki ijtimayi mesillerni hel qilalmidi, chünki Xitay kompartiyisimu ilgiri Xitay tajawuzchi hakimiyetlirige oxshash bashqa döletlerge tajawuz qilish we bashqa milletlerni qul qilip, ularni mustemlike asarette qiynash hem shundaqla ularni 2 - derijilik puqra ornida körüp, depsende qilishtin xaliy emes idi, hette Xitay kompartiyisi Uyghur, Tibet qatarliq milletlerge bolghan basturushni hessilep ashurup, özidin burunqi hakimiyetlerdin qanxorluq, wehshiylik we zalimliqta köp derije éship ketti. Bundaq ehwalda Xitay kompartiyisining yene milletler ittpaqliqini teshwiq qilishi hem uningdin közligen meqsitige yitelishi qandaqmu mumkin bolsun?

Uyghur xelqi dunyagha qan yighlimaqta, Xitayning Uyghur xelqini qanliq basturup Sherqiy Türkistanda irqi qirghinchiliq yürgüzgenliki we Xitay köchmenlirige tetur teshwiqat ishlep özi adem öltürgenni az digendek Xitay köchmenlirining qoli bilen bigunah Uyghur xelqini öltürgenliki köz yumghili bolmaydighan heqiqet. Mana del mushundaq bir heqiqet aldida Xitay kommunistliring atalmish milletler ittpaqliqi digini qandamu emelge ashsun? Emeliyette bu orini Xitay kommunistliri özi kölighan origha özi chüshidu. Mana bu Sherqiy Türkistanda Xitay mustemlikichilirini kütüp turghan halakettin ibaret.

http://news.ifeng.com/mainland/200911/1130_17_1455698.shtml

3) Xitay Korla Tömüryol Saqchilirining Bu Yil Kirgendin Buyan 207 Jinayet Gumandarini Qolgha Alghanliqini Ashkarlidi

Xitayning qanunchiliq gézitining 11 - ayning 30 - kündiki xewirige qarighanda, Ürümchi tömür yol saqchi idarisi bilen Korla tömür yol saqchi idiarsi öz ara hemkarliship qanun toridin qéchip yürgen 207 ademni qolgha alghanliqini ashkarlighan.

Xewerde jenobiy “Xinjiang” din ibaret bu adem shalang, az sanliq millet köp topliship olturaqlashqan tebiy muhiti nachar, tört etrapi qumluq we chöllük bilen qaplanghan bu zéminda türlük jinayetchiler topliship, bu zéminni özlirining panahgahigha aylandurwalghan. Korla tömür yol saqchi idarisi özlirining ebzel üstünlükidin paydilip nurghun jinayet gumandarlirini qolgha chüshürdi diyilgen.

Emeliyette Xitay mustemlikichilir Sherqiy Türkistanda qolgha chüshürduq we qanun boyiche jazaliduq dep jakarlighan jinayet gumandarlirining köppinchisi Uyghurlar bolup, Xitay mustemlikichiliining zulumigha chidimay Xitay mustemlikichilikige qarshi küresh qilghan azatliq jengchiliridur. Xitay mustemlikichilri jenobiy rayonlargha köplep saqchi we esker turghuzup hem jasusluq organlirini tesis qilip Uyghur xelqige zerbe bérish we basuturushni özlüksiz kücheytip kelmekte.

http://finance.ifeng.com/roll/20091130/1521600.shtml