Uchur we Tehlil

1) Xitay Charqiliq Nahiyisidiki Déhqanlar Chilan Bagh Berpa Qilip Bay Boldi dep Xewer Berdi

Xitayning Xinhua torining 11-aying 17-künidiki xewirige qarighanda, Teklimakan qumluqining sherqiy jenubigha jaylashqan Charqiliq nahiyisidiki déhqanlar chilan tikip, chilanchiliq bilen shoghulliqinip béyip ketti, hazir ularning kengri azade öyi bar, qoligha nurghun pul kiridi, turmushi bay bayashatliq ichide ötmekte dep xewer bergen. hemde buning tipik misali süpitide Song Li isimlik chilan tikken bir Xitayning bay bolush jeryanini bahane qilghan.

Xitay mustemlikchi hakimiyiti Sherqiy Türkistanning jay jaylirigha Xitay köchmenlirini türkümlep yötkep kélip, ulargha bay munbet zéminni bölüp bérip, ulargha türlük étibar bérish siyasetlirini qollunush arqiliq ulargha bay bolush yolini échip bergen. Biraq oxshash bir rayonda turwatqan yerlik Uyghur déhqanlirigha bolsa bundaq étibar bérish siyastini qollinish uyaqta tursun eksiche ulargha toxtimay baj, türlük séliq we hashar emgekke sélish arqiliq ularning téximu namratliship kétishige sewep bolghan.

Xitay mustemlikichiliri Xitay köchmenliri kontirul qilwalghan rayonlarda Xitaylarning béyip ketkenlikini hedep teshwiq qilish arqiliq bir qisim nadan kishilerge Xitaylar bolmisa biz Uyghurlar tereqqiy qilalmaydikenmiz digen xata tesirni bermekte. Xitay hökümranliri emeliyette Sherqiy Türkistanda yürgüziwatqan musutemlikichilik siyastining tüp mahiyiti Uyghur xelqini qul qilip, Xitay köchmenlirini bu zéminning heqiqiy xojayinigha aylandurush we shu arqiliq téximu köp Xitay köchmenlirining küchüp kélishini qolgha keltürüp, bu zéminni ebediy özining zéminigha aylandurwélishni meqset qilghan.

http://www.xj.xinhuanet.com/2009-11/17/content_18251045.htm

2) Xitay Sherqiy Türkistandiki 9 Milyon 800 ming Adem Yertewreshke Chidamliq Öyge Ige Boldi dep Xewer Berdi

Xitayning Xinhua torining 11-ayning 16-künidiki xewirige qarighanda, Xitay kommmunist hakimiyitining méhri shepqetliri we zor küch bilen qollap quwetlishi arqisida Sherqiy Türkistandiki tengri téghining shimali we jenobida jemiy 9 milyon 800 ming adem yertewreshke chidamliq öylerge köchüp kirip, xeterlik kona öyler bilen xoshlashqan, 6 yil tiriship qurulush qilish arqiliq bu atalmish yertewreshke chidamliq öyler sélinip bolghan.

Xitay mustemlikichiliri xewiride nurghun meblegh toplash arqiliq bu qurulushni tamalighanliqini hem shundaqla bu qurulush jeryanida nurghun maddiy maliye we adem köching serip qilinip yasap chiqqanliqini bildürgen. Biraq Xitay kommunist hakimiyiti yertewreshke chidamliq öy salimiz digen bahane bilen Sherqiy Türkistan xelqige nurghun séliqlarni salghan, bolupmu buxil ehwal Sherqiy Türkistanning jenubidiki rayonlarda tolimu éghir iken. Uningdin bashqa yertewreshke chidamliq öy salimiz digen bahane bilen nurghun Uyghur déhqanlarning öylirige saxtiliq ishletken bolup, aldamchiliq ehwali éghir iken. Uningdin bashqa yene yertewreshke chidamliq öy salimiz dep jughlighan pullar hem yuqurdin bergen pullarni qalaymaqan ishlitish, özining qiliwélish, parixorluq chiriklik mesilisimu éghir bolup, bu xil ehwal Sherqiy Türkistan xelqining küchluk narazliqliqlirini qozghimaqta iken.

http://news.ifeng.com/mainland/200911/1116_17_1438271.shtml

3) Xitay Amerika we Xitay Ortaq Riqabetlishidighan Hemkarliq Munasibitini Qurup Chiqidu dep Xewer Berdi

Xitay xewerler torining 11-ayning 17-künidiki xewirige qarighanda, Xitay kommunist hakimiyitining reisi Hu Jintao xelq sariyida Amerika pirizdinti Barak Obama bilen körüshkende alahide söz qilip, Amerika pirizdinti Obamaning qoshulushi bilen, ikki dölet rehberliri dawamliq alaqilishish, sözlishish, köp tereplik uchurushish qatarliq shekiller arqiliq, zich alaqini saqlash lazimliqa qoshulghan.

Xitay kommunist hakimiyiti Amerika hökümiti bilen hemkarliship we öz ara chüshinish hasil qilip, Xitay Amerika arisida sözlishish almashturush, hemkarliq, ortaq tirishchanliq körsitishni asas qilighan 21 - esirge yüzlengen Xitay Amerika hemkarliq munsiwiti qurushni umid qilidighanliqini bildürgen.

Xitay Amerika bilen hemkarliq munasiwiti kücheytishni umid qilsimu biraq Xitay Amerika munasiwitide tosalghular az emes, yeni Xitay kommunis hakimiiyitining Taiwange qaratqan tehdit sélish, aldash siyasitining küchiyishi hem shundaqla Uyghur we Tibet rayonidiki kishilik hoqoqning éghir derijide depsende qilinishi qatarliq bir qatar mesililer turmaqta.

http://news.ifeng.com/mainland/special/aobamafanghua
/zuixinbaodao/200911/1117_8535_1439615.shtml

4) Xitay Kommunist Hakimiyiti Ilghar Qoral - Yaraqlarni Zorküch Bilen Tereqqi Qildurmaqta

Xitayning Sherq xewerler turiing 11 - ayning 17 - künidiki xewirige qarighanda, Amerika yershari istiratigiyisi tori 12 - noyabir “Xitay radarigha qarshi bashquruldighan önümlük bombigha ige bolushni istimekte” namliq maqale élan qilghan bolup, maqalide Xitaying yéqinda ishlepchiqarghan aldinqi esirning 90-yilliri Russiyide yasalghan KH-31P tiplik bashquruldighan bombini yéngilash asasida yasapchiqilghan bombigha qarita baha bérilgen. Maqalida diyilishche Xitayda yasalghan bu bashquruldighan bombing zerbe bérish dairisi Rusiyide yasalghan bashquruldighan bombiningkidin küchluk bolup, toghurluq derijisi téximu yuquri iken.

Maqlide yene Xitay kommunist hakimyiti armiyisining Ameridiki türlük yuquri herbiy téxnikilargha ériship uni özning bashquruldighan bombilirigha ishlitishni umid qildighanliqi bildürülgen. Nöwette Xitay kommunist hakimiyiti pütün dunyada herbiy qisqartish we herbi hazirliqlarni cheklesh, ténichliqni teshebbus qiliwatqan mushundaq bir peyitte hedep herbiy küchni zorayitishi we herbiy chiqimni ashurup xelqining turmush sewiyisning töwen sewyide turushi bilen kari bomasliqi bir xeterlik ehwalning siginali bolup, Xitay herbiy küchini zoraytish arqiliq herbiy chong döletka aylisnish we shu arqliq dunyada Amerika bilen üzengge soqushturush qara niyitini ashkarlimaqta.

http://news.ifeng.com/mil/4/200911/1117_342_1439474.shtml