Uchur we Tehlil

1) Dalay Lama Xitayning Qarshi Turishigha Qarimay Arunachar Shitatini Ziyaretige Bashlidi

Xitayning yershari torining 11-ayning 8-künidiki xewirige qarighanda, Dalay Lama Xitay kommunist hakimiyitining küchlük qarshi turishigha qarimay Xitay - Hindistan chégra talash - tartishi boliwatqan Arunachar shitatigha bolghan ziyaritini bashlighan. Xitay tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi Machao ilgiri Dalay Lamaning buqétimqi ziyaritige nispeten Xitay hökümitining alahide diqqet qilwatqanliqini bildürgen idi.

Igellinishche Dalay Lama tikuchar ayrupilangha olturup, Xitay - Hindishtan chégra talash - tartishi boliwatqan rayunning sherqi qismidiki Dawang rayonigha 8-noyabir yitip barghan. Dalay Lama bu jayda bir hepte toxtap ötidiken. Bu qétimqi ziyaret Xitay kommunist hakimiyitini qattiq ghezeplendürgen.

http://news.ifeng.com/world/200911/1108_16_1425973.shtml

2) Xitay Bash Ministiri Wenjiabao Xitayning Diniy Siyasiti Yaxshi dep Biljirlidi

Xitayning sumrugh torining 11-ayning 8-künidiki xewirige qarighada, Xitay bash ministiri Wenjiabao shenbe küni Misir paytexti Kahirede Erep elliri ittipaqning bash shitabida qilghan nutqida, Xitaydiki musulmanlarning ehwalini tonushturghan, Xitay kommunist hakimiyitining Islam dinigha bolghan siyasitini sherhiyligen.

Xitay kommunist hakimiyitinig bash ministiri Wen Jiabao yene nutqida Xitaydiki herqaysi millet musulmanlirining yiterlik hörmetlinishke we qanuni jehette hoqoq menpetlirining qoghdilishqa érishwatqaliqini tekitligen, biraq mustemlike Sherqiy Türkistanda Uyghur musulmanliirning dunydadiki eng éghuir derijide depsende boliwatqan heqiqi ehwalini sözleshtin özini qachurghan. Yeni Uyghur musulmanliirning diniy étiqad, medeniyet étiqad, turmush örpi aditi, normal dinniy paaliyetlerni cheklep, dinniy zatlargha böhtan chaplap hedep ziyankeshlik qiliwatqanliqini hetta Uyghur musulmanlarni diniy jehette éghir derijide kemsitip ularni yeklep kelgenlikini, qanunsiz diniy paaliyet we unsurlagha zerbe bérish digen bahane bilen nurghun wetenperwer diniy zatlarni turmilerge qamap, qiyin qistaqlargha élip öltürwetkenlikini, Uyghurlargha musulman bolghanliqi üchünla térrorchi digen böhtanni chaplap hedep Uyghurlar üstindin basturush élip bériwatqanliqini azraqmu tilgha almighan.

http://news.ifeng.com/mainland/special/wenjiabaofangaiji/
news/200911/1108_8600_1426056.shtml

3) Xitay Rehberliridin Lichangqun Xitaydiki Axparat Xizmitini Kücheytish Toghursida Yolyuruq Berdi

Xitayning Xinhua torining 11-aying 8-künidiki xewirige qarighanda, 9 - nöwetlik Xitay axparat mukapati tarqitish, pütün memliket boyiche munawer axparat xizmetchilirini mukapatlash chong yighini 8-noyabir Xitayning paytexti Beijingda échilghan, yighinda Xitay rehberliridin Li Changqun alahide tekitlep, Xitaydiki axparat xizmetchiliridin bayriq rosehn halda Xitay kompartiyisining heqiqi jarchisi we karniyi bolushqa tirishishni telep qilghan. Hem shundaqla ulanring Xitay kompartiyisining Xitaydiki atalmish dana siyasetliri Fangzhen Luxianlirining küchep teshwiq qilishqa küch qoshushni telep qilghan.

Xitay kompartiyisi Xitaydiki barliq uchur axparat wasitilriini qattiq kontirul qilghan bolup, bu xil qattiq konturulluq hette Ürümchi 5- iyul weqesidde özining heqiqiy ipadisini tapqan idi. Yeni Xitay kompartiyisi Xitay zémndiki herqandaq bir axparat wastisini Xitay kompartiyisining iradisi boyiche xewer bérishke, axparatning chinliqigha hörmet qilmay we uninggha ehmiyet bermey belki Xitay kommunist hakimiyitining iradisi boyiche ish körüshke mejburlighan.

Sherqiy Türkistandiki axparat qamali ta hazirghiche boshighini yoq, yeni alaqe - uchur wastiliri pütünley üzüp tashlinip, barliq xewerler peqet Xitay komunist hakimiyuiting eng chong zuwani bolghan Xinhua agentliqi bilen bérilmekte. Bu uchurlar pütünley burmilanghan bolup, Xitay Uyghur xelqining kommunist hakimeytning jallatliri terpidin irqi qirghin qiliniwatqan Uyghur siyasi jinayetchiler toghursida birmu xewerni sirtqa chiqarmay belki Xitay kompartiyisining burayunda yürgüziwatqa sésiq nami jahan'gha pur ketken yardem bérish Güllendürüsh siyasetlirinila teshwiq qilmaqta.

http://news.ifeng.com/mainland/200911/1108_17_1426073.shtml