Uchur we Tehlil

1) Obama Pütün Döletning Choshqa Zukimi Tüpeyli Jiddiy Haletke Kirgenlikini Jakarlidi

Xitayning Xinhua torinig 10-ayning 26-künidiki xewirige qarighanda, Amrika aqsaray 24-oktebir bayanat élan qilip, Amrika perizdinti Obamaning boyruq élan qilip, pütün memliketning choshqa zukimi seweplik jiddiy haletke kirgenlikini, munasiwetlik resmiyetlerni addiylashturup, dawalash tarmaqlirining choshqa zukimigha taqabil turushigha qolayliq yaritidighanliqini bildürgen.

Amerikidiki yuqumluq kiselliklerning aldini élish we kontirul qilish merkizning 23-oktebir bayan qilishche, choshqa zukimi Amerikida tarqalghandin kéyin téz sürette yamrap ketken. Buyil 4-aydin buyan 4000 din köprek Amerikiliq choshqa zukimi bilen ölüp ketken. 20 mingdin köprek kishi doxturxanilarda yétip dawalan'ghan.
Molcherlerge qarighanda choshqa zukumi bilen yuqumlanghan kishilerning sani milyondin ashidiken. Choshqa zukimigha taqabil turush nöwettiki jiddiy mesilige aylanghan.

http://news.ifeng.com/world/special/zhuliugan/zuixinbaodao
/200910/1025_6347_1403427.shtml

2) Chongqingda Qara Jemiyetke Zerbe Bérish Jeryanida 8 Nazaret Derijilik Emeldar Yiqildi

Xitayning sherqíy sheher gézitining 10-ayning 25-künidiki xewirige qarighanda, hazirgha qeder Chongqing sheherlik teptish mehkimisi dilo turghuzup tekshürüsh élip bériwatqan “qara memiyetke zerbe bérip teltüküs yoqutush” mexsus zerbe bérish herkitide éniqlanghan herxil memori xadimlardin 50 neper bar bolup, buning ichide 28 neper saqchi, baj soda sanaet qatnash qatarliq hökümet tarmaqliridin 8 neper, dölet igilikidiki karxana adwukat systimisida xizmet qildighanlardin 14 neper kishi bar iken, buning ichide 8 nepiri nazaret derijilik dölet emeldarliri bokup, hazir jiddiy tekshürülmekte iken.

Nöwette Xitayning Chongqing shehridiki teptish mehkimisi qara jemiyetler bilen éghiz burun yaliship, ulargha qoghdash künliki bolup bergen emeldarlarni jiddiy éniqlawétiptu. Xitayda emeldarlarning chiriklikishi parixorluqi tolimu éghir bolup, bu xil ehwal pütün Xitay dölitide umumiyüzlük bir ijtimayi hadisige aylinip qalghan.

http://news.ifeng.com/mainland/special/chongqingdahei/news
/200910/1025_7869_1403509.shtml

3) Taiwan Armiyisi Jasusluq Sunniy Hemrasi Arqiliq Xitay Armiyisining Herkitini Küzitiwatidu

Xitayning yershari torining 10-aynig 25-künidiki xewirige qarighanda, Taiwan armiyisi jasusluq sunni hemriyini ijarige alghan bolup, bu sunni hemra Xitay armiyisining sunni ehmrayi bilen teng qedemde alem boshluquda turup raziwitka wezipisini jari qilalaydiken. Taiwan harmiyisi dawarang sélip biz nimini süretke tartimiz disek shuni süretke tartalaymiz didi dep bayan qilghan.

Xitay hökümet terep bu heqte bayan qilip, Taiwan terepning ijarige alghan jasusluq sunni hemriying iqtidarini yaxshi emes, u Xitaygha tehtid élip kelelmeydu dep qarighan.

http://news.ifeng.com/taiwan/3/200910/1025_353_1403543.shtml

4) Xitay Tarim Nifitlikining Jenobiy “Xinjiang” ni Tebiy Gazlashturush Qurulushi Jiddiy Élip Bérilmaqta

Xitayning Xinhua torining 10-ayning 25-künidiki xewirige qarighanda, Xitayning jenobi “Xinjiangni tebiy gazlashturush qurulushi”ning jiddiy élip bérilishigha egiship, aqmom tebiy gazliqining 2-qararliq qurulushi pütken we Qeshqe, Atushtiki tebi'i gaz ishletken ademlerning sani 100 minggha yetti dep xewer bergen.

Xitay mustemlikichiliri hazir hedep jenobiy rayonlarda tebiy gaz ishlitishni keng türde umumlashturwatqanliqini dawrang qilmaqta. Biraq tebiy gaz hem néfitlerni qandaq bulang - talang qiliwatqanliqini yushurmaqta. Xitay mustemlikichiliri Sherqiy Türkistan xelqige bergen azghine tebiy gazi emeliyette pütün Sherqiy Türkistandin bulang - talang qilghan tebiy gazinnig adida xuddi “déngizdiki bir tamche su” din ibaret. Xitay mustemlikichiliri hedep - bulang talng qiliwatqan tebiy gazlarning sani heddiy hésapsiz. Sherqiy Türkistandin shunche köp tebiy bayliq chiqsimu biraq Sherqiy Türkistan xelqi bolupmu jenobiy rayonlariki Uyghur xelqi intayin namrat yashimaqta. Mana bu Sherqiy Türkistanda mewjut bolup turwatqan türlük tiragidiyilerning ichidiki bir éghir ehwal.

http://news.ifeng.com/mainland/200910/1025_17_1403785.shtml