Uchur we Tehlil

1 ) Xitay Teshqi Ishlar Ministirliki New York Kishilik Hoqoqni Küzitish Teshkilatining Dokilatigha Narazi Boldi

Xitayning yershari torining 10 - ayning 22 - künidiki xewirige qarighanda, bash shitabi Amerikining New York shehrige jaylashqan kishilik hoqoqni küzitish teshkilatning yéqinda sunghan bir parche tekshürüsh dokilatida Ürümchi 5 - iyul weqeside yoqap ketken Uyghurlar toghursidiki ehwallarning tilgha élinghanliqigha taqabil turush üchün, Xitay tashi ishlar ministirlikining bayanatchisi muxpirlarnin kütüwélish yighinida gherip muxpirlining sorighan sualigha jawap bérip, “biz bu teshkilatning zadi qandaq bir nersige asasen bundaq dokilatni yézip chiqqanliqi bilmiduq. Siler bilsiler, bu teshkilat ilgiri köp qétim ighwa tarqitip Xitaygha hujum qilghan, bizning tekitleydighinimiz, Ürümchi 5 - iyul weqesi chigra ichi we sirtidiki üch xil küchler birlikte teshkilligen pilanliq buzghunchiliq weqesi, Xitayning munasiwetlik ediliye tarmaqliri Xitayning qanungha asasen munasiwetlik dilolarni bir terep qilwatidu” digen.

Xitay kommunist hakimiyiti ezeldin ras gep qilip baqmighan hem shundaqla gheriptiki démkoratik döletlerning Xitaygha kishilik hoqoq ehwalini yaxshilash we Uyghur, Tibet qatarliq milletlerge bolghan milliy kemsitish basturush, zulum qilish qatarliq herketlerni toxtitish toghrusida köp qétim nesihet qilghan. Biraq Xitay kommunist hakimiyiti buninggha ezeldin qulaq salghini yoq. Ekische Uyghur we Tibet rayonlirigha bolghan qattiq qolluq siyasitini yenimu kücheytip, bu milletlerni tézraq asmilatsiye qilip yoqutuwétish üchün jiddiy herket qilmaqta.

Xelqara kishilik hoqoqni qoghdash teshkilatlirining Xitayda künséri nacharliship kétiwatqan kishilik hoqoq ehwali toghrusidiki sunghan barliq dokilatliri emeliyetchil we rial pakitini asas qilghan bolup, polattek pakit aldida Xitay kommunist hakimiyitning yalghan sözlep, jinayitidin téniwélishi hergiz mumkin emes. Eger Xitay kommunist hakimiyitide keyni keynidin milliy tuqunushlarning meydangha kélishi mumkin emes. Xitay kommunist hakimyiti künséri éship bériwatqan döletning emeliy küchige tayinip turup Xitaydin bashqa atalmish az sanliq milletni téz sürette asmilatsiye qilip yoqutuwétish hem shundaqla Uyghur, Tibetlerni menggü bash kötürelmes qiliwétishtin ibaret rezil iplas meqsitige yetmekchi boliwatidu. Xitayning Sherqiy Türkistandiki milliy zulumi we irqi kemsitish siyasiti eng axirqi chekke yetken bolup, Uyghur xelqining dawamliq sewir taqet qilip turghudek taqiti qalmidi.

Heqiqet haman heqiqet. Xitay kommunist hakimiyiti Uyghur xelqi toghrusida qandaq yalghan sözlisun sözlimisun u haman dunyadiki erkinlik dimokratiye, insan heqlirini himaye qilghuchi dölet we xelqlerni hergiz aldiyalmaydu.

http://news.ifeng.com/mainland/200910/1022_17_1400400.shtml

2) Xitay Qolgha Chüshürgen Mehbuslarni Sotlashqa Bashlidi

Xitayning sumrugh torining 10 - ayning 22 - künidiki xewirige qarighanda, 17 - oktebir Ichki Munghulning Xoxot 2 - turmisidin qachqan mehbuslarning qoghlap tutush jeryanida birsining étip öltürlüp, 3 - ning qolgha chüshishige egiship, qolgha chüshken mehbuslarni sotlash bashlanghan. “17 - oktebir turme saqchisigha hujum qilip, turmidin qéchish dilosi” yéngi bir basquchqa kirgen.

Nöwette Xitay saqchiliri turmidin qéchip, qaytidin Xitay saqchilirinig qoligha chüshken bu mehbuslarni soraq qilip, diloni téz bir terep qilish üchün jiddiy xizmet qilmaqtiken.

http://news.ifeng.com/photo/

3) Xitay Chongqing Shehride Qara Jemiyet Teshkilligen Katibashlargha Ölüm Jazasi Berdi

Xitayning sumrugh torining 10 - ayning 22 - künidiki xewirige qarighanda, 21- oktebir Xitayning chongqing shehride qara jemiyetke zerbe bérish boyiche sot échilghan. Chongqing sheherlik birinchi ottura sot mehkimisi Yang Tianqing qatarliq 9 jinayetchige sot achqan we sot dawamida Yang Tianqing hem Liu Chenghu qatarliq ikki Xitaygha qara jemiyet teshkillesh, qesten adem öltürüsh zexmilendürüsh qatarliq jinayetler bilen eyiplinip ölüm jazasi bérilgen.