EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

   Sherqiy Türkistan Axbarat Merkizi

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2009 - yili 10 - ayning 19 - küni

Xitayning Sotidin Xitayning Milliy Siyasitige Nezer

Xitay kommunist hakimiyiti Sherqiy Türkistanda arqa arqidin “26 - iyul Guangdong Shaoguan shehrikidi “Shurui” oyunchoq zawutidiki Xitay ishchilirining Uyghur ishchilarni wehshiylerche urup öltürüsh weqesi” hem shundaqla “5-iyul Ürümchide yüz bergen Uyghurlarning ténch shekildiki namyishni qanliq basturup peyda qilghan irqi qirghinchiliq weqesi” qatarliqlar hem shundaqla 8 - ayning 20 - künidin bashlap Ürümchide peyda bolghan yingne sanjish weqesidin kéyin élip bérilghan atalmish jinayetchilerge achqan sot qatarliqlardin körüwélishqa boliduki, Xitay Sherqiy Türkistanda bir qatar Uyghur xelq üchün bir qatar adaletsiz sotlar échip, özining Uyghur xelqige qaratqan adaletsiz siyasitining heqiqi epti beshirsini échip berdi.

Shao Guan shehridiki qanliq qirghinchiliq yüz bergendin kéyin Xitay kommunist hakimiyit derhal bu weqening mahiyitini ikki Uyghur urup öltürülgen adettiki bir jinayi ishlar dilosi dep atidi we bu weqe toghursida héchqandaq bir éniq chüshenche bermidi, yeni weqe zadi qandaq yüz berdi? Nime üchün shunche köp Uyghur urup öltürwétildi? Nime üchün bir téléfon ursa 10 minutta yitip kélidighan Xitayning JXJ xadimliri kelmidi? Zawutning qoghdash xadimlir nege ketti? Yérim kéchidin tartip tang atquche yüz bergen shunche köp adem öltürülgen weqede nime üchün héchqandaq adem bu weqeni tosup qalalmidi? Xitaylar rasla torda tarqitilghan adettiki bir weqe üchün nechche ming adem bolup chaqmaq tezlikide qatilliq qoralliri bile qorallinip Uyghurlarni qebihlerche öltürwetti? Ölgen Uyghurlar nime üchün jimjit komwétildu hem shundaqla ularning aile tawabatliri tehditke uchraydu? Nime üchün aptonum rayun reisi nur bekri yalghanliqi alliqachan ashkarlanghan tohmetni qaytidin ras bolghan dep tilgha alidu? Mana bular Guangdong Shaoguan weqeside ta hazirghiche ashkarlanmighan sirlardur. Ademning eng ghezipini keltürdighini shuki Xitay kommunist hakimiyit bu weqede aran bir Xitaygha ölüm jazasi bérip, yene 10 nechche Xitaygha mudetlik qamaq zajasi bérish bilen tügetken we buni Xitay sotining adalet we barawerlikining namyendisi dep atighan. Biraq bu weqede ölüp ketken 50 nechche Uyghurning közi ochuq ketti. Bu Xitay kommunist hakimiyitige nahayiti éniq. Guangdong Shaoguan weqesige échilghan sot pütünley adaletsiz, bu sotning weqe üstidin chiqarghan barliq qararliri inawetsiz. Uyghur xelqi milletke haqaret keltürdighan bundaq adeletsiz sotni menggü qobul qilmaydu elbette.

Bu weqege ulushupla kelgen Ürümchi 5-iyul weqeside Xitay özining yalghanchiliq siyasitni yene bir qétim ispatlidi, yeni bu weqede ölgenlerning sani yoq. Yoqap ketkenlerning iz dériki yoq. Ürümchi weqeside Xitay hökümi ölgen yaralanghan we tutup kétilgen Uyghuralarning sanini nahayitri az dep élan qildi. Biraq yerliktiki kishilerning bildürüshche yoqap ketkenlerning sani 10000 din ashidiken. Ürümchide nurghun Uyghur mehelliri ademsiz chölderep qalghan. Köp aililirde musibet bolghan, ölgenlerning sani yerliktiki kishilerning bildürüshche 2000 din ashidken. Bu peqet kishilerning az dep perez qilishi. Heqiqi ölgen ademlerning sani uningdinmu köp bolushi mumkin. Xitay kommunist hakimiyiti mushuk poqini yushurghandek özining jianyetlirini yoshurup, nurghun Uyghurlarni mexpiy usullar bilen öltürwetken. Bu pajieni xelqimiz hergiz untup qalmaydu elbette. Bu Sherqiy Türkistan tarixida yüz bergen yene bir éghir pajielerning biri. Xitay bu weqede Xitay köchmenliri qoghdap we ulargha yantayaq bolup, nurghun bigunah Uyghlarning ölüp kétishige sewepchi bolghan we eng axirda Uyghurlarni köplep tutqun qilip, Uyghurlar üstin ölüm jazasi berdi. Biraq shu chaghda qatilliq qilgha birmu Xitay qanunning jazasigha yoluqmidi. Ular Xitay qanuning sirtida erkin yayrap yürmekte.

Yingne sanjish weqesi yüz bergendin kéyin Xitay merkizi hakimiyiti we mustemlikichi hakimiyet bu weqeni Ürümchi 5 - iyul weqesi bilen baghlap uninggha siyasi tus berdi we nurghun Uyghurlargha intayin éghir jazalarni bérip ulargha Xitay qanuning pepet Uyghurlarni basturush üchün xizmet qildighanliqidin ibaret bir heqiqetni yenimu éniq tonutti. Bir mu Xitay bu weqede qanunning jazasigha uchurmdi. Dimek bu Xitay köchmenlirining téximu ilgirligen halda Sherqiy Türkistanda iriq qirghinchiliq we zorawanliq herketlirini élip bérishigha yéshil chiraq yéqip berdi. Xitay hökümitining bu sotta Uyghur we Xitaygha tutqan ikki xil oxshash bolmighan siyasiti emeliyette Xitaylargha bérilgen xata siginal bolup, Xitaylarni Uyghurlargha zorawanliq qilishqa quturtishtin bashqa nerse emes.



9-ayning 2-, 3-, 4- künliri yüz bergen Xitaylarning namayishidimu nurghun bigunah Uyghurlar urup öltürüldi yarlanduruldi we dukanliri urup chéqildi, biraq bu weqening xaraktiri siyasi weqe dep békitilmidi hem shundaqla jinayetchi Xitaylar héchqandaq qanunning jazasigha uchurmay erkin bexaraman yürmekte. Ular atalmish Xitay mustemlikichilirining aldaetlik teng barawer qanuning qoghdishi we himayisige érishti. Biraq bichara Uyghurlar bolsa nimila qilsa Xitay qanunning zerbe bérish obiktibige aylinip qaldi. Ularda peqet teng barawer halda qanuniy tertip bilen sotlinish bolmidi. Mana bu Xitayning Sherqiy Türkistanda terghip qiliwatqan atalmish milletler teng barawer halda qanuniy hoqoqtin behrimen bolghanliqining roshen délili bolalaydu.

Meyli qaysi tereptin küzetmeyli kommunist Xitay Sherqiy Türkistanda yéqinqi bir nechche aydin béri höküm élan qilghan sotlar emeliyette Xitaydiki qanunning peqet Xitay köchmenliring heq hoqoqini qoghdaydighanliqini, Xitaynig eng chong ügey balisi bolghan Uyghurlar üchün héchqanda qoghdash hoqoqinng bolmaydighanliqini bu adaeltsiz qanuning emeliyette qanun dep atashqimu salahiyiti toshmaydighanliqini, shundaqla bu qanunning Uyghur we Xitay ottursidini zidiyetni menggü hel qilalmadighanliqni téximu éniq ispatlidi. Xitayning qanuni we sot mehkimiliri Xitaylar üchün qoghdash we paydilinish qorali, Uyghurlar üchün diktatora yürgüzüsh qorali bolup, Uyghurlarni basturush we Uyghur xelqini irqi jehettin qirghin qilish asmilatisitye qilish üchün xizmet qilmaqta.


Copyright © www.uygur.org . All rights reserved 19.10.2009 10:20   A. Karakash