EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SH T HEQQIDE OMOMI MELUMAT

 

SHERQIY TÜRKISTAN

 

DINIY SAHIPEI

 

TARIH SAHIPISI

 

KISHILIK HOQUQ

 

IQTISADI SAHIPE

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

OSMURLER SAHIPISI

 

REAL MEDIA FILIMLER 

 

UYGUR TESHKILATLIRI 

 

ALAQE ADRISI

 

HAWARAYI 

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLE

 

PIKIR DEPTIRI

 

DUAT ARHIBI 

 

MUHIM LINKLER  

 

   Sherqiy Türkistan Axbarat Merkizi

| |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhunggou - Taiwen  | |  Xelq'ara   | |

2009 - yili 10 - ayning 18 - küni

Xitay Hökümitining Merkizi Téléwiziye Istansisi Ürümchi 5 – Iyul Weqesining “Pütün Jeryani „ni Telewiziyide Körsetti

DWNEWS.COM — torining 2009 yili 10 ayning16 küni xewiri

Filim jeryani Xitayning Uyghur xelqige nomussizlarche qilghan töhmetliri bilen bashlanghan bolup, uningda weqelik mundaq burmilanghan:

Xitay hökümiti“ Dunya Uyghur Qurultéyi„ni bu weqening perde arqisidiki qomandani dep teshwiq qilghan.

Uningda yene, bipayan keng yaylaqlargha, ajayip zor bayliqlargha ige bolghan bu kengri zéminda Xinjiang goya göherdek nurlinip turghan bolup, bu zémindiki 47 millet ewlattin - ewlatqa hemnepes, teqdirdash bolup yashap kelgen………dégen sözler qeyt qilin'ghan.

Sherqiy Türkistanda 47 millet qachandin béri peyda bolup qaldi? Yerlikning xojisi bolghan Uyghurlar qachandin étibaren “ az sanliq millet„ge aylinip qaldi?

Emma buning ahirigha ulapla yene töwendikidek sahta jeryanlar dawam qilghan:

birnechche aylar ilgiridiki bir kechide bu zeminning tenchliqi we hatirjemliki rehimsizlerche buzuwétildi.dep bashlaydu ular!

“5- iyul küni kéchide Ürümchide urush, chéqish, bulash, ot qoyushtek egir jinayi qilmish yüz bérip, nurghun ademlerning ölüsh we yarilinishini keltürüp chiqardi ………pütün dunyani zilzilige keltürgen bu weqe“Dunya Uyghur Qurultéyi „ning “epti – beshirisini pütünley échip tashlidi„ polattek pakitlar ularning 5- iyul weqesining bashlamchiliri ikenlikini éniq délillidi….

Guangdong Shaoguande yüz bergen weqe “Dunya Uyghur Qurultéyi „ teripidin burmilinip pitne - pasat tarkitiqi peqet, zorawanliq arqiliq bölgünchilik peyda qilishtin ibaret.
Bu yil 26-iyun Xinjiangliq ishchilar bilen yerlik ishchilar jedelliship qalghan bolup, ademni heyran qaldurdighini, mushundaq bir jinayi ishlar delosi weqe yüz bérip 10 kün ichide tohtimastin burmilinip, eng ahir chong bir tragediyining yüz bérishige sewebchi boldi. 26-iyun weqesidin taki 5 – iyul weqesigiche (“Dunya Uyghur Qurultéyi„ özining uzun yillardin buyanqi rezil niyitini ashkarilidi. 26- iyun weqesidin kéyin “Dunya Uyghur Qurultéyi„ning lediri Rabiye. Kadir telefonda “Dunya Uyghur Qurultéyi„ning muawin lediri Séyi . Tümtürkke“Bu ishcha alahide qarash kérek, bu nahayiti yahshi purset„…… degen. 27- iyun küni . “Dunya Uyghur Qurultéyi „ qarmiqidiki “Sherqiy Türkistan informatsion merkizi„ bayanat élan qilip, 26 - iyun weqesini köptürüp teshwiq qilip “ichkiri ölkilerge élip bérilghan Uyghurlar Xitay hojayinlargha qul qilinip, eghir derijide depsende qilinishqa uchrighan„ dep jar saldi.


29 - iyun “Dunya Uyghur Qurultéyi „ning katipi Dolqun. Eysa bashchiliqida herqaysi döletlerde namayish élip bérilghan. 30 – küni “Dunya Uyghur Qurultéyi „ pütün dunya miqyasida qarshiliq namayish herikiti élip bérish, shundaqla pütün dunyadiki Uyghurlarni birlikte heriketke kélip, hökümitimizge bésim ishlitishke chaqirghan.

1 - iyul “Dunya Uyghur Qurultéyi „ mexsus jiddiy yighin chaqirip, chégra sirtidiki “Sherqiy Türkistanchi„larni internet we téléfon qatarliq yollar bilen, Sherqiy Türkistandiki Uyghurlarni “ichkiri ölkilerge ewetilgen emgek küchliri, eng köp bolghan Qeshqer rayonida chongraq namayish qilish„ qa küshkürtishining hemmisi bu yiginning netijisidur.
“Dunya Uyghur Qurultéyi „ning rigbetlandürüshi astida 3- iyundin kéyin bir türküm Sherqiy Türkistanchilar dölitimizning chetelde turushluq 22 elchixanisi aldida namayish qilghan. 4- iyunda “Dunya Uyghur Qurultéyi „ning bir bayanatchisi Xintangren téléwiziyisining ziyaritide “qanuniy hoquqimizni peqet topilang qilish arqiliqla öz qolimizgha alalaymiz„ dégen bolup, bu sözler internet we téléfon qatarliq wasitiler bilen tézlikte tarqitilip, bu weqening kélip chiqishigha seweb bolghan.

“Selqin tori„ning bashqurghuchisi Ahmet . Tursun chégra sirtidikiler bilen til biriktütüp , 5- iyul weqesining wakti, orni, xizmet teqsimati qatarliqlarni pilanlap, internet arqiliq alaqe we teshkilleshke qomandanliq qilip, 5- iyul weqeside chegra ichi we sirtidiki teshkiliy qomandanliq rolini oynighan. Aktipliq bilen Guangdong 26 - iyun weqesige dair uchurlarni ewetip, “Dunya Uyghur Qurultéyi „ning pitne pasat tarqitishida yardemde bolghan. 29 - iyun Guangdongdin Kurbanjan internettin saxta xewer bergendin kéyin, “Dunya Uyghur Qurultéyi „ning ezaliri 26 - iyun weqeside 18 Uyghur qaza qilghan, 300 Uyghur yarilan'ghan dep xewer tarqatti. 30 - künidin kéyin Ahmetjan .Tursun kéchilep internet aldida olturup, 5- iyul küni saat 17 de xelq meydanida yighilish togrisida Uyghurche xetler bilen uchur yézip, andin bu hetlerni süret sheklide yasap chiqqan. 4 - iyul küni seherde internettin qanunsiz yighilish toghrisidiki resim uchurlirini tépip chiqqan, hemde uni Xitayche xet sheklide “ ete chüshtin kéyin saat 5 te xelq meydanida “ namayiqa (namayish démekchi bolsa kérak!) bar, siler baramsiler? Uyghur bolsanglar chiqinglar„ dep yézip, 4- iyul küni saat 22:17de “qérindashlar QQ topi„da élan qilghan.

Sitatistika qilinishiche bu uchur 5- iyun saat 17 giche 1245 mushtiriliri teripidin 3357 QQ topigha 4720 qétim ewetilgen, körgüchilerning sani 50 minggha yetken. Buningdin sirt nurghunlighan küshkürtüsh harekterini alghan söz ibariler internetta toxtimay ewetilip, “qan'gha qan alimiz„ dégendek ibarilerningmu chiqishigha seweb bolghan. Bir qétimliq jinayi ishlar délosi mushundaq qilip “Dunya Uyghur Qurultéyi„ taripidin chongaytilghan. Emma buning hemmisi peqet birla meqset üchünki, u bolsimu zorawanliq arqiliq bölgünchilik peyda qilish. “Dunya Uyghur Qurultéyi „ning teshkillishi we küshkürtishi arqisida minglighan topilangchilar Ürümchi sheher merkizide urup, öltürüp bigunah puqralarning ölükini keltürüp chiqardi. 5- iyul saat 11de Rabiye. Qadir Ürümchidiki inisi Memet . Kadirgha telefon échip, kechte Ürümchide belkim birer ish bolishi mumkin dégen. Bu zadi nime ish? Bu bolsa 197 ademning ölüm xewiri, nechche minglighan ammining qéni, san sanaqsiz chéqilghan magazinlar we köydiriwétilgen mashinilar, Ürümchidiki xelq ammisini iskenjige élip turghan qorqunch , endishe…….5- iyul weqesi bu soalgha jawab berdi…….

Anglimaqqa Xitay hökümiti bu hil chüshendürüsh bilen xelq aldida ötkeldin ötiwalghili bolidu. Emma inchikilep qaraydighan bolsaq, bu chushendürüshte nurghun sahtiliqlarning barliqini bayqimaq tes emes.

5- iyul weqesidin awwal “ Sherqiy Türkistan„ rasttinla Xitayning sözliginidek tench, ittipaqmidi? Undakta wetende yüz bergen, “Barin weqesi „ “ Xoten qozgilingi„ we “ Ili qozgilingi„ dek nurghun inqilaplar qandaq yüz berdi? Nime üchün yüz berdi? Guangdongdiki oyunchuq zawutida wetinimizdin erzan emgek küchliri qatarida mejburi élip kétilgen Uyghur ishchilar 26 – iyun nime sewebtin qestke uchridi?

Xitay nomussizlarche Uyghur yigitliri Xitay qizlirigha chaqchaq qilghanliqi bu weqening kélip chiqishigha sewebchi boldi, emma bu peqet adettiki jinayi ishlar delosi, emma Sherqiy Türkistanchilar ishni chongaytip, éghwa tarqitip, 5- iyul weqesini keltürüp chiqardi dep biljirlidi. Undaqta atalmish “ adattiki jinayi ishlar délosi „Xitay hökümiti teripidin herxil wasitiler bilen xelqtin yoshurulup, ashkare qilinmidi. Xitay hökümiti “Sherqiy Türkistan„da milletlerning ittipaqliqi we muqimliqini saqlashta bundaq weqelerge alahide ehmiyet bérilmise xelqning ghezipige uchraydighanliqini, atalmish “inaqliq„qa kapaletlik qilghili bolmaydighanliqini bilmemdu? Ejeba bu weqe yüz bergendin kéyin taki 5 - iyul weqesi bölgünche 10 künge yéqin jeryanda Xitay hökümiti “ Sherqiy Türkistan„diki bichare Uyghurning ashu weqede qestke uchrighanlar üchün qattiq azablinishlirini, hetta atalmish “Xinjiang Uyghur aptonom rayoni „ mizning reislirige internetta yézilghan yürek zarlirini körmigenmidu? Internet yüksek derijide tereqqiy qilghan bügünki künde “ nijasetni kün bilen toskili bolmaydu„ghanliqidek bir heqiqetni Xitay hökümiti chüxenmemdu? Özlirini heqqaniyet terepdari dep jar séliwatqan Xitay tajawuzchiliri 26- iyun weqesidin kéyin her küni degüdek internetta qandaq teshwiqatlarning boliwatqanliqigha köz - qulaq bolup yürsimu, 5- iyul weqesining yüz bérishining aldini élishqa nemishqa“ imkansiz“ qaldi? Ular rasttinla imkansizmidu? Eger rasttinla imkansiz bolsa, Wang lequan bu weqe yüz bergendin kéyin telewiziye nutqi élan qilip, Xitay puqralirining héssiyatigha tayinip ish qilmasliqini, hökümetning bu ishni bir terep qilishqa tamamen küchi yétidighanliqini, “düshmenler“ni choqum yoqitidighanliqini éytidu? U tilgha éliwatqan „ düshmen zadi “ kim?

“ Düshmen küchler„yoqitishta “Tamamen küchlük“ bu hökümet nime üchün weqening yüz bérishige yol qoydi?uning aldini alalmidi? Démek, nurghun ishlargha Xitay amalsiz emes, belki 5- iyulning bash pilanlighuchisi Sherqiy Türkistanni besip yatqan communist basqunchilirining del özi!

Undaqta Xitay kommunistlirining meqsiti zadi nime? Ularning meqsiti bolsa, tughulixidinla Xitay teripidin “jinayetchi„ dep ölümge höküm qilinghan Uyghur xelqini öltürüsh, qirish we tüp yiltizidin yoqitishtur!

Uyghur xelqi 60 yilliq qulluq turmush jeryanida Xitay tajawuzchiliri teripidin uzun muddetlik pilan bilen, Uyghur xelqini dunya heritisidin öchüriwétish shundakla Sherqiy Türkistangha musteqil hoja bolush süyqestide élip barghan türlük éghir zulumlirini bashtin kechürdi. Balilirimiz öz tarihini bilmeydighan, ata – anilirimiz heqni sözleshke jüret qilalmaydighan, tarihimiz burmilanghan, mediniyitimiz, tilimiz, étiqadimiz, kishilik hoquqimiz bolmighan bir milletke aylanduq. Uyghur demek musulman demektur. Héchbir millet dunyada öz étiqadining nime bolishi seweblik bizdek zulumgha uchrimighan bolsa kérak. Musulman bolush süpitimiz bilen diniy étiqadimiz qeklenmesliki kérek idi. Emma biz hetta mesqidlerde ibadet qilish emes, öylirimizde ibadet qilishtinmu cheklenduq. Uyghur qizliri sirtlargha seperge chiqish emes belki sirtta birer keche qonup qélishqimu yol qoymaydighan bolsaqmu, mesüm qizlirimiz ichkiri ölkilerge Xitay tajawuzchiliri teripidin Uyghurning raziliqisiz türkümlep yötkilip, Uyghur xelqining qedir qimmiti, ghoruri depsende qattiq depsende qilindi!

Ejeba Sherqiy Türkistanda emgek küchliri yétishmidimu? Dunya mediniyitining achquchi dep teripliniwatqan Teklimakanning esli hojayinliri bolghan Uyghur xelqi nechche ming yillardin buyan öz ana tilida öz tarihini dawamlashturghan, ashu ana tili bilen dunyagha medeniyet tarqatqan emesmidi? ……derweqe Xitayning Uyghur xelqini keng kushade qirghin qiliwélish meqsitide qutratquluq qilishining netijisi bolghan 5- iyul weqesi Uyghur xelqini dunya sehnisige tuyuqsiz élip chiqti. Uyghurni dunya bildi, Uyghurmu dunyadin yigane qaldurulup, iskenjige élinghan qanliq qismetlirini esli menasi bilen chüshinip yetti. Chünki Uyghurning chidighuchiliki qalmidi, mundaq yashashning ölüm bilen barawer ikenlikini chongqur hés qilghan xelq öz nomusini qan bilen yuyushni tallidi. 5- iyul weqesi del shu seweb Uyghurni bir birige mehkem baghlap, qolida qoralning suniqimu yoq bir xelqni öz ghorurini qan bedilige qolgha keltürüshke chaqirdi.

Derweqe bir qétimliq Ürümchi weqesi ahirlashti, lekin Sherqiy Türkistanda beijin terori mewjut iken, bu qetliam baxlinishmu ahirlishishmu emes, dawamlixiwatidu buningdin kéyinmu dawamlishidu. Bu qetliyam xelqimizni gheplet uyqisidin oyghatti, chünki ular özlirini 60 yildin buyan herxil usullarda ayag – asti qilip, ghaljirlashqan Xitay tajawuzchilirigha Uyghur xelqining téxi oyghaq ikenlikini, ular waqti kelse yenila ornidin des turup, adalet üchün jan bereleydighanliqini pütün dunyagha jakarlidi.
Toghra, Uyghur oyghandi, u emdi menggü süküt qilmaydu!

http://news.cctv.com/china/20091015/104748.shtml


Copyright © www.uygur.org . All rights reserved 18.10.2009 19:23   A. Karakash