Uchur we Tehlil

1 ) Dunya Uyghur Qurultiyi Xitayning Zerbe Bérish Nishanigha Aylandi

Xitayning merkizi téléwiziye istansining 10 - ayning 17 - künidiki xewirige qarighanda, Xitay kommunist hakimiyiti tinim tapmay pütünley aldamchiliqqa tolghan atalmish Dunya Uyghur Qurultiyining “Ürümchi 5 - iyul weqesini pilanlighanliqi”gha dair bir vedio filmni yasap chiqqan bolup, mezmoni tolimu külkilik we bir qarisa uning töhmet we aldamchiliqqtin bashqa nerse emesliki bilinip turighan bir vedio film ikenlikini asan biliwalghili bolidu.

Xitay filmde Sherqiy Türkistan zémining Xitay zéminining 6/1 ni igelleydighanliqini, Xitaydiki eng chong ölke ikenlikini, Xitayda Uyghur Xitay we bashqa milletlerning nechche ming yillardin inaq yahsap kelgenlikini, biraq gheriptiki düshmen küchlerning qollishi bilen Dunya Uyghur qurultiyi qatarliq teshkilatlar “Xinjiang”ni bölüwélish gherizide herket qiliwatqanliqini, atalmish pakitlarning Sherqiy Türkistan bölghünchilirining katibéshi bolghan Dunya Uyghur qurultiyining “Ürümchi 5-iyul weqesi” pilanlighan bash jinayetchi ikenlikini ispatlaydighanliqini bildürgen.

Emeliyette Ürümchi 5-iyul weqesining bash pilanlighuchisi Xitay komunist partiyisi bolup, Xitay kommunist partiyisining perde arqisida pilanlishi bilen, Xitay mustemlikichi hakimiyiti Sherqiy Türkistanda Uyghur xelqige qarita irqi qirghinchiliq élip bérip, 60 yildin buyan dawrang qilip kelgen atalmish milletler ittipaqliqining mahiyitini özi échip tashlidi.

http://news.ifeng.com/mainland/special/wulumuqisaoluan/
zuixinbaodao/200910/1017_7229_1391759.shtml

2) Xitay Gheripni Échish Qurulushigha 300 Milyard Yuan Meblegh Sélindi dep Xewer Berdi

Xitayning Shenzhen soda gézitining 10 - ayning 17 - künidiki xewirige qarighanda,Xitayda échilghan gherbiy rayonlar körgézimisi söhbet yighinda Xitay gherbiy rayonlargha köplep meblegh sélin'ghanliqini we gherbiy rayonlarning tereqqiy qilish pursitining köpiywatqanliqini hedep dawrang qilghan.

Yeni atalmish Xitayning gherbiy rayonlar körgezmiside, Xitayning 12 ölke we aptonum rayoni hem Xinjiang ishlep chiqirish ew qurulush bing tuanning dölet ichi we sirtidiki meblegh salghuchilar bilen imzalighan kélishimliri 551ge yetken, sélin'ghan umumiy meblegh 296 milyard 48 milyun yuan'ge yetken.

Xitay gherche gherbiy rayonlargha téximu éniqraq qilip éytqanda Sherqiy Türkistangha gherbiy rayonlarni échish bahanisi bilen köplep meblegh salghan bolsimu, biraq bu peqet pütünley aldamchiliq bolup, Sherqiy Türkistanning bayliqliqiri bulang - talang qilish we Xitay köchmenlirini menpeetdar qilish Xitayning asasliq gherizidur.

http://finance.ifeng.com/roll/20091017/1346737.shtml

3) Pakistan Bash Ministiri Xitayning Pakistanning Térorluqqa Qarshi Herketlerni Zor Küch Bilen Qollighanliqini Alqishlaydighanliqini Bildürdi

Xitayning künidilik xewerler gézitining 10 - ayning 17 - künidiki xewirige qarighanda, Pakistan bash ministiri Xitayning kündilik xewerler gézitining muxpirining ziyaritini qobul qilghanda bildürüp, Xitay we bashqa Shanghai hemkarliq teshkilatigha eza döletlerning Pakistanning térorluqqa qarshi herkitini zor küch billen qollishini umid qildighanliqini bildürgen.

Xitay gézitide Xitay Pakistan munasiwetliri we térrorluqqa qarshi turush herketliri nuqtiliq bayan qilinghan bolup Xitay mutexesisliri Xitayning choqum Pakistan hökümiti terepte turushi lazimliqi hem shundaqla dawamliq Pakistanni zor küch bilen qollishi kérekliki otttur qoyulghan.

Pakistan ezeldin özining dölet menpeti üchün qilche ikkilenmey özingizning dinniy qérindashliri bolghan Sherqiy Türkistan xelqining menpetini sétiwetken bolup, Xitay hökümitining qollishi we yardem bérishini keltürüsh üchün uninggha béqindi Xitayning sadiq ghalchisigha aylanghan. Xitaymu hem uning umidini yerde qoymay uning türlük yardemler bilen temin etken we uni ishenchilik hemrayi dep qarap kelmekte.

http://news.ifeng.com/world/200910/1017_16_1391598.shtml

4) Pakistan Armiyisi 30000 Kishilik Qoshun Toplap Talibangha Qarshi Hujum Qozghidi

Xitayning xinhua torining 10 - ayning 17 - künidiki xewirige qarighanda, Pakistan hökümet armiyisi zor kölemde qoshun toplap Pakistanning jenubiy Weziristan qebililer rayonigha jaylashqan talibanning turalghu bazilirigha qarita tazlash herkitini bashlighan. Pakistan hökümet terepning bildürüshche bu herket 2 ay etrapida dawam qildighan bolup, Pakistan hökümet armiyisidiki qoshonning sani deslepki 30 mingdin 40-50 ming gha yétishi mumkin iken.

Nöwette Pakistan hökümiti bu rayongha qurughluq we hawadin birla waqitta hujum qilghan bolup, shuning bilen bir waqitta Pakistan armiyisi Talibanning chékinish yolinimu alliqachan üzüp tashlighanliqini bildürgen.

http://news.ifeng.com/world/200910/1017_16_1392072.shtml