Uchur we Tehlil

1) Xitayning Milletler Ittipaqliqidiki Ilghar Shexislerni Mukapatlash Chong Yighini Échildi

Xitayning xinhua torining 9 - ayning 28 - künidiki xewirige qarighanda, Xitayning dölet ishliri mehkimisi 5 - qétimliq memliketlik milletler ittpaqliqidiki ilghar orunlarni mukapatlash chong yighini ötküzgen. Xitayning dölet resi Hu Jintao muhim söz qilghan. Xitay kompartiyisining azsanliq rehberliri yighingha qatnashqan. Xitayning bash ministiri Wen Jiabao yighingha riyasetchilik qilghan.

Xitay rehberlirining dölet bayrimi harpida bu yighinni échishi élbette Xitay dölitining Xitaydiki künséri keskinliship kétiwatqan we millletler munasiwiti yirikliship zawalliqqa yüztutqan mezgilge toghra kelgen bolup, Xitay kommunistlirining Xitaydiki millletler munasiwighe bolghan endishisining küchiyip kétiwatqanliqini ipadilep berdi.

Kommmunist Xitay hakimiyiti quruq shuar towlap we köz boyamchiliqi qilip Xitayda milletler itpaqliqini emelge ashuralmaydu, uning aldinqi sherti bolsa Xitay kommunist hakimiyitining Xitaydiki atalmish azasanliq milletlerge qaratqan siyasitige keng kölemde özgertish kirigüzüp, Uyghur we Tibetlerni heqiqiy aptonomiyige érishtürüshtin ibaret. Biraq Xitay rehberlirining tekitligen sözlirige qaraydighan bolsaq Xitay rehberlirining bésiwélin'ghan zéminlardiki mustemlikichilik siyasitige xatime béridighan bir alamet yoq. Shundaqla kommunistlarda Uyghur we Tibetlerge qarita semimiylik we yaxshi niyet yoq. Bundaq ehwalda Xitaydiki milletler munasiwitining yaxshilinishi esla mumkin emes, ekische téximu yamanliship kétishi mumkin.

http://news.ifeng.com/mainland/200909/0929_17_1370392.shtml

2) Berma Hökümiti Gherip Döletlirinig Iqtisadi Jehettiki Qamalni Bikar Qilishni Telep Qildi

Xtayning xelq géziti torining 9 - ayning 21 - künidiki xewirige qarighanda, Berma hökümitining bash ministiri Dengsheng 28 - chisladiki BDT ning 64 - qétimliq chong yighinidiki bes - munaziride söz qilip, gherip döletlirining Bermigha bolghan iqtisadi ambarguni bikar qilishni telep qilghan.

Bermi'ning bash ministiri Dengsheng yene sözide tekitlep gherip döletlirining qopalliq bilen Bermining ichki ishlirigha arliship, Bermining iqtisadiy tereiyatini éghir ziyanlargha uchratqanliqini, buning birxil zorawanliq herkiti bolup, kishilik hoqoq we démkoratiyining qanonluq qorali emeslikini bildürgen.

Amrika we Yawrupa ittipaqining insan heqliri mesiliside Berma herbiy hökümitige toxtimay bésim ishlitishi netijiside Bermining iqtisadi éghir zerbige uchurghan.

http://news.ifeng.com/world/200909/0929_16_1369573.shtml

3) Xitay , Yaponiye we Koriye Tashqi Ishlar Ministirliri Shanghaide Yighingha Qatnashti

Xitay xewerler torining 9 - ayning 28 - künidiki xewirige qarighanda, 28 - awghust Xitayning tashqi ishlar ministiri Yang Jieqi, Yaponiye tashqi ishlar weziri Gangtiankeye, Koriye tashqi ishlar ministirliki Soda Laqe ministirlikining ministiri Liu Minghuan Xitayning Shanghai shehride 3 - qétimliq tashqi ishlar ministirlikining ministirlar yighinini élip barghan.

Yighinda üch terep wekilliri Sherqiy Asiya hemkarliqini yenimu ilgiri sürüp, ortaq tereqqi qilish üchün öz - ara hemkarlishni otturgha qoyghan. Shundaqla kilimat özgürüshi Sherqiy Asiya weziyiti Sherqiy Asiya hemkarliqi BDT islahati, esker qisqartish, qatarliq mesillerde pikir almashturup, 2010 - yili Koriyide 4 - qétimliq üch terep yighini ötküzüshke birdek qoshulghan.

http://news.ifeng.com/world/200909/0928_16_1369346.shtml

4 ) Xitay Ürümchide Chetellik Mutexesislirini Teklip Qilip Kütüwélish Yighini Achti

Xitayning xinhua torining 9 - ayning 29 - künidiki xewirige qarighanda, 29 - awghust kechte Uyghur aptonum rayonluq xelq hökümiti Xitay kommunist hakimiyitining qurulghanliqining 60 yilliqi bayrimida “Xinjinag xelq sariyi”da chetellik mutexesislirige ziyapet bergen. Yighingha Amrika, Germaniye we Yaponiye qatarliq 31 dölettin chetellik mutexesislerdin bolup 200din artuq adem qatnashqan.

Yighinda Uyghur aptonum rayunluq xelq hökümitining qorchaq reisi milliy satqun Nur Bekri söz qilip Xitay kommunist hakimiyitining Sherqiy Türkistangha salghan zulumlirini hedep mextash bilen bir waqitta Sherqiy Türkistandiki “alemshumul netijilerni” kompartiyining dana rehberlikide qolgha keltürülgendep chalwaqighan. Hem shundaqla kommunist Xitay hakimiyitining Sherqiy Türkistandiki rehimsiz mustemlikichilik siyasitige mediyye oqughan.

http://news.ifeng.com/mainland/200909/0929_17_1371103.shtml