Ikki Xil Millet Ikki Xil Pozitsiye

Hemmeylenge melum bolghandek bu yil Sherqiy Türkistanda nurghun weqeler bolup ötti, buning ichide 26- iyul Xitay mustemlikichiliri Sherqiy Türkistan xelqining küchlük qarshi turushi we naraziqlirigha qarimay özining Uyghur xelqini asimilatsiye qilip yoqutushtin ibaret yaman gherizi yushurulghan Uyghur yashlirini ichkirge yötkesh siyasiti, téximu éniqraq qilip éytqanda, Uyghur qizlirini ichkirige sürgün qilish herkitini dawamlashturup wetendin Xitayning Guangdong ölkisi Shaoguan shehridiki Xurui oyunchuq zawutigha élip barghan 600 din artuq Uyghur ishchilar sani 5000 din 6000 ghiche baridighan Xitay esebiy ishchilirining insan qélipidin chiqqan halda kaltek – toxmaq, palta - pichaq bilen échinishliq qirghin qilishigha duch keldi, san jehette az yene kélip teyyarliqsiz turghaun Uyghur ishchilar Xitay jallatliri terpidin échinishliq urup öltürüldi, weqege qatanashqan Xitaylarning diyishche shu küni ular urup öltürgen Uyghurlanring sani 60 nechchige yétidiken, yarlanghanlarning sani 150 din ashidiken, weqege qatnashqan bir Xitay firansige agentliqining sualigha jawap bérip, Xitay hökümitining weqede aran ikki Uyghur urup öltürüldi digen sözni qet'i ret qilip mundaq digen “men shu küni özem yalghuz bir jaygha 7-8 Uyghurning ölükini toplighan tursam qandaqmu aran ikki Uyghur olsun?”. Biraq Xitay kommunist hakimiyiti bu weqeni xelq alamdin yushurup, sir tutushqa urundi.

Mushundaq bir éghir weqeni Uyghurlar sadir qilmay Xita sadir qilghanliqi üchünla bu weqe adettiki jinayi ishlar dilosi dep ataldi, biraq bu weqe hergizmu Xitay kommunistliri éytip ötkendek bir adettiki jinayi ishlar dilosi bolghan bolsa on minglap Uyghurlar ornidin des turup hökümettin bu irqi qirghinchiliqqa jawap bérishni telep qilghan bolarmidi. Biraq Xitay mustemlikichiliri ténch shekildiki namayishni qanliq basturup Uyghur xelqini pütünley qirip yoqutushtin ibaret bu rezil niyitini “5- iyul Ürümchi qanliq qirghinchiliqi” da namayen qildi. Uyghur xelqimu Xitay mustemlikkichilirning könglidikini chüshinip yetti. Herqandaq namayish qanunsiz hésaplansa, öymu - öy kirip Uyghurlarni tutqun qilghan we öltürgen Xitay saqchiliri nime üchün nechche minglap Xitay köchmenliri qollirigha qatilliq qorallirini élip kochilarda erkin aylinip yürse kari bolmaydu. Yene téxi 2 -, 3-, 4- awghust künliri Ürümchide nechche on ming Xitay kochilarda ashkara namayish qilip sherherlik hökümet we aptonum rayonluq hökümettin istipa bérishni telep qilsa nime üchün ularni Uyghurlarni wehshiylerche qirghandek qirghin qilmaydu w yaki tutqun qilmaydu? Xitay köchmenliri kim? Uyghur xelqi kim? Xitay mustemlikichiliri emeliy herkiti bilen bu sualgha jawap bérip boldi. Bu sualni sorashmu artuqche bir ish bop qaldi.

Dimek Xitay mustemlikichilirining toxtimay “Xinjiang” da milletler inaq ittpaq , hemme adem teng barawer, bay bayashad yashawatidu digenliri pütünley qipqizil aldamchiliqtin bashqa nerse emes elbette. Xitay mustemlikichiliri Guangdong Shaoguan weqesidin tartip taki Ürümchi “5- iyul qanliq qirghinchiliq” weqesining aldi keynidiki barliq ishlarghiche bolghan barliq herketliride Sherqiy Türkistanda bir birige pütünley oxshimaydighan we bir - birige tüptin qarmu - qarshi bolghan ikki milletning mewjut ikenlikini birining mustemlike qilin'ghuchi millet yene birining mustemlike qilghuchi millet ikenlikini, Xitaylarning haman Uyghur xelqi üstidin basturush siyasiti yürgüzdighanliqini nöwettiki Uyghur xelqini depsende qilish siyastning hergizmu bir ikki ming ademning ölüshi nechche on ming aililerning xaniweyran bolushi bilen özgermeydighanliqni, bu xil Uyghur xelqini ézip depsende qilish hem sshundaqla Uyghurlar ikki xil usul bilen yoqutush yeni qattiq we yumshaq wastiler bilen yoqutush siyastini ( Uyghurlarni asmiletsiye qilish siyasiti buni herxil haqeret we éghir depsendichilikerge sukut qilghan Uyghurlargha qollindu, yeni biri herbiy küchke tayinip kommunist zulumgha qarshiliq körsetken Uyghuralrni qanliq qirghin qilish tutqun qilish turmilerde qiynap öltürüsh siyasiti) éniq tonutti.

Dimek Uyghur xelqi hor bolmaydiken, dimokratiye erkinlikke érishmeydiken Xitay kommunistlirining Uyghurlarni yersharidin yoqutuwétishtin ibaret bu apetlik teghdirdin gergiz qéchip qutulalmaydu. Mana bu Uyghur xelqi nöwette duch kelgen heqiqi re’alliq.