Uchur we Tehlil

1) Qazaqistandiki Bir Zeher Tashlatquzush Merkizide Ot Apiti Yüz Bérip 38 Adem Öldi

Xitay xewerler torining 9 - ayninig 13 - künidiki xewirige qarighanda, shu küni Qazaqistanning jenubigha jaylashqan sheher Tardi Qorghan shehridiki zeher tashlatquzush merkizide ot apiti yüz bérip, jemiy 38 adem ölgen.

Qazaqistan jiddiy ishlar qisminng xewirige qarighanda, zeher tashlatquzush merkizining ichidiki xadimlar 40 ademni qutuldurup chiqqan, ot apitining sewebi téxi éniq emes iken. Ot apiti bolghan yer 650 kuwadirat métirgha yetken.

http://news.ifeng.com/world/200909/0913_16_1346557.shtml

2) Cheteldiki Xitayni Birlikke Keltürüsh Jemiyiti Taiwan Hökümitige Atikachiliq qildi

Xitayning xinhua torining 9 - ayning 13 - künidiki xewirige qarighanda, Zhonghuani birlikke keltürüsh jemiyiti Taiwan démokratiyini ilgiri sürüsh partiyisining ot üstige yagh chéchip, téxi yéqindila Xitay kommunist hakimiyitining qarshi turushigha qarimay, Dalay Lamni Taiwange teklip qilghanliqi emdilikte bolsa Gaxiong shehride ötküzülmekchi bolghan kino festiwlaide Sherqiy Türksitan bölgünchisi dep atalghan Rabiye Qadirning hayati teswirlengen “muhebbetninng 10 sherti” namliq hojjetlik filmini qoymaqchi bolghanliqi eyiplengen.

Zhong Huani birlikke keltürüsh jemiyitining Amerikining Jenubiy Kalforniyede turushluq jemiyiti Taiwan hökümitige atikachiliq qilip, ularni öz bésimchiliq bilen ish körüp, kommunist Xitay hakimiyitini renjitip qoymasliqqa agahlandurghan, hem eger shundaq ehwal yüz berse taiwanning qattiq ziyan tartidighanliqi toghrusida pitne éghwa tartqitip, ulargha qoqaq salmaqchi bolghan.

3) Sanxia'din 1 Milyon 270 Ming Köchmen Bixeter Orunlashturuldi

Xitayning xinhua agentlirining chongqingdin 12 - awghustta bergen xewirige qarighanda, Xitayning dölet ishliri mehkimisi Sanxia ishxanisining muawin mudiri Luchun 12 - sentebir Chongqingda, nöwette Sanxia qurlushida jemiy 1 milyon 270 ming adem köchürülgenliki we ahale köchürüsh xizmiti asasiy jehettin tamamlanghanliqini bildürgen.

Xitay hökümiti Sanxia qurulushini élip bérish üchün burayunda zor kölemde ahale kochurushni élip barghan idi. Nöwette Xitaynig ahale köchürüsh herkiti hemmila jayda umumyüzlük élip bériliwatqan bolup, Xitay merkizi hökümitining gherbiy rayunlarni keng kölemde échish bahanisi bilen az sanliq millet topliship olturaqlashqan rayunlargha Xitay köchmenlirini köchürüsh herkitimu jiddiy élip bérilmaqta iken.

http://uyghur.people.com.cn/155989/10049523.html

4) Ular Nimishqa Az Sanliq Milletlerge Haqaret Qildu?

Xitayning xelq géziti tor bétide ikki ay ilgiri, Xitay yazghuchuisi He Zhenhua terpidin yézilghan “ular nime üchün miller siyatige haqaret qildu?” namliq obzur élan qilinghan bolup, obzurda Xitay kompartiyisining jarchisi bolghan bu Xitay yazghuchisi Xitay kompartiyisining we merkizi hökümitining Sherqiy Türkistan ishghal qilinghandin kéyinki 60 yil dawamida Sherqiy Türkistanda alamshumul özgürüshler barliqqa kélip her millet xelqining bextiyar yashwatqanliqini, bu zéminda ezeldin bolup baqmighan zor tereqiyatlar barliqqa kélip, hemme milletning barawer ittpaq yashawatqanliqi hedep mubalighe qilinip, bu zémindiki naheqchiliqlar inkar qilin'ghan.

Xitayning bu yazghuchisi yene kommunist Xitay hakimiyiti we kompartiyisining semimiy ghemxorluqi we köngül bölüshi bilen, Sherqiy Türkistanda iqtisad uchqandek tereqqi qilip, her millet xelqining turmushing zor derijide yaxshilanghanliqini, milliy tértoriyiik aptonumiye qanuni yaxshi ijra qiliniwatqanliqi, az sanliq millet rayonlirining iqtisadining tereqi qilip, az sanliq millet medeniyet maarip ishliri hem sehiye qatnash ishlirining güllangenliki, az sanliq milletning milliy örp aditi we dinniy étiqadining yaxshi qoghdalghanliqi hem hörmet qilin'ghanliqi, az sanliq milletlerning til - yéziqini qollinish we rawajlandurush hoqoqigha kapaletlik qilin'ghanliqi toghrusida bir munche quruq gep qilip, “milliy zulum” digen échinishliq hikayini toqughuchilarning gherizi milliy öchmenlikni qozghap, Xitayni parchilash ikenlikini otturgha qoyghan.

Xitay mustemlikichi hakimiyitining jarchisi bolghan bu Xitay yazghuchisi qilche teptartmay, Sherqiy Türkistandiki kommunist zulumi we milliy ekispalatasiye siyasitini maxtap, “milliy zulumn”ni inkar qilghan. Sherqiy Türkistanning asasliq igisi bolghan Uyghur xelqni atalmish “az sanliq millet” ke aylandurup qoyghan kim? Ilgiri “naxsha usulgha mahir, mehmandos, aqköngül Uyghur xelqi” qandaq qilip hesh - pesh digüche “qizliri jalapliq qildighan, oghulliri yanchuqchi, oghriliq qildighan, he dise parakendichilik teriydighan buzghunchigha hem térorchi, bölgünchi, qanonsiz diniy unsur” largha aylinip qaldi? Sherqiy Türkistanda 60 yildin buyan telwilerche bayliq bulawatqanlar kim? Nimishqa Sherqiy Türkistan xelqi ta hazirghiche namratliqtin qutulalmaydu? Nime üchün qosh tilliq maarip siyasiti yolgha qoyulup, Uyghur tili ishlitishtin emeldin qalduruldu? Nime üchün Uyghur yashlardiki ishziliq Xitay boyiche eng yuquri nispetke yétidu? Nime üchün Uyghur xelqi xalimisimu hem küchlük qarshi tursimu Sherqiy Türkistanda 45 qétim atom siniqi élip bérildu? Nime üchün Sherqiy Türkistan'gha milyonlap Xitay köchmenliri köchürüp kélinidu? Nime üchün Uyghur jenubiy rayonlarda Uyghurlargha qaritilghan hashar tüzümi 60 yildin buyan emeldin qaldurulmaydu? Nime üchün Uyghur qizliri ichkirige “artuqche emgek küchi ” digen bahane bilen sürgün qilinidu? we ular depsende qilinip ayagh - asti qilin'ghanda héchkim ige chiqmaydu? Nime üchün Xitay köchmenlirige “chong Xitaychiliq idiyisi” terghip qilinip, Uyghurlargha atalmish “milletler itpaqliqi ” terghip qilindu? Nime uchun Uyghur yashliri xizmet tapalmay ishsiz qaldu yu, Xitay yashlirning aliy mektepni püttürüpla xizmetke orunlushup kétidu? Nime üchün Uyghur yashliri xizmet izdigende chetke qeqildu? Nime uchun Uyghurlarning normal dinni paaliyetliri cheklinidu we Uyghurlarning keng kölemde yighilish qilishi cheklindu? Nime uchun putkul Sherqiy Türkistanning herbiy, iqtisad, medeniyet, siyasisi we tedbir belgilesh hoqoqining hemmmsini Xitay mustemlikichi hakimiyiti we Xitay köchmenliri qoligha kirgüzwaldu? Uyghurlarning bügünki échinishliq künge chüshüp qélishigha kim sewepchi ?

Uyghur xelqi özin 60 yildin buyan dessep ezip, putmes tugumes zulumlarni sélip eziz tupraq sherqi turkistann bulghap, Uyghur xelqnin erkinlik dimkoratiye kishilik hoqoqidin we eqellisyisi adimiylik tebiyiti bilen yashashtin mehrum qilghan Xitay kommunist partiyisi we hökümitige rehmet éytishi kérekmu? Xitay hökümiti qilche xijil bolmay Uyghurlarning nöwettiki échinishliq pajielik ehwalini perdazlap “bextiyar, inaq, barewer” digen sözler bilen perdazlashqa urunup kelmekte. Hem shundaqla xelqara jemiyetke özining barghanseri dimkoratiyilishiwatqanliqini we Xitay konturulliqidiki ziminlarda bawawerlikni ortaq güllinishni emelge ashurwatqanliqni hedep dawrang sélip, emeliyette kündin - künge küchiyiwatqan dölet küchige tayinip Uyghur, Tibet qatarliq azsanliq milletlerni tüp yilditizidin qurutuwétish gherizige yetmekchi boliwatidu. Eng yaman bolghini Uyghur xelqining xelqara jemiyette yardemsiz tayanchisiz bash panahsiz qalghanliqidin ibaret.

Xitay özinng kelgüsi 10 - 20 yil ichide Yaponiyidin éship chüshüp, derijidin tashqiri chong dölet bolush arzusini emelge ashurmaqchi bolmaqta. Eyni chaghada dunyadiki ikki chong derijidin tashqiri chong döletning biri bolghan sabiq Sowit ittipaqining Rus showinizimi yürgüzüp, azsanliq milletlerni depsende qilip, milliy zulum salghanliqi tüpeyli axir halaketke yüz tutup, parchilinip ketkenliki hemmeylen'ge melum. Sabiq Sowit ittipaqining milliy rayonlarni bashqurush endizisini öz péti köchürüp kélip , Sowit ittipaqining yolini tutqan Xitay kommunist hakimiyitining bir künlerde waqti saéti toshup, halek bolmaydighanliqigha kim kapalet béreleydu?