Uchur we Tehlil

1) Xitayning Azsanliq Milleter Siyasiti Adem Aldiyalmaydu

Xittayning xelq gétizi tor bétide 9 - ayning 8 - küni “nime üchün az sanliq milletler rayonning terqiyati tarixtiki eng yaxshi mezgilde turwatidu deymiz?” namliq obzur élan qilinghan bolup, obzurda, Xitay yazghuchisi Xitayning az sanliq milletler nisbeten toplushup olturaqlashqan ölke aptonum rayonlargha qarita yolgha qolghan atalmish “gherbiy rayoni keng kölemde échish” siyasitini hedep maxtap, uning az sanliq millet rayonlirigha élip kelgen tereqiyatlirini dedep mubalighe qilghan we az sanliq millet rayunlirda barliqqa kelgen “chong yaxshi ”özgurushlerni Xitay kompartiyisi we komunist hakimiyetning shapaiti dep biljirlighan.

Xitayning nöwette milliy zideyet barghanseri küchiyip, Xitay mustemliki qilghan rayonlarda kommunist Xitay hakimiyiti we Xitay küchmenlirige qarshi küreshler ewij alghan bir mezgilde, Xitayning az saniliq milletler siyasitini we alliqachan dunyagha sésiq nami pur ketken “gherbiy rayonlarni keng kölemde échish ”siyasitni küchep teshwiq qilishi emeliyette adem aldaydighan qipqizil aldamchiliqtin ibaret. Xitay dewatqan gherbiy rayonlarni keng kölemde échish siyasiti hem gherbiy rayonlarda barliqqa kelgen saxta tereqiyatning mahiyiti emeliyette gherbiy rayonlardiki Xitay köchmenlirning sanini hessilep ashurup, Xitaylashturush siyasitini jiddiyleshturush,hem shundaqla bu rayunlarning mol tebiy bayliqlirini bulang talang qilip, Xitayning achköz nepsni qandurushtin bashqa nerse emes.

http://uyghur.people.com.cn/158504/10013556.html

2) Xitay Bash Ministiri Xitayda Kirim Perqining Heddidin Ziyade Chong Ikenlikini Etrap Qildi

Xitayning sumrugh torning miliye iqtisad xewerige qarighanda, Xitayning bash ministiri Wenjiabao 2009 - yilliq yaz pesillik dawus yilliq yighinida söz qilip, Xitay jemiyitide nöwette iqtisadi jehettiki mas qedemde bolmasliq, tekshisizlik, izchil bolmasliq qatarliq mesiller mewjut bolghandin sirt yene, kirim perqidin heddidin ziyade zor bolushidin ibaret gewdilik mesilining mewjut ikenlikini ashkarlighan.

Xitayda kirim perqining zor bolushi yéngi mesile emes, Xitay kommunist hakimiyitining islahat ishikni échiwétish siyasiti yolgha qoyulghandin kéyin, bir qisim rayonlar adin béyish, andin tereqiyati arqida qalghan rayonlar tereqqi qilish siyasitining türtkisi bilen Xitayda tereqiyat jehette intayin tekshisizlik peyda bolghan bolup, bu tekshisizlik axirda Xitay dölitide rayonlar arsida, jemiyet qatlimida, éghir derijide kirim perqining zoruyup kétishni keltürüp chiqarghan. Xitayda bu siyasetning ziyan keshlikige uchurgah asasliq kishiler topi bolsa yenila kommunist Xitay ishghaliyitide turwatqan uyghur tibet xelqliridur.

Xitay kommunist hakimiyiti kirim perqining zoruyup kétish bilen Xitay jemiyitide peyda bolghan tekshisizlik we tengsizlik mesilisini asanliqche bir terep qilalmaydu.

http://bbs.cctv.com/frame.php?frameon=yes&styleid=7&referer=http%
3A//bbs.cctv.com/viewthread.php%3Ftid%3D14229076

3) Xitay Yene 3 Kishini “Yingne Bilen Yarlandurush” Jinayiti Bilen Qolgha Aldi

Xitayning xinhua torining 9 - ayning 11 - kündiki xewirige qarighanda, kochida wezipe ijra qilwatqan Xitay qoralliq saqchi qisimliri 9-ayning 7 - we 8 - künliri “yingne bilen yarlandurush” jinayiti peyda qilghan üch kishini qolgha alghan bolup bu üchla kishi Uyghur iken.

Xitay saqchiliri bu 3 kishining ismiliri ashkarlighan bolup, ular Toxti. Nesir, Subih. Imam, Abdusalam qatarliqlardin ibaret.
Xitay saqchiliri nöwette bu 3 kishini JXJ organlirigha ötküzüp bergen bolup, ularni yenimu ilgirlep soraq qilmaqta iken.

http://news.ifeng.com/mainland/200909/0911_17_1344986.shtml

4) Ürümchi Weqeside Kolliktip Qolgha Élinghanlar 237 ge, Üstidin Erzi Sunulghanlar 51 ge Yetti

Xitayning xinhua torining 9-ayning 11-küni bergen xewrige qarighanda, Ürümchi shehride “5-iyul qanliq qirghinchiliq” weqesi yüz bergendin kéyin, Ürümchi sheherlik saqchi idarisi téz sürette herqaysi idare organlardin 2000 din köprek xillan'ghan xadimlardin bir dilo guruppis teshkillep, diloni merkezlik halda tekshürüsh xizmiini qanat yaydurghan.

Ürümchi “5-iyul qanliq qirghinchiliq ” weqeside 956 dilo turghuzulghan bolup, kollikip qolgha élinghanlarning sani 237 ge, üstidin erz sunulghanlar 51 ge yetken.

Xitay mustemlikichiliri urmchi “5-iyul weqesi”ni bahane qilip adem tutqun qilish herkitini ta hazirghiche dawam qilwatqan bolup, qanchilik ademning Xitay turmiliride yetwatqanliq texi namelum iken.

http://news.ifeng.com/mainland/special/wulumuqisaoluan/
zuixinbaodao/200909/0911_7229_1344978.shtml

5) Ürümchi “5-iyul Weqesi”de Tesirge Uchurghan Karxanlardin Élindighan Bajni Kemeytmekchi

Xitay xewerler torining 9 - ayinig 11 - küni Ürümchidin bergen xewirige qarighanda, Ürümchi sheherlik hökümet 9 - ayning 10 - küni bayanet élan qilip, “5-iyul ” weqeside tesirge uchurghan soda sétiq, sayahetchilik kesiplirige qarita bir qatar étibar bérish siyasitini qollan'ghan bolup, bu yene yuqurqi sahelerdin élinidighan bajni kemeytish qatarliq siyasetlernimu öz ichige alidiken.

Xitay nöwette yolgha qoymaqchi bolghan bu étibar bérish siyasti bu sahede ziyan tartqan Xitay karxana we sherketlirni asasqilghan bolup, “5-iyul weqesi” tüpeyli ziyan tartip tes künge qalghan Uyghur milliy karxana we sherketliri bu étibardin behriman bolush imkaniyi bek töwen iken.

http://news.ifeng.com/mainland/200909/0911_17_1344918.shtml

6) Ürümchi Shehri Xeterlik Boyumlarni Toshushni Waqtinche Toxtatqanliqni Jakarlidi

Xhenzhen soda gezitining 9 - ayning 11 - kğnidiki xewirige qarighanda, Ürümchi sheherlik saqchi idarisining 10 - chisla bildürüshche, Xitayning dölet bayrimi harpisi we dölet bayrimi mezgilide, Ürümchi JXJ organliri Ürümchi we Ürümchi sheher etrapi rayonlirigha miltiq, partilatquch dora, bomba qatarliq xeterlik boyumlarni toshushni waqtinche testiqlimaydighanliqini jakarlighan.

Xitay mustemlikichi hakimiyiti Ürümchi shehride “5-iyul qanliq qirghinchiliqi’ yüz bergendin kéyin, Ürümchi shehrige zor kölemde qoralliq saqchi we herbiylerni toshup kelgendin sirt yene nurghun qirghinchiliq küchi zor bolghan qoral yaraqlarni yöktek kélip, keng Uyghur xelqige bolghan tehdit we popozisini kücheytken idi.

http://finance.ifeng.com/roll/20090911/1223589.shtml