Uchur we Tehlil

1) Xitay Hökümiti Ürümchidiki Qalaymaqanchiliq Toghrusida Toxtaldi

Xitayning sumrugh torining 9 - ayning 5 - künidiki xewirige qarighanda, Ürümchi sheherlik partikum daimiy komititinig ezasi, muawin sheher bashliqi Zhang Hong 9 - ayning 4 - küni kechte axparat élan qilish yighini ötküzüp, 8 - ayning 20 - kündin buyan Ürümchide toxtimay yüz bérip turghan “yingne bilan yarlandursh” weqesining tesiri bilen Xitaylarning qattiq naraziliqning qozghalghanliqni hem 9 - ayning 2 - we 3 - künliri Ürümchide namyish bolghanliqini, namyish jeryanida Xitaylar bilen Uyghurlar ottursida toqunush yüz bérip, 5 ademning ölüp, 14 ademning yarlanghanliqini bildürgen.

Zhang hong sözide ölgen we yarlanghanlarning millet teweliki toghursida bir nime dimigen bolsimu biraq, köpinche Uyghurlar ölgenler we yarlanghanalarning hemmisining Uyghur ikenlikini ilgiri sürmekte.

http://news.ifeng.com/mainland/200909/0905_17_1335929.shtml

2) Xitay: Berma Armiyisi Bermidiki Xitaylarni Qirip Yoqitiwetmekchi

Xitayning sumrugh torining 9 - ayning 3 - künidiki xewirige qarighanda, Xitayning bir qisim mutexesisliri yéqinda Berma herbiy armiyisining bermining shimaliy qisimidiki Xitaylar topliship olturaqlashqan 1 - alahide rayon yeni kosan aliy aptonumiye rayonigha zor - kölemde hujum qilip, Kusan qoralliq küchliri bilen qattiq urushqanliqini hem buning bilen nurghun Xitay puqralirning Xitayning dölet chégirsi ichige qéchip kirishke mejbur bolghanliqni tehlil qilip, Berma herbiy hökümiti Bermining shimaliy qismidiki Xitaylarni qirip yoqitiwetmekchi, Kosandiki bu qétim partilighan urush peqet bir bashlinish digen. Xitay mutexesislirining qarishche Berma herbiy hökümiti Xitaygha nisbeten yushurun bomba digen.

Xitay mutexesisliri yene özlirining endishisini ipadilep, Berma herbiy hökümitining buningdin kéyin yene zor kölemde urush peyda qilip, téxiumu zor kölemde qan tökülüsh keltürüp chiqirishdin ensirmekte.

http://vip.v.ifeng.com/opinion/xinwenjinritan/200909/d7b1c567-4a49-4353-ba6c-9fed4f00956dplay.shtml

3) Amrika Arimiyisi Yérim Saette Sherqiy Türkistangha Hujum Qilip Kireleydu

Xitayning sumrugh torining xewer qilishche, Xitayning herbi ishlar mutexesisliri yéqinda Amerika armiyising asiyadiki herkitini küzetkendin kéyin chiqarghan xulasiside, Amerika armiyisi nöwette Xitay üchün eng chong tehtit, yeni Amerika armiyisi Xitayni sheriq we jenuptin qorshap C shekillik muhasire shekillendürüp boldi, Amerika armiyisi nöwette Xitayni koriye, Yaponiye, Filipin, Veytnam we Singapor qatarliq döletlerde qurghan herbiy baziliri bilen küchlük qorshawgha aldi. Uningdin bashqa yene Hindistan Afghanistan, Qirghizistan qatarltiq döletlar tereptinmu zich bolghan herbiy küch orunlashturdi. Eger urush partilap qalsa, Amerika armiyisi peqet yérim saet ichidila “Xinjiang”, “Xizang”gha hujum qilip kireleydu dep agahlandurghan.

Xiay herbiy mutexesisliri yene tekitlep, Amerika armiyisiing peyda qilghan muhasirisidin herwaqit hoshshar turush we herbiy küchini kücheytish lazimliqni otturgha qoyghan.

http://v.ifeng.com/v/mil/20090903/4109/index.shtml#8b25855e-52e3-4bbe-8b1e-ed2bf734276d

4) Xitay Merkizi Hökümiti Meng Jianzhu ni Yene Ürümchige Ewetti

Sumrugh torining 9 - ayning 4 - künidiki xewirige qarighanda, Xitay kompartiyisi merkizi komititining hawalisige asasen, Xitayning dölet ishliri komissari, dölet mudapie ministiri Meng Jianzhu, 9 - ayning 4 - küni Ürümchige yitip kélip, Ürümchidiki xizmetlerni tekshürgen we aptonum rayunluq xelq hökümitige muhim yol yoruqlarni bergen.

Meng jianzhu, sözide muqimliq hemmni bésip chüshide, “Xinjiang”da muqimliqni qoghdash barliq xizmetlerning merkizi digen pirinsipta ching turup, “Xinjiang”ning muqimliqni qoghdashni barliq xizmetlerning aldigha qoyushni hem yüz bérish éhtimalliqi bolghan herqandaq jiddiy weziyetke teyyar turup, muqimliqni qoghdashni telep qilghan.

Meng jianzhuning Sherqiy Türkistangha 2 - qétim kélishi bolup, 1 - qétim del Ürümchide “5-iyul qanliq qirghinchiliqi” yüz bergendin kéyin bolgan. 9 - ayning 2 - we 3 - künliri Xitay namayishchilarning Ürümchide keng kölemde namyiash qilip, aptonum rayunluq partikomning sékiltari Wang Lequannni we sheherlik hökümetni xizmitidin istipa bérishke chaqirghan we Ürümchide Uyghurlargha hujum qilip, birqisim Uyghurlarning ölüshini we yarlinishini keltürüp chiqarghan. Buning bilen eslidinmu jiddiy weziyet téximu jiddiyliship ketken. Mengjianzhu del mushundaq weziyet astida Ürümchige 2 - qétim kélip, Sherqiy Türkistan weziyitiing yenimu jiddiylishipm kétishning charisi üstide izdinishke we yolyuruq bérishke kelgen.

http://news.ifeng.com/mainland/200909/0904_17_1335864.shtml