Ürümchide Yene Qanliq Weqe Yüz Berdi

Sherqiy Türkistan axparat merkizi ( ETIC ) ning wetendin bügün alghan xewirige qarighanda, bügün chüshtin bashlap Sherqiy Türkistan paytexti Ürümchi shehride Xitaylar keng kölemde qozghulup, Uyghurlar bir qeder merkezliship olturaqlashqan Sandunbei'din tartip taki Beimen'ghiche bolghan jaylarda, Uyghurlarning dukan ashxana we soda saraylirini örüp chéqip oqt quyup, aldigha uchurghanliki Uyghurlarni palta pichaq kaltek toqmaq bilen urghan we öltürgen.

Wetendin bergen biwaste melumatqa asaslanghanda, Sendunbei'din Beimen'ghiche bolghan arliqtiki mechidler yarlan'ghan Uyghurlar bilen toshup ketken, qanchilik Uyghurning Xitaylar terpdin olturulgenliki texi namelum, Xitay armiye we saqchiliri hazir bu rayonni qattiq qamal qilghan. Qalaymaqanchiliq ta hazirghiche dawamlishiwétiptu.

Bezi uchurgha qarighanda, weqening sewebi Tönügün Ürümchidiki melum mektepte Xitay oqughuchilar bilen Uyghur oqughuchilar toqunushup qalghan, weqening qandaq yüz bergenliki we netijisning qandaq bolghanliqi éniq emes iken.

Yene bezi uchurlargha qarighanda, weqege sewep bolghan asasliq weqe del yéqindin buyan Ürümchide kishilerning namelum tighliq eswap bilen yarlandurulghanliqidin ibaret bolup, yarlanghanlarning sani Xitay axparat wastilirida bezide 400 din ashudu diyilse yene bezi xewerlerde 1000 din éship kétidighanliqi qeyit qilinmaqta. Ürümchinin bixeterlik weziyitidin qattiq narazi bolghan Xitaylar öz ara uchur yollap, sheherlik hökümet we aptonum rayunluq hökümet binasining aldigha yighlip, sheherlik hökümettin we Wang Lequandin texittin chüshishni telep qilghan. Namayishqa qatnashqan Xitaylarning sani nechche mingdin éship ketken. Xitay saqchiliri namayishni tizginliyelmigen.

Nöwette Xitay mustemlikichiliri Ürümchide jiddiiy halet yürgüzüp, pütün Ürümchi shehride barliq ishchi xizmetchillerni ishqa kelmeslike, oqughuchilarni mektepke ewetmeslikke we bashqa ahalilerni öydin sirtqa chiqmay dem élishqa buyrighan. Kochida yol yürüshni men'i qilghan.

Xitarlar Uyghurlarni Ürümchidin tel - töküs qoghlap chiqirish we öltürüp yoqutush üchün jiddiy herket qilmaqtiken. Bu weqening Ürümchi “5-iyul qanliq qirghinchiliqi” yüz bérip ikki ay bolghanda yene qayta tekrarlinishi we Xitaylarning toluq qorallinip, ashkara Uyghurlar üstidin yene qanliq qirghinchiliq peyda qilishi bu nuqtini toluq ekis ettürüp béridu.

ETIC ning reisi Abdujelil Qariqash ependi eziz wetinimiz Sherqiy Türkistan paytexti Ürümchide yüz bergen Xitaylarning Uyghur xelqini yene bir qétim keng kölemde qanliq qirghin qilghanliqni qattiq eyiplep, weten ichi we sirtidiki qérindashlarni qolni qolgha tutushup, kommunist Xitay hakimiyiti we köchmenliri terpidin arqimu - arqa kéliwatqan qanliq qirghinchiliqqa qarshi bir niyet bir meqsette küchlük qarshi turushqa chaqirdi.

Weqening konkért sewebi, jeryani toghrisida ETIC yeni ilgirlep melumat élishqa tirishmaqta.