Xitay Internetke Qaritilghan Qamalni Kücheytmekte
Yéqindin buyan Xitayning internetke bolghan qamalni üzlüksiz
kücheytiwatqanliqi shundaqla bu xildiki qamalni kücheytishining meqsidi
yalghuz torgha bolghan jasusluq herkitini kücheytish bolmastin belki yene
bezi sezgur tor betlerni taqighanliqida ipadilenmekte.
Xitay nechche ayning aldida Youtube torini cheklep uni taqap qoygan idi,
yéqinqi bir ishenchilik xewerge asaslanghanda Xitay yene hemmige melum
bolghan Google torinimu taqighan, buning bilen, weten ichi we sirtidiki
nurghun kishilerning qattiq ghezipi we naraziliq qozghalghan, nöwette Xitay
internet toridiki sezgür tor betlerni taqash bilen qalmastin yene internet
torida herket qilwaqtan atalmish “:qanunsiz unsurlar”gha zerbe bérish üchün
mexsus tor saqchilirini teshkillep torgha bolgan bashqurushni kücheytken,
nöwette nurghun kishiler bu xildiki tor saqchilirining zerbe bérish
nishanigha aylanghan.
Xitay mustemlikichi hakimiyitimi Sherqiy Türkistandiki Uyghurlarning tor
betliri we bashqa sezgur tor betlerde élan qilingha maqaliler resimler
vidiolarni tekshürüshni kücheytip, munazire munberliride weten milletke dair
témilar yollanghan haman ular uni taqashqa teyyer turidighan bir xil halet
shekillengen, köpligen kishilerning neziridiki eslide erkin azade pikir
bayan qilishqa bolidighan munazire munberler hazir her bir sözni éhtiyat
bilen deydighan, köz qarashlarnimu éhtiyat bilen otturgha qoyidighan, weten
milletning nöwettiki rial ehwalini we Uyghur millitining béshigha kéliwatqan
zulum we bésim siyasiti toghrsida qilchimu siz qilalmaydighan haletke
chüshüp qalghan.
Wetendin kelgen bir qisim wetendashlarning inkaslirigha qarighanda, wetende
hazir Xitay mustemlikichilirining internetke bolghan qamili Uyghur tor
tereqiyatini cheklep turwatqan asasliq amilgha aylanghan. Kishiler gerche bu
xildiki xalighanche nazaret qilip bashqurush we pikir erkinlikini boghush
qilmishigha narazi bolsimu biraq mustemlikichi hökümetning öch élishidin
qorqup, özlirining naraziliqini biwaste ipade qilalmighan.
Uyghur tor betliridiki Uyghur xelqning medeiniyiti til - yéziqi we orup
adetlini tekitleydighan, bir birige uchur yetküzüp köwrüklük rol oynawatqan
Uyghur torbetlirini her xil tohmet we betnamlar bilen cheklep jazalap we
taqap, Uyghur xelqining pikir bayan qilish erkinlikige chek qoyush bilen
rushen sélishturma boliwatqan yeni bir yéngi hadise del Xitay tor
betliridiki Uyghur xelqning milliy mewjutluqi we örpi - adetliri medeniyiti
til - yéziqi, dinniy étiqadiki milliy hésiyati we ghuruigha haqaret
keltérdighan maqale resim, vidio we mushinnggha oxshighan uchurlar Xitay tor
betliride ewij élishqa bashlighan, hem Xitaylarni “chong Xitaychiliq” qa,
Xitay showinizimigha, irqiy ayrimichiliqqa ündeydighan shuarlar maqaliler
keyni - keynidin otturgha chiqmaqta. Xitay mustemlikichiliri bu xildiki tor
betlerni taqimay öz meylige qoyuwetmekte. Mana bular Sherqiy Türkistanda
irqiy we milliy kemsitishning yene bir türlük ipadisi bop qalmaqta.
Xitay mustemlikichiliri hazir buqeder telwilik derijisige bérip yetkenliki
hetta ilrigi Sheqiy Türkistanda yerlik xelqni qanliq qirghin qilip, tügimes
zulup we ayagh - asti qilish siyati yürgüzgen, xelqning qarghishi we
nepritige qalghan, shundaqla yene eyni zamanda Xitaylarni özimu étirap
qilgahn weten satquni xain jinayetchilerni qilche tep tartmay “chigra
rayonning muqimliqi wetenning birlikini qoghdighan qehriman “ dep
süpetlimekte. Hem bundaq qilish arqili keng Sherqiy Türkistan xelqining
milliy hésiyatigha azar bermekte. Bularnidin körüwélish tes emeski Xitay
mustemlikichiliri Sheriqy Türkistada internet qamal qilishni kücheytishi
komunist Xitayning zulumi astida turwatqan Uyghur xelqnining qarshiliqi we
uyushchanliqni yoqutushni meqset qilghan, biraq Xitay internet qamili
arqiliq Uyghur xelqning qarshiliqni we uyushchanliqni hergiz yoq
qiliwetelmeydu, ekische bu Sherqiy Türkistanda yashawatqan keng Uyghur
xelqining we weten sirtidiki Uyghur xelqning téximu itpaqlishi Uyghur milliy
dawasi üchün küresh qilishigha türtke bolidu xalas.
|